Atrakurium (benzenosulfonian atrakurium) (opis profesjonalny)

Działanie - Atrakurium (benzenosulfonian atrakurium)

Mechanizm działania
Wysoce swoisty, niedepolaryzujący lek zwiotczający mięśnie szkieletowe, działający poprzez kompetycyjne blokowanie pre- i postsynaptycznych, nikotynowych receptorów cholinergicznych. Lek ulega samoistnemu rozkładowi w organizmie w wyniku dwóch niezależnych procesów: eliminacji Hofmanna w warunkach fizjologicznych oraz hydrolizy estrowej. Czynność wątroby i nerek oraz aktywność cholinoesterazy osoczowej nie mają wpływu na jego rozkład. Główne metabolity (laudanozyna i alkohol czwartorzędowy) nie wykazują właściwości blokującyh przewodnictwo nerwowo-mięśniowe.

Farmakokinetyka
Laudanozyna metabolizowana jest w wątrobie i wydalana przez nerki, jej t_1/2 u osób zdrowych wynosi 3–6 h, u chorych z zaburzeniem czynności nerek – 15 h, u chorych z zaburzeniem czynności nerek i wątroby – 60 h. Stężenie metabolitów nie wpływa jednak na czas i nasilenie bloku przewodnictwa nerwowo-mięśniowego. Maks. działanie leku pojawia się 3–5 min po podaniu i.v. Czas ten można skrócić, podając 3–6 min wcześniej 10% dawki leku. W osoczu lek ulega związaniu z białkami, przede wszystkim z albuminami (82%). t_1/2 leku wynosi u niemowląt 13,6 min, u dzieci 19 min, u dorosłych 22 min. Działanie zwiotczające ustępuje samoistnie (odzyskane zostaje 95% siły skurczu) po 23 min u niemowląt, 29 min u dzieci i 44 min w przypadku dorosłych. Stosowanie wlewu ciągłego lub powtórne wstrzyknięcia leku nie prowadzą do jego kumulacji. Dawki do 0,4 mg/kg mc. nie powodują zmian w układzie krążenia. Benzenosulfonian atrakurium w niewielkim stopniu przenika przez barierę łożyska, nie powoduje jednak zwiotczenia mięśni płodu. Lek nie powoduje hipertermii złośliwej, nie ma wpływu na wartość ciśnienia wewnątrzczaszkowego oraz na przewodnictwo w nerwie błędnym i zwojach nerwowych. Stosowany w zalecanych dawkach nie wpływa na częstotliwość rytmu serca.

Wskazania do stosowania - Atrakurium (benzenosulfonian atrakurium)

Zwiotczenie mięśni
Zwiotczenie mięśni podczas znieczulenia ogólnego w celu umożliwienia intubacji dotchawiczej.
Zwiotczenie mięśni w trakcie zabiegów chirurgicznych lub podczas prowadzenia wentylacji mechanicznej na OIOM.

Przeciwwskazania stosowania - Atrakurium (benzenosulfonian atrakurium)

Nadwrażliwość na lek, cisatrakurium, kwas benzenosulfonowy.

Działanie anestetyczne
Preparat nie wykazuje działania anestetycznego, a jedynie działanie zwiotczające mięśnie szkieletowe; atrakurium można stosować wyłącznie u chorych znieczulonych ogólnie.

Nadwrażliwość na inne leki
Zachować ostrożność w razie nadwrażliwości na inne leki blokujące przewodnictwo nerwowo-mięśniowe, podejrzenia nadwrażliwości na histaminę.

Dodatkowe sytuacje wymagające zachowania ostrożności
Ostrożność wskazana jest w przypadkach zaburzeń przewodnictwa nerwowo-mięśniowego i myasthenia gravis (chorzy ci są bardziej wrażliwi na działanie atrakurium), zaburzeń równowagi kwasowo-zasadowej, elektrolitowej (np. hipofosfatemia może przedłużać czas powrotu normalnego przewodnictwa), astmy oskrzelowej (u chorych z astmą leczonych dużymi dawkami kortykosteroidów należy rozważyć potrzebę monitorowania seryjnych wartości aktywności kinazy kreatynowej), hipowolemii (preparat wstrzykiwać co najmniej przez 60 s).

