Skróty: IChP – inwazyjna choroba pneumokokowa, PCV – skoniugowana szczepionka przeciwko pneumokokom, PCV-10 – 10 walentna skoniugowana szczepionka przeciwko pneumokokom, PCV-13 – 13 walentna skoniugowana szczepionka przeciwko pneumokokom
Podczas wystąpień prelegentów na niektórych konferencjach szkoleniowych i sesjach satelitarnych od kilku lat padają stwierdzenia, że kraje europejskie, które program powszechnych szczepień niemowląt przeciwko pneumokokom realizują szczepionką PCV-10 (np. Finlandia, Holandia), „wkrótce przejdą na PCV-13”. Czy tak się rzeczywiście stało?
Do tej pory (2018 r.) zarówno w Finlandii, jak i w Holandii nadal – odpowiednio od >7 i >6 lat – w krajowym programie powszechnych szczepień stosuje się PCV-10 (p. Programy szczepień przeciwko pneumokokom w Europie w 2018 roku – przyp. red.). Zgodnie z informacjami, jakie uzyskałem z państwowych instytucji nadzorujących programy szczepień w Holandii (prof. Nynke Rots z Centre for Immunology of Infectious diseases and Vaccines, RIVM, Centre for Infectious Disease Control w Bilthoven) i Finlandii (prof. Hanna Rinta-Kokko z Department of Health Protection, National Institute for Health and Welfare w Helsinkach), w obu krajach decyzję o wyborze PCV-10 podjęto na podstawie rzetelnej analizy systematycznie zebranych danych naukowych z oceną ich wiarygodności (jakości), modelu epidemiologicznego oceniającego efekty programu szczepień i analizy farmakoekonomicznej, która wykazała brak jakościowej przewagi PCV-10 lub PCV-13 (podobna skuteczność i bezpieczeństwo). Analizy przeprowadziły wyspecjalizowane, niezależne od producentów szczepionek, państwowe instytucje (proces i kryteria wyboru szczepionki w Finlandii opisano pod adresem: http://en.opasnet.org/w/Tendering_process_for_pneumococcal_conjugate_vaccine). Z uwagi na podobną skuteczność i bezpieczeństwo PCV w obu krajach o wyborze preparatu podczas przetargu zdecydowało kryterium ceny.
W obu krajach istnieją bardzo dobrze funkcjonujące (wręcz modelowe) systemy nadzoru epidemiologicznego nad IChP i kompleksowego monitorowania efektów programu szczepień. W obu przypadkach efekty programu szczepień PCV-10 u zaszczepionych roczników dzieci i całej populacji dzieci oraz dorosłych są obecnie (po 6–7 lat realizacji) oceniane jako bardzo dobre.
W Finlandii i Holandii nowy przetarg na PCV do programu szczepień odbędzie się w 2019 roku, procedura oceny i wyboru będzie przebiegała na podobnych zasadach, z uwzględnieniem najnowszych publikacji dotyczących epidemiologii IChP, skuteczności i bezpieczeństwa PCV oraz efektów programów szczepień. W obu krajach nowa analiza farmakoekonomiczna nie została jeszcze zakończona i nie wiadomo na razie, która szczepionka zostanie wybrana do kontynuacji programu.
Piśmiennictwo:
1. http://en.opasnet.org2. Jokinen J., Rinta-Kokko H., Siira L. i wsp.: Impact of ten-valent pneumococcal conjugate vaccination on invasive pneumococcal disease in Finnish children – a population-based study. PLoS One, 2015; 10: e0 120 290
3. Palmu A.A., Jokinen J., Borys D. i wsp.: Effectiveness of the ten-valent pneumococcal Haemophilus influenzae protein D conjugate vaccine (PHiD-CV10) against invasive pneumococcal disease: a cluster randomised trial. Lancet, 2012; 381: 214–222
4. Rinta-Kokko H., Palmu A.A., Auranen K. i wsp.: Long-term impact of 10-valent pneumococcal conjugate vaccination on invasive pneumococcal disease among children in Finland. Vaccine, 2018; 36: 1934–1940
5. Vissers M., Wijmenga-Monsuur A.J., Knol M.J.: Increased carriage of non-vaccine serotypes with low invasive disease potential four years after switching to the 10-valent pneumococcal conjugate vaccine in The Netherlands. PLoS ONE, 2018; 13: e0194823. (https://doi.org/10.1371/journal.pone.0194823)
