Kategoria rozpoznaniaa |
Ryzyko raka tarczycya,b |
Najczęstsze rozpoznania |
Wskazania do kolejnej BACC |
Najczęściej zalecane postępowanie |
I – biopsja niediagnostyczna lub niesatysfakcjonująca |
5–10%a,b |
może odpowiadać każdemu rozpoznaniu |
konieczna kolejna BACC, zazwyczaj za 3–12 mies., w zależności od ryzyka; w razie klinicznego podejrzenia raka niezróżnicowanego diagnostykę kontynuuj niezwłocznie |
uwzględnij kontekst kliniczny; biopsja niediagnostyczna jest częsta w torbielach i zapaleniach tarczycy; wskazania do leczenia operacyjnego zależą od klinicznego ryzyka złośliwości |
II – zmiana łagodna |
<1%b
(0–3%)a |
– wole guzkowe, w tym guzki hiperplastyczne (rozrostowe) i guzki koloidowe (jeśli dużo koloidu i wystarczająca liczba komórek) – zapalenia tarczycy, w tym przewlekłe – obraz sugerujący guzek koloidowy (jeśli dużo koloidu bez wystarczającej liczby komórek) |
tak, jeśli od początku stwierdza się w USG cechy ryzyka złośliwości, jeżeli wzrost guzka jest znaczący klinicznie lub jeśli pojawią się nowe cechy ryzyka w badaniu USG |
zachowawcze |
III – atypia komórek (AUS) lub atypia układów komórkowych (FLUS)c, z podaniem szczegółowego podtypu
|
2,4–5,2%b (6–18%)a |
kategoria używana tylko w rzadkich przypadkach, gdy nie jest możliwe uściślenie rozpoznania cytologicznego |
tak (za 3–12 mies., w zależności od ryzyka); monitorowanie kliniczne i USG co 6 mies. |
to rozpoznanie stanowi per se podstawę do rozważenia leczenia operacyjnego w przypadku występowania istotnych cech ryzyka w obrazie USG lub jeśli ponowna BACC również kategorii III |
IV – nowotwór pęcherzykowy lub podejrzenie nowotworu pęcherzykowegoc,d |
19%b (10–40%)a |
może odpowiadać zarówno zmianie nienowotworowej (w ≥25% to guzki hiperplastyczne lub zapalenie), jak i nowotworowej (kategoria nie jest stosowana, jeżeli są widoczne cechy charakterystyczne dla jąder raka brodawkowatego) |
nie, ale jeśli planuje się leczenie operacyjne, konieczne jest potwierdzenie rozpoznania przez drugiego patologa; w guzkach poddanych obserwacji kolejną BACC wykonuje się po 3–12 mies., w zależności od ryzyka, a monitorowanie kliniczne i USG co 6 mies. |
w guzkach <1 cm średnicy, jeśli nie wykazują one cech ryzyka, dopuszczalna jest strategia zachowawcza (pod warunkiem starannego monitorowania klinicznego i ultrasonograficznego); w większych guzkach oraz w przypadku stwierdzenia cech ryzyka na ogół konieczne jest leczenie operacyjne |
V – podejrzenie złośliwości |
75%b (45–60%)a |
podejrzenie: raka brodawkowatego, raka rdzeniastego, przerzutu do tarczycy, chłoniaka, raka anaplastycznego lub mięsaka naczyniowego albo guza beleczkowego szkliwiejącego |
nie, ale konieczne jest potwierdzenie rozpoznania przez drugiego patologa |
leczenie operacyjne |
VI – nowotwór złośliwy |
95–100%b (94–96%)a |
rak brodawkowaty, rak rdzeniasty, chłoniak, przerzut do tarczycy, rak anaplastyczny lub mięsak naczyniowy |
nie, ale konieczne jest potwierdzenie rozpoznania przez drugiego patologa |
leczenie operacyjne |
a na podstawie: Cibas E.S., Ali S.Z.: The Bethesda System for Reporting Thyroid Cythopathology. Thyroid 2017; 27: 1341–1346 b ryzyko raka przyjmowane w populacji polskiej (z uwzględnieniem nieinwazyjnego nowotworu pęcherzykowego tarczycy o jądrach komórkowych przypominających raka brodawkowatego [NIFTP] w rozpoznaniu pooperacyjnym); na podstawie: Endokrynol. Pol., 2022; 73: 173–239 c cechy zwiększające ryzyko w zmianach kategorii III i IV: obecność mikrozwapnień, nieuporządkowany rysunek naczyniowy, centralny wzorzec unaczynienia, odcinkowe lub nieregularne grube halo i/lub zmniejszona odkształcalność; cechy zmniejszające ryzyko: komponent płynowy, obecność jasnych ech z obecnością artefaktu ogona komety, obwodowe unaczynienie, cienkie halo i/lub prawidłowa odkształcalność w sonoelastografii d W rozpoznaniu „podejrzenie nowotworu pęcherzykowego” mieści się także „podejrzenie nowotworu z komórek onkocytarnych (d. z komórek Hürthle’a), które jest obciążone większym (15–25%) ryzykiem złośliwości i częściej stanowi jednoznaczne wskazanie do leczenia operacyjnego. Według najnowszej klasyfikacji guzów tarczycy (WHO, wydanie 5, 2022) nie należy już stosować eponimu „komórki Hürthle’a”, a właściwa nazwa to „komórki onkocytarne”. BACC – biopsja aspiracyjna cienkoigłowa celowana |