Opracowała lek. Iwona Rywczak
W badaniu kohortowym z retrospektywnym zbieraniem danych oceniono wpływ 4-walentnej szczepionki przeciwko ludzkiemu wirusowi brodawczaka (HPV-4) na ryzyko wystąpienia różnych chorób przewlekłych, w tym chorób autoimmunizacyjnych i chorób układu nerwowego. Wyszczególniono 45 zaburzeń, a wśród nich choroby tarczycy, zapalenia naczyń, celiakię, nieswoiste zapalenia jelit, choroby skóry (m.in. łuszczyca, bielactwo, dermatozy pęcherzowe), padaczkę, zespół Guillaina i Barrégo, miastenię i narkolepsję.
Do badania zakwalifikowano 3 126 790 kobiet (1 195 865 z Danii i 1 930 925 ze Szwecji) w wieku 18–44 lat (średnia wieku w chwili rozpoczęcia obserwacji 29,8 lat). Co najmniej 1 dawkę HPV-4 otrzymało 8% kobiet. Średnia wieku w momencie szczepienia wyniosła 25,1 lat (Dania) i 21,2 lat (Szwecja). Kobiety zaszczepione HPV-4 obserwowano przez 319 298 osobolat, a kobiety nieszczepione przez 16 067 162 osobolat.
W grupie zaszczepionej HPV-4 stwierdzono zwiększenie ryzyka wystąpienia 7 chorób. Dla choroby Hashimoto ryzyko było większe niezależnie od czasu, jaki upłynął od szczepienia (IRR: 1,35 [95% CI: 1,10–1,67]) oraz w ciągu >180 dni po szczepieniu (IRR: 1,42 [95% CI: 1,08–1,88]). Podobnie było w przypadku celiakii – wartości IRR odpowiednio: 1,56 (95% CI: 1,29–1,89) i 1,58 (95% CI: 1,22–2,05), dodatkowo stwierdzono również zwiększenie ryzyka w okresie do 179 dni po szczepieniu (IRR: 1,54 [95% CI: 1,16–2,03]). Niezależnie od czasu po szczepieniu ryzyko było zwiększone dla skórnej postaci tocznia rumieniowatego (IRR: 1,7 [95% CI: 1,01–2,86]) i choroby Raynauda (IRR: 1,46 [95% CI: 1,02–2,09]), w okresie >180 dni po szczepieniu zaobserwowano większe ryzyko wystąpienia choroby Addisona (IRR: 2,25 [95% CI: 1,10–4,59]) oraz innych rodzajów zapalenia mózgu/rdzenia kręgowego lub zapalenia mózgu i rdzenia (IRR: 4,27 [95% CI: 1,0–18,35]), a w ciągu 179 po szczepieniu większe ryzyko wystąpienia pęcherzycy zwykłej (IRR: 8,75 [95% CI: 1,04–73,99]). Związek pomiędzy szczepieniem HPV-4 a pęcherzycą zwykłą, chorobą Addisona i zapaleniem mózgu/rdzenia kręgowego oceniono na bardzo małej liczbie przypadków (odpowiednio 1, 2 i 8). Przeprowadzono dodatkowe analizy m.in. z zastosowaniem metody self-controlled case series uwzględniającej tylko te kobiety, u których wystąpił dany punkt końcowy, z podziałem okresu obserwacji na okres ryzyka i okres kontrolny. Statystycznie istotny wynik uzyskano tylko w przypadku celiakii – w analizie self-controlled case series ryzyko było zwiększone niezależnie od czasu, jaki upłynął od szczepienia HPV-4 (IRR: 1,65 [95% CI: 1,20–2,27]). Według autorów badania, u kobiet zaszczepionych HPV-4 objawy zgłaszane na wizytach szczepiennych mogły uruchomić proces diagnostyczny w kierunku celiakii, co może tłumaczyć częstsze wykrywanie celiakii w tej grupie kobiet. U kobiet zaszczepionych HPV-4 zaobserwowano również mniejsze ryzyko wystąpienia 4 zaburzeń – niedoczynności tarczycy, choroby Gravesa, porażenia Bella i niedowładów.
Autorzy badania wyciągnęli wniosek, że szczepienie HPV-4 kobiet w wieku 18–44 lat nie wiąże się z ciężkimi zdarzeniami niepożądanymi w postaci wybranych chorób autoimmunizacyjnych i chorób układu nerwowego.
