medycyna praktyczna dla lekarzy
medycyna praktyczna dla lekarzy
|
Oceniana populacja (u kogo należy przeprowadzić ocenę w kierunku RZS?): pacjenci, u których 1) występuje klinicznie jawne zapalenie błony maziowej ≥1 stawu (obrzęk) 2) zapalenia błony maziowej nie można lepiej wyjaśnić inną chorobąa. Poniższe kryteria są przeznaczone dla pacjentów ocenianych po raz pierwszy. Ponadto jako chorych na RZS należy klasyfikować pacjentów z nadżerkami typowymi dla RZSb lub z długotrwałą chorobą (także nieaktywną [leczoną albo nieleczoną]), którzy wcześniej spełniali poniższe kryteria (o czym świadczą dane z historii choroby). | |
|
Kryteria klasyfikacyjne RZS (dodać liczbę punktów z każdej kategorii [A–D]; wynik ≥6 pkt = pewne rozpoznanie RZS)c | |
|
A. zajęcie stawówd | |
|
1 duży stawe |
0 pkt |
|
2–10 dużych stawówe |
1 pkt |
|
1–3 małych stawówf (z zajęciem dużych stawów albo bez) |
2 pkt |
|
4–10 małych stawówf (z zajęciem dużych stawów albo bez) |
3 pkt |
|
>10 stawówg (w tym ≥1 mały staw) |
5 pkt |
|
B. serologia (konieczny jest wynik ≥1 testu)h | |
|
RF i ACPA ujemne |
0 pkt |
|
RF lub ACPA obecne w niskim mianie |
2 pkt |
|
RF lub ACPA obecne w wysokim mianie |
3 pkt |
|
C. wskaźniki ostrej fazy (konieczny jest wynik ≥1 testu) | |
|
stężenie CRP w normie i OB w normie |
0 pkt |
|
stężenie CRP zwiększone lub OB przyspieszone |
1 pkt |
|
D. czas trwania objawówi | |
|
<6 tyg. |
0 pkt |
|
≥6 tyg. |
1 pkt |
|
a Rozpoznanie różnicowe może obejmować takie choroby jak toczeń rumieniowaty układowy, łuszczycowe zapalenie stawów i dna. b nadżerki (zdefiniowane jako przerwanie ciągłości warstwy korowej kości) uwidocznione na RTG stawów rąk i stóp w ≥3 oddzielnych stawach spośród stawów międzypaliczkowych bliższych, śródręczno-paliczkowych, stawów nadgarstka (liczone jako 1 staw) oraz śródstopno-paliczkowych c Pacjentów z wynikiem <6 pkt nie klasyfikuje się jako chorych na RZS, ale mogą oni spełnić kryteria w późniejszym czasie (niekoniecznie jednocześnie), podczas kolejnej oceny. d Zajęcie stawu oznacza obrzęk lub tkliwość w trakcie badania; można je potwierdzić, wykazując zapalenie błony maziowej za pomocą badań obrazowych. Nie uwzględnia się stawów międzypaliczkowych dalszych, stawu nadgarstkowo-śródręcznego I i stawu śródstopno-paliczkowego I (są one typowo zajęte w chorobie zwyrodnieniowej stawów). e stawy: ramienny, łokciowy, biodrowy, kolanowy, skokowy f stawy: śródręczno-paliczkowe, międzypaliczkowe bliższe, śródstopno-paliczkowe II–V, międzypaliczkowy kciuka i stawy nadgarstka g Oprócz ≥1 małego stawu mogą być zajęte inne małe stawy, duże stawy lub stawy niewymienione jako małe lub duże (np. skroniowo-żuchwowy, barkowo-obojczykowy, mostkowo-obojczykowy itd. h Wynik „ujemny” oznacza wartości (wyrażone w jednostkach międzynarodowych [IU]) nieprzekraczające górnej granicy normy (ggn) dla danego testu w danym laboratorium; „niskie miano” = wartości przekraczające ggn ≤3-krotnie; „wysokie miano” = wartości przekraczające ggn >3-krotnie. i podany przez pacjenta czas trwania podmiotowych lub przedmiotowych objawów zapalenia błony maziowej (np. ból, obrzęk, tkliwość) stawów zajętych klinicznie w chwili oceny pacjenta (niezależnie od tego, czy jest leczony). ACPA – przeciwciała przeciwko cytrulinowanym peptydom, CRP – białko C-reaktywne, OB – odczyn Biernackiego, RF – czynnik reumatoidalny | |