Czy szczepienie przeciwko meningokokom rozpoczynać już u niemowląt, czy raczej dopiero po ukończeniu 1. roku życia lub później? Jaki schemat szczepienia zastosować u niemowląt (czy konieczna jest dawka przypominająca po 1. rż.), a jaki u starszych dzieci?
Dane epidemiologiczne wskazują, że największa zapadalność na inwazyjną chorobę meningokokową (IChM) występuje już w 1. roku życia (p. W których grupach wiekowych obserwuje się największą zapadalność na IChM i jakie grupy serologiczne meningokoków dominują w Polsce?), dlatego szczepienia przeciwko meningokokom B i C powinno się rozpoczynać jak najwcześniej.
W krajach, w których skoniugowane szczepionki przeciwko meningokokom grupy C (MCV-C) wprowadzono do programu szczepień ochronnych (PSO) z wielkim powodzeniem, jednocześnie realizując kampanię szczepień wyrównawczych do 18., a nawet 24. roku życia, uzyskano zjawisko odporności zbiorowiskowej (populacyjnej). Dzięki zmniejszeniu ryzyka zakażenia wywołanego przez meningokoki grupy C u niemowląt, szczepienia przeciwko tym meningokokom przeniesiono na 2. rok życia.
W Polsce sytuacja epidemiologiczna jest jednak odmienna. Szczepionki przeciwko meningokokom nie są refundowane i stosuje się je na niewielką skalę, trudno więc liczyć na wystąpienie zjawiska odporności populacyjnej. Zatem rozpoczynanie szczepienia przeciwko meningokokom grupy C i B w 1. roku życia wydaje się jak najbardziej celowe. Szczepionkę przeciwko meningokokom grupy B należy podawać zgodnie ze schematem przedstawionym w charakterystyce produktu leczniczego (ChPL). Liczba potrzebnych dawek zależy od wieku dziecka (p. U kogo można zastosować szczepionkę przeciwko meningokokom grupy B i w jakim schemacie?).
Odnośnie do szczepień przeciwko meningokokom grupy C, wysoka immunogenność pierwszej dawki szczepionki NeisVac-C u niemowląt spowodowała, że w lutym 2014 roku w Europie zarejestrowano nowy sposób jej dawkowania: niemowlętom w wieku 2.–4. miesiąca życia należy podać 2 dawki w odstępie co najmniej 2 miesięcy, a niemowlętom >4. miesiąca życia, starszym dzieciom, młodzieży i dorosłym do pierwotnego uodpornienia wystarczy 1 dawka. Niemowlęta szczepione w 1. roku życia zarówno przeciwko meningokokom grupy B, jak i C wymagają podania dawki przypominającej, optymalnie w wieku 12–13 miesięcy, ale z zachowaniem co najmniej 6-miesięcznego odstępu od szczepienia podstawowego.
Trudno obecnie jednoznacznie stwierdzić, po jakim czasie należy podać dawkę przypominającą MCV, jeżeli szczepienia rozpoczęto w pierwszych 2 latach życia. Wyniki badań serologicznych wskazują, że w tej grupie najszybciej – w odróżnieniu od dzieci szczepionych w wieku przedszkolnym i szkolnym – zmniejsza się miano przeciwciał bakteriobójczych poniżej wartości uznawanej za zabezpieczającą. Niewątpliwy wpływ na to zjawisko ma występowanie w danej populacji odporności zbiorowiskowej i związane z nią ograniczenie nosicielstwa meningokoków grupy C w populacji. W Wielkiej Brytanii, która ma najdłuższe doświadczenie w stosowaniu monowalentnych MCV, w 2013 roku podjęto decyzję o potrzebie podania dodatkowej dawki MCV nastolatkom (w 15. rż.), a w 2016 roku zastąpiono ją preparatem skoniugowanej 4-walentnej szczepionki przeciwko meningokokom grupy A, C, W-135 i Y (MCV-4) (p. Czy nastolatka, zaszczepionego w wieku 2 lat przeciwko meningokokom grupy C, należy doszczepić przeciwko meningokokom?).
Piśmiennictwo:
1. Borrow R., Findlow J.: Prevention of meningococcal serogroup C disease by NeisVac C. Expert Rev. Vaccines, 2009; 8 (3): 265–2792. Konior R., Jackowska T., Skoczyńska A. i wsp.: Profilaktyka zakażeń meningokokowych – praktyczne aspekty szczepień. Pediatr. Pol., 2012; 87: 489–497
3. Southern J., Borrow R., Andrews N.: Immunogenicity of a reduced schedule of meningococcal group C conjugate vaccine given concomitantly with the Prevenar and Pediacel vaccines in healthy infants in the United King-dom. Clin. Vaccine Immunol., 2009; 2: 194–199
4. Joint Committee on Vaccination and Immunisation statement on the use of menigococcal C vaccines in the routine childhood immunisation programme – 29 January 2012
5. Charakterystyka Produktu Leczniczego NeisVac-C
6. MenC vaccination schedule: planned changes from July 2016, public-health-england www.gov.uk
