Opracowały: Małgorzata Ściubisz, lek. Iwona Rywczak
W amerykańskim badaniu kliniczno-kontrolnym oceniono skuteczność szczepienia przypominającego szczepionką zawierającą zmniejszoną dawkę toksoidu błonicy i bezkomórkowym komponentów krztuśca (dTpa) w zapobieganiu zachorowaniom na krztusiec u nastolatków w wieku 11–19 lat w zależności od rodzaju szczepionek podanych w ramach szczepienia podstawowego – bezkomórkowa (DTPa) vs całokomórkowa (DTPw). Badaniem objęto okres od stycznia do sierpnia 2012 roku, w którym odnotowano istotnie zwiększoną zapadalność na krztusiec. Grupę przypadków utworzyło 836 osób (78,5% stanowiły potwierdzone przypadki krztuśca, 11% przypadki prawdopodobne, a 10,5% podejrzenia zachorowań), a grupę kontrolną 2322 osoby zdrowe dopasowane pod względem wieku. Dane do badania uzyskano z oficjalnej bazy danych medycznych oraz powszechnego rejestru szczepień.
Główną analizą objęto dzieci w wieku 11–14 lat, które w ramach szczepienia podstawowego otrzymały tylko DTPa – 450 dzieci z grupy przypadków i 1246 dzieci z grupy kontrolnej. Skuteczność rzeczywistą dTpa w zapobieganiu zachorowaniom na krztusiec oszacowano na 63,9% (95% CI: 49,7– 74,1). Skuteczność ta zmniejszała się wraz z upływem czasu, wynosząc kolejno: 73,1% (95% CI: 60,3–81,8) po 12 miesiącach od szczepienia, 54,9% (95% CI: 32,4–70,7) po 12–23 miesiącach i 34,2% (95% CI: od -0,03 do 58,0) po 24–47 miesiącach. W analizie uwzględniającej tylko potwierdzone zachorowania na krztusiec uzyskano podobne wyniki. U młodzieży w wieku 15–19 lat, która w ramach szczepienia podstawowego otrzymała zarówno DTPw, jak i DTPa (386 osób z grupy przypadków i 1076 osób z grupy kontrolnej) skuteczność rzeczywista dTpa w zapobieganiu zachorowaniom na krztusiec wyniosła 51,5% (95% CI: 26,1–68,1). Również w tej grupie skuteczność szczepienia zmniejszała się wraz z upływem czasu, wynosząc kolejno: 51,5% (95% CI: 24,3–69) do 48 miesięcy po szczepieniu i 52,2% (95% CI: 24,6–69,6) po 48–84 miesiącach od szczepienia. Z uwagi na istotną różnicę w średniej wieku oraz w odsetku osób z potwierdzonym statusem szczepienia dTpa bezpośrednie porównanie skuteczności szczepienia przeciwko krztuścowi pomiędzy ww. grupami było niemożliwe.
Autorzy badania wyciągnęli wniosek,
że skuteczność szczepienia przypominającego nastolatków przeciwko krztuścowi istotnie zmniejszyła się w ciągu 2–4 lat po szczepieniu, co mogło wpłynąć na zwiększenie zapadalności na krztusiec w tej populacji. Zaobserwowane zjawisko wskazuje na konieczność zintensyfikowania prac badawczych nad mechanizmami odpowiedzi immunologicznej na zakażenie pałeczką krztuśca oraz opracowaniem nowej, skuteczniejszej szczepionki.