Czy należy podać dodatkową dawkę szczepionki przeciwko WZW typu B?

Data utworzenia:  24.05.2017
Aktualizacja: 25.05.2017
dr hab. n. med. Ernest Kuchar
Klinika Pediatrii z Oddziałem Obserwacyjnym Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

Czy uzupełniać szczepienie przeciwko WZW typu B u 4-letniego dziecka urodzonego w 30. tygodniu ciąży, z masą ciała 1800 g, które zaszczepiono według schematu 0, 1, 6, zamiast 0, 1, 2, 12 miesięcy? Pierwszą dawkę podano w 1. dobie życia. Czy podanie czwartej dawki szczepionki jest uzasadnione? Czy dalsze postępowanie zależy od wyniku oznaczenia stężenie przeciwciał anty-HBs?

Zgodnie z obowiązującym Programem Szczepień Ochronnych (PSO), noworodki z urodzeniową masą ciała <2000 g, tak jak w przypadku opisanego dziecka, powinny otrzymać łącznie 4 dawki szczepionki przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby (WZW) typu B. Zalecenie to jest uzasadnione lepszą odpowiedzią na szczepienie podane w takim schemacie w tej szczególnej grupie dzieci. Wcześniakom zaleca się schemat 4-dawkowy, gdyż – w porównaniu ze schematem 3-dawkowym – pozwala on uzyskać większy odsetek serokonwersji. Najprostszą opcją, zgodną z ogólnymi zasadami szczepień, jest zatem uzupełnienie zaległej czwartej dawki. Szczepionki przeciwko WZW typu B nie można „przedawkować”, nie należy się zatem obawiać, że czwarta dawka zwiększy ryzyko wystąpienia działań niepożądanych. Podanie dodatkowych dawek szczepionki przeciwko WZW typu B jest bezpieczne i dobrze tolerowane – nie stwierdzono odczynów niepożądanych po podaniu dodatkowych, nadprogramowych dawek. Po podaniu łącznie 4 dawek szczepionki nie ma wskazań do kontroli odporności poszczepiennej. Skuteczny może być też zastosowany klasyczny schemat 3-dawkowy (0, 1, 6), ponieważ szczepionka przeciwko WZW typu B jest wysoce immunogenna. Takiego schematu nie zaleca się jednak u wcześniaków. Proponowany powyżej schemat 4-dawkowy pozwala uniknąć wątpliwości co do skuteczności szczepienia. Alternatywne rozwiązanie, czyli oznaczenie swoistych przeciwciał anty-HBs, ma wady. Po pierwsze, stężenie przeciwciał anty-HBs naturalnie zmniejsza się z upływem czasu – w celach kontrolnych powinno się je oznaczać 1–2 miesięcy po podaniu ostatniej szczepionki. W opisanym przypadku od ostatniego szczepienia upłynęło już ponad 3 lata, dlatego wynik może być niemiarodajny, tzn. nie pozwoli odróżnić dziecka, które odpowiedziało na szczepienia, ale stężenie swoistych przeciwciał zmniejszyło się z czasem, od dziecka, które na szczepienie w ogóle nie odpowiedziało. Z podania czwartej dawki szczepionki można zrezygnować tylko gdy stężenie przeciwciał wynosi ≥10 IU/l. Po drugie, jeżeli w oznaczeniu uzyskamy wynik ujemny (<10 IU/l) to i tak podamy czwartą dawkę szczepionki. Pojawią się też wątpliwości, co do skuteczności szczepień i pokusa, aby sprawdzić odpowiedź na czwartą dawkę przez kolejne oznaczenie przeciwciał anty-HBs.

Podsumowując, najprostszym rozwiązaniem jest uzupełnienie brakującej czwartej dawki szczepionki i odstąpienie od oceny stężenia przeciwciał anty-HBs.

Piśmiennictwo:

1. Kroger A.T., Sumaya C.V., Pickering L.K., Atkinson W.L., Centers for Disease Control and Prevention: General recommendations on immunization. Recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP). MMWR Recomm Rep., 2011; 60: 1–60
2. Advisory Committee on Immunization Practices recommended immunization schedules for persons aged 0 through 18 years. MMWR, 2015; 64: 93–94
3. Mast E.E., Margolis H.S., Fiore A.E. i wsp.: A comprehensive immunization strategy to eliminate transmission of hepatitis B virus infection in the United States: recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP) part 1: immunization of infants, children, and adolescents. MMWR Recomm. Rep., 2005; 54: 1–3
4. www.mp.pl/szczepienia/programszczepien/polska.html
Wybrane treści dla pacjenta
  • Szczepienia obowiązkowe dla podróżnych
  • Szczepienie przeciwko gruźlicy
  • Szczepienia przed wyjazdem na Karaiby (Wyspy Karaibskie)
  • Szczepienie przeciwko WZW typu A
  • Szczepienie przeciwko meningokokom
  • Szczepienia przed wyjazdem do Afryki Północnej
  • Szczepienie przeciwko pałeczce hemofilnej typu b (Hib)
  • Szczepienie przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi
  • Szczepienia przed wyjazdem do Afryki Południowej
  • Szczepienie przeciwko WZW typu B

Reklama

Napisz do nas

Zadaj pytanie ekspertowi, przyślij ciekawy przypadek, zgłoś absurd, zaproponuj temat dziennikarzom.
Pomóż redagować portal.
Pomóż usprawnić system ochrony zdrowia.

Przegląd badań