Oparzenia
Pacjenci z oparzeniami mogą wykazywać oporność na działanie niedepolaryzujących środków zwiotczających, w tym atrakurium; konieczne może być zastosowanie większych dawek niż zwykle zalecane.

Interakcje - Atrakurium (benzenosulfonian atrakurium)

Halotan, izofluran, enfluran
Halotan, izofluran, enfluran nasilają działanie benzenosulfonianu atrakurium.

Antybiotyki, leki przeciwarytmiczne, leki moczopędne i inne leki
Pogłębienie lub wydłużenie czasu blokady może nastąpić w przypadkach jednoczesnego stosowania benzenosulfonianu atrakurium i antybiotyków (aminoglikozydów, polimyksyn, tetracyklin, linkomycyny, klindamycyny, spektynomycyny), leków przeciwarytmicznych (propranolol, antagoniści wapnia, lidokaina, prokainamid, chinidyna), leków moczopędnych (furosemid, mannitol, tiazydowe leki moczopędne, acetazolamid), siarczanu magnezu, ketaminy, soli litu, leków blokujących zwoje nerwowe.

Leki przeciwdrgawkowe
U chorych leczonych długotrwale lekami przeciwdrgawkowymi może dojść do opóźnienia wystąpienia blokady przewodnictwa nerwowo-mięśniowego oraz skrócenia czasu jej trwania.

Utajona myasthenia gravis, zespół miasteniczny
Stosowanie niektórych leków (antybiotyki, steroidy, β-adrenolityki, leki przeciwarytmiczne, leki przeciwreumatyczne, fenytoina, sole litu, trimetafan, chloropromazyna) może ujawnić utajoną myasthenia gravis lub wywołać zespół miasteniczny, a w następstwie zwiększyć wrażliwość na atrakurium.

Inne leki zwiotczające
Stosowanie skojarzone atrakurium z innymi niedepolaryzującymi lekami zwiotczającymi może powodować przedłużenie i nasilenie blokady przewodnictwa. Stosowanie depolaryzujących środków zwiotczających (np. suksametonium) do przedłużenia zwiotczenia wywołanego przez atrakurium może powodować przedłużenie i nasilenie blokady przewodnictwa trudne do zniesienia przez atropinę i inhibitory cholinoesterazy.

Działania niepożądane - Atrakurium (benzenosulfonian atrakurium)

Często: przejściowy spadek ciśnienia tętniczego, zaczerwienienie skóry.

Niezbyt często: skurcz oskrzeli na skutek uwolnienia histaminy. Opisywano bardzo rzadkie przypadki reakcji anafilaktycznej lub rzekomoanafilaktycznej u pacjentów otrzymujących atrakurium z jednym lub wieloma lekami znieczulającymi. Mogą pojawić się zmiany w EEG (wpływ metabolitu laudanozyny).

Z nieznaną częstością donoszono o występowaniu drgawek u chorych na OIOM leczonych jednocześnie wieloma lekami. U chorych tych zwykle istniały czynniki predysponujące do wystąpienia drgawek (np. uraz głowy, obrzęk mózgu, wirusowe zapalenie mózgu, mocznica); nie wykazano związku przyczynowego między występowaniem napadów drgawek a stosowaniem laudanozyny. W badaniach klinicznych nie stwierdzono korelacji między stężeniem osoczowym laudanozyny a częstością występowania drgawek. Donoszono o występowaniu miopatii i osłabienia siły mięśniowej u chorych leczonych na OIOM, którzy długotrwale otrzymywali środki zwiotczające oraz w większości także kortykosteroidy.

Przedawkowanie
Objawy przedawkowania: przedłużające się porażenie mięśni, ewentualnie wystąpienie bradykardii i spadku ciśnienia tętniczego. Antidota: neostygmina, edrofonium, pirydostygmina.

