U zdrowego 3-miesięcznego niemowlęcia 4 godziny po podaniu całokomórkowej szczepionki przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi (DTPw) oraz szczepionek przeciwko Haemophilus influenzae typu b i wirusowemu zapaleniu wątroby (WZW) typu B wystąpiły niepożądane odczyny (krzyk, nieutulony płacz trwający >3 h oraz duży odczyn rumieniowy obejmujący całą boczną powierzchnię uda, w które podano szczepionkę przeciwko WZW typu B). Dziecko rozwija się prawidłowo. Neurolog nie stwierdził w badaniu przedmiotowym zaburzeń ze strony układu nerwowego. Jak przeprowadzić kolejne szczepienie?
Niepożądany odczyn poszczepienny (NOP) w postaci nieukojonego płaczu najczęściej występuje po podaniu preparatu z całokomórkowym składnikiem krztuścowym. W badaniach wykazano, że szczepionki ze składnikiem bezkomórkowym charakteryzują się lepszym profilem bezpieczeństwa niż szczepionki całokomórkowe. Rzadziej dochodzi do przerwania cyklu szczepień z powodu NOP, rzadziej obserwuje się drgawki po szczepieniu podstawowym, mniejsze jest ryzyko wystąpienia zespołu hipotensyjno-hiporeaktywnego, nieukojonego płaczu i innych objawów niepożądanych. W związku z tym przy kolejnym szczepieniu preparat DTPw należy zamienić na szczepionkę bezkomórkową (DTPa). Zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych w opisanym przypadku zamiany tej można dokonać bezpłatnie.
NOP miejscowy w postaci rumienia po podaniu szczepionki przeciwko WZW typu B nie jest przeciwwskazaniem do dalszych szczepień przeciwko tej chorobie. Warto sprawdzić, jaką szczepionkę otrzymało dziecko w okresie noworodkowym. Jeśli był to inny preparat i nie obserwowano odczynu miejscowego, proponuję wrócić do szczepienia tym preparatem. Jeżeli natomiast dziecko otrzymało wówczas również tę samą szczepionkę, w 7. miesiącu życia można ją zamienić na preparat innego producenta. W przypadku szczepienia przeciwko WZW typu B zamiana preparatów jest dopuszczalna.
Piśmiennictwo:
1. Zhang L., Prietsch S.O.M., Axelsson I. i wp.: Acellular vaccines for preventing whooping cough in children (review). Cochrane Database Sys. Rev., 2010; (1): CD001 478 DOI: 10.1002/14 651 858.CD001 478.pub3 (data ostatniej aktualizacji: 20.04.2009 [p. Med. Prakt. Pediatr. 2/2011, s. 91–96 – przyp. red.])2. Tinnion O.N., Hanlon M.: Ocena skuteczności i bezpieczeństwa bezkomórkowych szczepionek przeciwko krztuścowi u dzieci – metaanaliza. The Cochrane Library, 2001: 4 (p. Med. Prakt. Pediatr. 6/2001, s. 61–65 – przyp. red.)
3. Kroger A.T., Sumaya C.V., Pickering L.K., Atkinson W.L., Centers for Disease Control and Prevention: General recommendations on immunization. Recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP). MMWR, 2011; 60: 1–60
