Opracowała Małgorzata Ściubisz
Wariant B.1.617 SARS-CoV-2 zidentyfikowano po raz pierwszy w Indiach w trzecim kwartale 2020 roku. Do tej pory wyróżniono trzy odmiany tego wariantu – tj. B.1.617.1, B.1.617.2 oraz B.1.617.3 – różniące się kilkoma istotnymi mutacjami w białku powierzchniowym S SARS-CoV-2. Do 11 maja br. występowanie B.1.617 potwierdzono w 49 krajach na świecie. Poza Indiami najwięcej przypadków zakażeń wywołanych tym wariantem zgłoszono w Wielkiej Brytanii, gdzie odmianę B.1.617.2 (Delta) uznano za wariant budzący obawę (p. WHO zmienia klasyfikację wariantu indyjskiego: B.1.617 uznany za wariant budzący obawę (VOC)).
W czasopiśmie „New England Journal of Medicine” opublikowano wyniki badania kliniczno-kontrolnego typu test-negative design, w którym oceniono skuteczność rzeczywistą szczepionki Comirnaty (Pfizer) oraz Vaxzevria (AstraZeneca) w zapobieganiu zachorowaniom na COVID-19 wywołaną wariantem Delta (B.1.617.2), a także porównano ze skutecznością wobec zachorowań wywołanych wariantem Alfa (B.1.1.7, tzw. brytyjskim). Badanie przeprowadzono w Wielkiej Brytanii pod nadzorem urzędu ds. zdrowia publicznego Public Health England.
Wyjściową populację badania stanowiły osoby, u których w okresie od 26 października 2020 roku do 16 maja 2021 roku w okresie do 10 dni od wystąpienia objawów COVID-19 wykonano badanie RT-PCR w kierunku zakażenia SARS-CoV-2. W analizie skuteczności uwzględniono 19 109 osób (51% kobiet) w wieku ≥16 lat (94% w wieku 16–59 lat), u których potwierdzono COVID-19 i uzyskano wyniki sekwencjonowania – wariant B.1.617.2 potwierdzono u 4272 osób, a wariant B.1.1.7 u 14 837 osób (grupy przypadków) oraz 147 841 osób, u których wynik badania w kierunku zakażenia SARS-CoV-2 był ujemny (grupa kontrolna). Skuteczność szczepionki obliczono porównując odsetek zaszczepionych poszczególnymi preparatami w grupie przypadków i grupie kontrolnej. Dane do badania uzyskano z oficjalnych krajowych rejestrów.
Wykazano, że:
- ≥14 dni po podaniu 2. dawki skuteczność szczepionki Comirnaty w zapobieganiu zachorowaniom na objawową COVID-19 wywołaną wariantem B.1.617.2 wyniosła 88% (95% CI: 85,3–90,1) i była podobna do skuteczności wobec zachorowań wywołanych wariantem B.1.1.7 wynoszącej 93,7% (95% CI: 91,6–95,3)
- ≥14 dni po podaniu 2. dawki skuteczność szczepionki Vaxzevria w zapobieganiu zachorowaniom na objawową COVID-19 wywołaną wariantem B.1.617.2 wyniosła 67% (95% CI: 61,3–71,8) i była podobna do skuteczności wobec zachorowań wywołanych wariantem B.1.1.7 wynoszącej 74,5% (95% CI: 68,4–79,4)
- ≥21 dni po podaniu 1. dawki skuteczność obu szczepionek w zapobieganiu zachorowaniom na objawową COVID-19 wywołaną wariantem B.1.617.2 była podobna i wyniosła 35,6% (95% CI: 22,7–46,4) dla szczepionki Comirnaty oraz 30% (95% CI: 24,3–35,3) dla szczepionki Vaxzevria (skuteczność wobec wariantu B.1.1.7 była nieco większa i wyniosła odpowiednio: 47,5% [95% CI: 41,6–52,8] oraz 48,7% [95% CI: 45,2–51,9]).
Autorzy badania wyciągnęli wniosek, że w przypadku obu szczepionek skuteczność w zapobieganiu objawowej COVID-19 wywołanej wariantem B.1.617.2 była tylko nieco mniejsza niż wobec wariantu B.1.1.7, przy czym największą ochronę zapewniały 2 dawki szczepionki. Liczba przypadków i okres obserwacji były niewystarczające, aby móc ocenić skuteczność szczepionek wobec zachorowań na COVID-19 o ciężkim przebiegu i zgonom z jej powodu, jednak na podstawie wyników innych badań można oczekiwać, że będzie większa. Obserwowana skuteczność 2 dawek szczepionki Vaxzevria wobec objawowej COVID-19 była nieco mniejsza niż 2 dawek szczepionki Comirnaty, co jest zgodne z wynikami przedrejestracyjnych badań klinicznych. W materiałach uzupełniających autorzy zwrócili jednak uwagę, że drugą dawkę preparatu Vaxzevria podawano później niż drugą dawkę preparatu Comirnaty (inne schematy szczepienia), stąd za różnicą w skutecznością być może stoi krótszy okres obserwacji po podaniu 2 dawek preparatu Vaxzevria.
