Uprawnienia do wykonywania szczepień ochronnych z zakresu medycyny podróży

W jednej z przychodni specjaliście chorób zakaźnych odmówiono prawa do kwalifikacji do szczepień w zakresie medycyny podróży. Według tej przychodni warunkiem prowadzenia kwalifikacji do takich szczepień jest ukończenie komercyjnego kursu w zakresie medycyny podróży. Kurs trwa 5 dni i może go ukończyć każdy lekarz bez specjalizacji, również lekarz stomatolog. Po ukończeniu kursu otrzymuje się certyfikat, który – według tego podmiotu leczniczego – daje prawo do nazywania się Certyfikowanym Centrum Medycyny Podróży. Organizatorzy kursu twierdzą jednak, że jego ukończenie nie jest potrzebne do prowadzenia szczepień, na przykład przeciwko żółtej gorączce.

Pytanie 1. Jakie wymagania musi spełniać lekarz, aby mieć prawo do kwalifikacji do szczepień ochronnych oraz wykonywania szczepień ochronnych?

Kwalifikacje lekarzy przeprowadzających szczepienia ochronne określają przepisy § 6 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 18 sierpnia 2011 r. w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych (tekst jedn. Dz. U. z 2016 r., poz. 849).
Lekarze mają prawo do przeprowadzania szczepień ochronnych¹ obejmujących lekarskie badanie kwalifikacyjne oraz podanie szczepionki, jeżeli spełniają co najmniej jedno z poniższych wymagań:

• w ramach doskonalenia zawodowego odbyli kurs lub szkolenie w zakresie szczepień ochronnych i uzyskali dokument potwierdzający ukończenie tego kursu lub szkolenia, lub
• uzyskali specjalizację w dziedzinie, w przypadku której ramowy program kształcenia podyplomowego obejmował problematykę szczepień ochronnych na podstawie przepisów o zawodach lekarza i lekarza dentysty lub
• posiadają co najmniej 6-miesięczną praktykę w zakresie przeprowadzania szczepień ochronnych.

Pytanie 2. Czy do kwalifikacji oraz wykonywania szczepień ochronnych z zakresu medycyny podróży oraz dokonywania wpisów w Międzynarodowej Książeczce Szczepień obowiązują inne lub dodatkowe wymagania niż te, które są wymienione w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 9 listopada 2015 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych (Dz. U. poz. 1947)?

Do oceny kwalifikacji zawodowych do przeprowadzania zalecanych szczepień ochronnych stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące szczepień obowiązkowych (p. pyt. 1. – przyp. red.).² Nie ma więc innych lub dodatkowych wymagań do kwalifikacji oraz wykonywania szczepień ochronnych z zakresu medycyny podróży niż te, które wymienione są w § 6 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 18 sierpnia 2011 r. w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych (tekst jedn. Dz. U. z 2016 r., poz. 849). Także rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 16 września 2010 r. w sprawie wykazu zalecanych szczepień ochronnych oraz sposobu finansowania i dokumentowania zalecanych szczepień ochronnych wymaganych międzynarodowymi przepisami zdrowotnymi (Dz. U. z 2010 r., nr 180, poz. 1215) nie wprowadza żadnych dodatkowych wymagań do dokonywania wpisów w Międzynarodowej Książeczce Szczepień.

Pytanie 3. Czy podmiot leczniczy może odmówić lekarzowi posiadającemu uprawnienia do kwalifikacji oraz wykonywania szczepień ochronnych prawa do kwalifikacji oraz wykonywania szczepień z zakresu medycyny podróży, powołując się na to, że nie ukończył on dodatkowego, komercyjnego kursu w zakresie medycyny podróży?

Podmiot leczniczy nie decyduje o zakresie kwalifikacji zawodowych lekarza, którego angażuje – wymagane kwalifikacje do udzielania świadczeń w określonym zakresie (np. do przeprowadzania szczepień ochronnych) wynikają z przepisów powszechnie obowiązującego prawa. Podmiot leczniczy decyduje jednak o zakresie usług medycznych, które zamawia u lekarza, podpisując z nim umowę o świadczenie usług medycznych. Podmiot leczniczy nie może więc odmówić lekarzowi posiadającemu uprawnienia do kwalifikacji oraz wykonywania szczepień ochronnych prawa do kwalifikacji oraz wykonywania szczepień z zakresu medycyny podróży, lecz może nie zawrzeć z lekarzem umowy o świadczenie usług w tym zakresie, powołując się na zasadę swobody umów i swobody wyboru kontrahenta.