Do przychodni zgłosiła się 13-letnia dziewczynka w celu podania dawki przypominającej szczepionki przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi. Przez pomyłkę otrzymała Tetraxim. W kolejnych 2 dobach po szczepieniu zgłaszała złe samopoczucie i ból w miejscu wkłucia. Przyjmowała ibuprofen. W trzeciej dobie po szczepieniu dolegliwości te nieco się zmniejszyły. Czy podanie preparatu Tetraxim może mieć niekorzystne następstwa dla dziecka? Czy zaproponować wykonanie dodatkowych badań? Jakiego spodziewać się uodpornienia? Jak zaplanować kolejne szczepienie przeciwko błonicy i tężcowi?
Preparat Tetraxim zawiera komponentę błoniczą, tężcową, krztuścową i polio (DTPa+IPV) i jest zarejestrowany do stosowania u dzieci do ukończenia 12. roku życia. Rozumiem, że dziewczynka opisana w pytaniu pierwotnie miała otrzymać przewidzianą w aktualnym PSO szczepionkę dTpa ze zmniejszoną dawką antygenów błonicy i krztuśca.
W opisanej sytuacji, choć zapewne nieprzyjemnej dla rodziców dziecka i personelu medycznego, nie widzę podstaw do dużego niepokoju. Skoro dziewczynka ma obecnie 13 lat, upłynęło niewiele czasu od maksymalnego wieku, w którym można stosować tę szczepionkę. Nie należy się spodziewać niekorzystnego wpływu szczepionki na zdrowie dziecka ani odległych negatywnych następstw szczepienia. Szczepionek typu DTPa nie zarejestrowano do stosowania u starszych dzieci i dorosłych, ponieważ są gorzej tolerowane (ból, obrzęk) w pierwszych dniach po szczepieniu niż szczepionki typu dTpa, a nie z powodu wywoływania ciężkich zdarzeń niepożądanych. Zresztą bolesność w miejscu wkłucia i obrzęk to powszechne reakcje niepożądane charakterystyczne dla szczepionek typu DTPa/dTpa, które mogą wystąpić u pacjenta w każdym wieku.
Fakt podania dodatkowej dawki szczepionki przeciwko polio nie ma znaczenia – niektórzy pacjenci (np. podróżujący w rejony występowania polio) przyjmują dawki przypominające tej szczepionki w wieku >6 lat (gdy zgodnie z kalendarzem szczepień odbywa się ostatnie obowiązkowe szczepienie przeciwko polio).
Reasumując, choć błędy medyczne związane ze szczepieniami bywają przyczyną potencjalnie poważnych powikłań, w tej konkretnej sytuacji nie ma podstaw do niepokoju o zdrowie dziecka ani potrzeby wykonywania dodatkowych badań. Kolejne szczepienie obowiązkowe należy wykonać zgodnie z PSO, czyli w 19. roku życia (Td).
