Do przychodni zgłosiła się 12,5-letnia dziewczynka po skaleczeniu stopy zardzewiałym gwoździem. Rana była dość płytka, czysta. Od ostatniego szczepienia przeciwko tężcowi upłynęło 7 lat. Następne zaplanowane po ukończeniu 13. roku życia (Tdap). Jak postąpić w opisanej sytuacji? Czy przyspieszyć podanie Tdap, podać samą szczepionkę przeciwtężcową, czy może profilaktyka nie jest potrzebna?
Postępowanie w przypadku narażenia na tężec polega zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych (PSO) na 2020 rok (p. Profilaktyka czynna i czynno-bierna tężca u osób po zranieniu) na podaniu dawki przypominającej toksoidu tężcowego w postaci szczepionki nieskojarzonej lub skojarzonej. W PSO 2020 wymieniono jedynie preparaty zawierające tylko toksoid tężcowy (T) albo zawierające dodatkowo toksoid błoniczy (Td, DT), jednak rekomendacje Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP) czy polskich ekspertów uwzględniają wszystkie szczepionki z komponentą tężcową – można podać T albo Td albo Tdap. Biorąc pod uwagę bliski termin dawki przypominającej przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi (Tdap) rozsądne wydaje się jej przyspieszenie. Jeżeli jednak dziewczynka otrzyma szczepionkę nieskojarzoną T, co też będzie dobrym rozwiązaniem, szczepienie Tdap będzie można wykonać planowo zgodnie z PSO, po ukończeniu 13. roku życia. Odstęp 6 miesięcy miedzy szczepionkami T a Tdap jest wystarczający w odniesieniu do skuteczności i bezpieczeństwa.
Piśmiennictwo:
1. Program Szczepień Ochronnych na 2020 rok. https://www.mp.pl/szczepienia/programszczepien2. Kroger A.T., Sumaya C.V., Pickering L.K., Atkinson W.L., Centers for Disease Control and Prevention: General recommendations on immunization. Recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP). MMWR, 2011; 60: 1–60
3. Zalecenia Polskiej Grupy Ekspertów ds. Szczepień przeciwko krztuścowi dotyczące wskazań do stosowania skojarzonych szczepionek przeciw krztuścowych (dTpa) u starszych dzieci, młodzieży i dorosłych (marzec 2010). www.mp.pl/szczepienia/artykuly/wytyczne/
4. Use of Tetanus Toxoid, Reduced Diphtheria Toxoid, and Acellular Pertussis Vaccines: Updated Recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices — United States, 2019. MMWR, 2020; 69: 77–83
5. Pink Book. Tetanus www.cdc.gov/vaccines/pubs/pinkbook/downloads/tetanus.pdf
6. Charakterystyki Produktów leczniczych: Boostrix, Boostrix Polio, Adacel
7. Anna Kozłowska-Jalowska, Andrzej Załęski, Ernest Kuchar Profilaktyka poekspozycyjna chorób zakaźnych. Cz. 4: tężec https://www.mp.pl/szczepienia/praktyka/przypadki/199184,profilaktyka
