Pytanie nadesłane do redakcji:
Wykonano u mnie test Wingate. Po teście poziom BE wynosił 3,6 mEq/l. Co to może oznaczać? Przed wykonaniem testu był powyżej 3 mEq/l, czyli przed i po wysiłku nie mieści się w normie.
Odpowiedział:
dr n. med. Ernest Kuchar
specjalista medycyny sportowej
Poradnia Medycyny Sportowej we Wrocławiu
Równowaga kwasowo-zasadowa w organizmie jest ściśle regulowana za pomocą oddychania i pracy nerek, tak by utrzymać stałe pH środowiska wewnętrznego. Prawidłowe pH krwi powinno wynosić około 7,4. Niedobór zasad (basis excess - BE) określa się jako liczbę milimoli silnego kwasu, którego należy dodać do litra w pełni utlenowanego osocza, by przywrócić jego pH do 7,4 w temperaturze 37°C i ciśnieniu parcjalnym dwutlenku węgla (pCO2) 40 mm Hg (5,3 kPa). Największy wpływ na niedobór zasad ma stężenie dwuwęglanów w surowicy, dlatego w praktyce można oszacować niedobór zasad, znając stężenie dwuwęglanów (wzór jest skomplikowany, jest to wyliczane automatycznie przez sprzęt do gazometrii).
Ponieważ wykonywała Pani test wydolnościowy Wingate, domyślam się, że jest Pani zdrową, młodą osobą. W takim przypadku najbardziej prawdopodobnym wytłumaczeniem wyniku poza zakresem normy po teście Wingate jest fizjologiczny stan, jakim jest kwasica mleczanowa. Pewnie słyszała Pani o „zakwasach”? W czasie intensywnego wysiłku w warunkach niedoboru tlenu w mięśniach, energia potrzebna do pracy mięśni jest wytwarzana z glukozy na drodze glikolizy beztlenowej z wytworzeniem kwasu mlekowego. Gromadzący się kwas mlekowy jest zobojętniany przez zasady osocza, głównie dwuwęglany, powodując ich niedobór. Możliwy jest spadek pH. Rozpoznanie kwasicy mleczanowej można potwierdzić przez oznaczenie pH i mleczanów we krwi po wysiłku (mleczany >5 mmol/l oraz pH surowicy <7,35). Z kolei fizjologiczna adaptacja do wysiłku ma na celu zwiększenie tolerancji dla zakwaszenia, czego przejawem może być np. zwiększony nadmiar zasad, co jak sądzę wystąpiło u Pani przed testem Wingate. Najczęściej podawana norma BE wynosząca od 2,0 do +2,0 mmol/l odnosi się do przeciętnych osób w czasie spoczynku. Podsumowując, może Pani być zupełnie spokojna. Jeśli przyjęte przeze mnie założenia są słuszne, to powyższe wyniki świadczą, że jest Pani wytrenowaną zawodniczką zaadaptowaną do kwasicy mleczanowej.