Opracowały: Małgorzata Ściubisz, Iwona Rywczak
W amerykańskim badaniu przekrojowym oceniono, czy istnieje korelacja między stężeniem glinu we włosach lub we krwi, skumulowaną dawką glinu pochodzącego ze szczepionek a rozwojem funkcji poznawczych, językowych i motorycznych u niemowląt.
Wyjściową populację badania stanowiły zdrowe niemowlęta korzystające ze świadczeń medycznych w jednej z placówek podstawowej opieki zdrowotnej w Bostonie, w Stanach Zjednoczonych. Dane demograficzne i kliniczne (historia chorób, przyjmowanych leków oraz wykonanych szczepień) uzyskano z bazy danych medycznych oraz potwierdzono je u rodziców lub opiekunów dzieci, którzy wypełnili odpowiedni standaryzowany kwestionariusz. Kryteria wykluczenia z badania obejmowały: przewlekłą chorobę nerek w wywiadzie, przyjmowanie leków zobojętniających zawierających glin lub całkowite żywienie pozajelitowowe, ponieważ u tych dzieci glin mógł się kumulować w tkankach w bardzo dużych stężeniach. Z badania wykluczono również dzieci urodzone przed ukończeniem 37. tygodnia ciąży oraz z urodzeniową masą ciała <2500 g. Rozwój funkcji poznawczych, językowych i motorycznych niemowląt oceniono w punktowej skali Bayleya-III (Bayley Scales of Infants and Toddler Developmental, Third Edition). Rodzice lub opiekunowie dzieci wypełnili również kwestionariusz oceniający rozwój społeczno-emocjonalny i zachowań adaptacyjnych dzieci (Social-Emotional and Adaptative Behavior Questionnaire). Stężenie glinu we włosach oraz we krwi oceniono metodą spektrometrii mas z plazmą wzbudzoną indukcyjnie (ICP-MS). Skumulowaną dawkę glinu ze wszystkich szczepionek podawanych w 1. roku życia oszacowano na podstawie historii szczepień każdego dziecka, informacji o zawartości związków glinu w poszczególnych preparatach oraz przy założeniu 100% dostępności biologicznej.
Do badania zakwalifikowano 85 zdrowych niemowląt w wieku 9–13 miesięcy (mediana: 287 dni), urodzonych średnio w 39. tygodniu ciąży, z prawidłową funkcją nerek. U żadnego dziecka nie stwierdzono niedokrwistości ani stężenia ołowiu we krwi przekraczającego dopuszczalną normę (5 µg/dl). Mediana stężenia glinu we włosach wyniosła 42 542 ng/g (95% CI: 32 527–52 957) i była większa niż mediana stężenia glinu we krwi, która wyniosła 15,4 ng/ml (95% CI: 12,7–19,5). Oszacowano, że mediana skumulowanej dawki glinu ze wszystkich szczepionek podawanych w 1. roku życia wyniosła 2,9 mg (zakres: 1,43–3,55). Stężenie glinu we włosach oraz we krwi nie korelowało z wiekiem dziecka. Odnotowano słabą dodatnią korelację pomiędzy stężeniem glinu we włosach i krwi.
W przeprowadzonej analizie nie wykazano istotnej statystycznie korelacji między stężeniem glinu we krwi lub włosach a skumulowaną dawką glinu pochodzącego ze szczepionek. Nie odnotowano również korelacji między stężeniem glinu we krwi a rozwojem funkcji poznawczych, językowych i motorycznych u niemowląt (również w analizie, z której wyłączono tzw. wartości odstające). Nie odnotowano również istotnej statystycznej korelacji pomiędzy stężeniem glinu we włosach a stopniem rozwoju funkcji poznawczych, językowych i motorycznych u niemowląt. W analizie, w której pominięto tzw. wartości odstające (jedna próbka materiału), odnotowano istotną statystycznie dodatnią korelację między stężeniem glinu we włosach a stopniem rozwoju funkcji motorycznych, w tym motoryki dużej, ale nie motoryki małej. W analizie wrażliwości uzyskano podobne wyniki.
Autorzy badania wyciągnęli wniosek, że nie ma korelacji między stężeniem glinu we włosach lub we krwi u niemowląt a historią szczepień. Zaobserwowaną dodatnią korelację pomiędzy stężeniem glinu we włosach a rozwojem motorycznym niemowląt należy ocenić w większym badaniu (p. Najczęstsze kontrowersje związane z bezpieczeństwem szczepień – przyp. red.).
