Opracowała lek. Iwona Rywczak
W badaniu kliniczno-kontrolnym oceniono czynniki ryzyka zachorowania na krztusiec u niemowląt oraz skuteczność rzeczywistą szczepionek przeciwko krztuścowi w zapobieganiu zachorowaniom na krztusiec w tej grupie wiekowej. Grupę przypadków utworzyło 317 niemowląt, które zachorowały na krztusiec (zachorowania zgłoszone w dystrykcie Jerozolimy w latach 1998–2011). Grupę kontrolną utworzyło 951 dzieci dopasowanych pod względem daty urodzenia i miejsca zamieszkania. 42 przypadki zgłoszono w latach 1998–2001 (okres szczepień szczepionką całokomórkową [wP]), 169 przypadków odnotowano w latach 2002–2010 (okres szczepień szczepionką bezkomórkową [aP]), a 106 przypadków w roku 2011 (rok epidemii). Większość zachorowań stwierdzono u dzieci przed ukończeniem 6. miesiąca życia – 106 (33,4%) dzieci nie ukończyło jeszcze 2. miesiąca życia, a 90 (28,4%) było w wieku 2–4 miesięcy. 127 chorych na krztusiec niemowląt wymagało leczenia szpitalnego. Odsetek chorych hospitalizowanych zmniejszał się z wiekiem i wyniósł 75,9%, 61%, 46,7% i 13,2% w grupie wiekowej odpowiednio 0–1, 1–2, 2–4 i ≥4 miesiące.
W porównaniu z grupą kontrolną, w grupie przypadków częściej obserwowano małą urodzeniową masę ciała, tj. <2500 g (6,3 vs 12,3%) i więcej dzieci było czwartym lub kolejnym dzieckiem w rodzinie (37,6 vs 52,7%). Te dwa czynniki uznano na niezależne czynniki ryzyka zachorowania na krztusiec – iloraz szans (OR) po uwzględnieniu znanych czynników zakłócających wyniósł odpowiednio 2,3 (95% CI: 1,4–3,5) i 1,7 (95% CI: 1,26–2,3). Wykazano również statystycznie istotne różnice w odsetku dzieci zaszczepionych przeciwko krztuścowi zgodnie z zaleceniami należnymi dla wieku – 35,5% w grupie przypadków vs 68,2% w grupie kontrolnej (OR: 3,9 [95% CI: 2,8–5,5]). Rozszerzając okres obserwacji do ukończenia 18. miesiąca życia dziecka, w grupie przypadków stwierdzono istotnie mniejszy niż w grupie kontrolnej odsetek dzieci zaszczepionych pierwszą dawką szczepionki przeciwko krztuścowi (78,9 vs 99%).
Ogólną skuteczność rzeczywistą (efektywność) szczepionki przeciwko krztuścowi podanej w 1, 2 lub 3 dawkach oszacowano odpowiednio na 72,9% (95% CI: 58,9–82,2), 76,1% (95% CI: 60,6–85,6) i 84,4% (95% CI: 72,2–91,3). Skuteczność rzeczywistą oceniono również w zależności od okresu realizacji szczepień (wP, aP, rok epidemii), nie stwierdzając znamiennych różnic pomiędzy tymi okresami.
Autorzy badania wyciągnęli wniosek, że mała urodzeniowa masa ciała i posiadanie co najmniej trójki starszego rodzeństwa wiązały się z większym ryzykiem zachorowania na krztusiec w wieku niemowlęcym. Wśród dzieci, które zachorowały na krztusiec, częściej obserwowano opóźnienia w szczepieniach lub brak szczepień przeciwko krztuścowi.