Ciąża i laktacja - Atrakurium (benzenosulfonian atrakurium)

Kategoria C. Lek można stosować u kobiet w ciąży jedynie, gdy oczekiwana korzyść dla matki przewyższa potencjalne zagrożenia dla płodu. Lek można stosować do podtrzymania zwiotczenia mięśni do cięcia cesarskiego, ponieważ w zalecanych dawkach lek nie przenika przez łożysko w istotnym klinicznie stopniu.

Nie wiadomo, czy lek jest wydzielany z pokarmem kobiecym. Należy zachować szczególną ostrożność w okresie karmienia piersią.

Dawkowanie - Atrakurium (benzenosulfonian atrakurium)

Wstrzykiwać i.v. lub podawać we wlewie i.v.

Zwiotczenie mięśni przed intubacją dotchawiczą
0,5–0,6 mg/kg mc. i.v., dobre warunki do intubacji występują przed upływem 90 s od wstrzyknięcia atrakurium.

Zwiotczenie do zabiegów operacyjnych
Dorosłym podaje się średnio 0,3–0,6 mg/kg mc. i.v., co zapewnia zwiotczenie przez 15–35 min; czas trwania bloku można przedłużyć, podając kolejne frakcjonowane dawki po 0,1–0,2 mg/kg mc.; we wlewie i.v. stosuje się dawkę 0,3–0,6 mg/kg mc./h w celu utrzymania blokady przewodnictwa nerwowo-mięśniowego podczas długotrwałych zabiegów chirurgicznych;
u niemowląt >1. mż. i dzieci stosuje się takie same dawki w przeliczeniu na masę ciała jak u dorosłych.

Odwrócenie blokady przewodnictwa nerwowo-mięśniowego
Blokadę przewodnictwa nerwowo-mięśniowego można odwrócić, podając atropinę i inhibitor cholinoesterazy, nie obawiając się rekuraryzacji.

Podczas operacji kardiochirurgicznych w hipotermii (temp. centralna ciała 25–26°C) należy zmniejszyć zalecaną w normotermii dawkę o połowę.

Zwiotczenie mięśni na OIOM w celu ułatwienia wentylacji mechanicznej
Dawka początkowa 0,3–0,6 mg/kg mc. w szybkim wstrzyknięciu i.v., a następnie 11–13 µg/kg mc./min (0,65–0,78 mg/kg mc./h) we wlewie i.v., przy czym dawki mogą wynosić od 4,5 do 29,5 µg/kg mc./min (0,27–1,77 mg/kg mc./h).
Po zakończeniu wlewu i.v. spontaniczny powrót przewodnictwa nerwowo-mięśniowego uzyskuje się po ok. 60 min (32–108 min).

Choroby układu krążenia
U chorych z klinicznie istotnymi chorobami układu krążenia dawkę początkową należy wstrzykiwać co najmniej przez 60 s.

Uwagi dla Atrakurium (benzenosulfonian atrakurium)

Lek powinien być podawany w indywidualnie dobieranych dawkach pod kontrolą doświadczonego lekarza, który dobrze zna działanie leku i ewentualne powikłania związane z jego stosowaniem. Leku nie należy podawać, jeśli nie zapewniono warunków do resuscytacji, tlenoterapii i wentylacji mechanicznej lub jeśli w bezpośrednim zasięgu nie ma antagonistów leku.

W razie podawania preparatu przez kaniulę założoną do małej żyły po każdym wstrzyknięciu należy żyłę przepłukać 0,9% roztw. NaCl.

Atrakurium nie należy mieszać w jednej strzykawce z lekami o odczynie zasadowym (np. z tiopentalem), ponieważ ulega on unieczynnieniu.

Nie podawać preparatu przez kaniulę, przez którą ma być podawana krew (roztwór atrakurium jest hipotoniczny).

Preparaty na rynku polskim zawierające atrakurium (benzenosulfonian atrakurium)