medycyna praktyczna dla pacjentów
medycyna praktyczna dla pacjentów
Mechanizm działania
Naturalna substancja z grupy witamin K, niezbędna do wątrobowej syntezy osoczowych czynników krzepnięcia II, VII, IX, X, które warunkują prawidłowy przebieg procesu krzepnięcia. Wit. K znajduje się w zielonych warzywach, wątrobie, żółtkach jaj i mleku. Szybko się wchłania z przewodu pokarmowego, jest magazynowana w wątrobie.
Farmakokinetyka
Działanie terapeutyczne po podaniu p.o. rozpoczyna się po 6–10 h, t1/2 wynosi 2–4 h. Po podaniu pozajelitowym działanie rozpoczyna się po 1–2 h, po 3–6 h widoczny jest wpływ na zaburzenia krzepnięcia, a w ciągu 12–14 h może dojść do normalizacji wskaźnika protrombiny. Wydalana jest z żółcią i moczem. Przenikanie przez barierę łożyskową i do pokarmu kobiecego jest niewielkie. Do czynników hamujących działanie wit. K należą doustne leki przeciwzakrzepowe, antybiotyki o szerokim spektrum, żółtaczka zastoinowa (wit. K jest rozpuszczalna w tłuszczach, dlatego do jej wchłaniania niezbędna jest żółć), odżywianie pozajelitowe, zaburzenia wchłaniania jelitowego i wiek do ukończenia 1. rż. Powyższe czynniki powodują zmniejszenie stężenia protrombiny w osoczu, wydłużenie czasu krzepnięcia i zwiększenie ryzyka krwawienia.
Hipoprotrombinemia, zatrucie rodentycydami kumarynowymi
Hipoprotrombinemia spowodowana przedawkowaniem doustnych leków przeciwzakrzepowych pochodnych kumaryny i indandionu (lek nie jest skuteczny w wypadku przedawkowania heparyny), zatrucie rodentycydami kumarynowymi stosowanymi do zwalczania gryzoni.
Zapobieganie niedoborom i leczenie niedoborów wit. K, hipoprotrombinemii
Zapobieganie niedoborom i leczenie niedoborów wit. K, hipoprotrombinemii spowodowanej stosowaniem antybiotyków, salicylanów lub żółtaczką mechaniczną.
Noworodki
Profilaktycznie u wszystkich noworodków w 1. dobie życia oraz u noworodków i niemowląt do ukończenia 3. miesiąca życia karmionych piersią, które w 1. dobie życia otrzymały wit. K w dawce 0,5 mg i.m. lub 2 mg p.o.
Stany zwiększonego zapotrzebowania na wit. K
Stany zwiększonego zapotrzebowania na wit. K: choroby wątroby, zaburzenia wchłaniania i trawienia (np. mukowiscydoza).
Nadwrażliwość na fitomenadion.
Doustne leki przeciwzakrzepowe
Stosowanie fitomenadionu może prowadzić do przejściowej oporności na doustne leki przeciwzakrzepowe pochodne kumaryny lub indanodionu.
Uprzednio stosowane duże dawki wit. K1
U chorych ze wskazaniami do leczenia przeciwzakrzepowego, którzy otrzymywali duże dawki wit. K1, początkowo konieczne może być stosowanie dużych dawek doustnych leków przeciwzakrzepowych lub zastosowanie leku z innej grupy (np. heparyny).
Olej parafinowy
Nie podawać równocześnie z olejem parafinowym.
Salicylany, cefalosporyny
Salicylany i niektóre cefalosporyny osłabiają działanie wit. K.
Noworodki
U noworodków matek przyjmujących leki przeciwpadaczkowe lub przeciwgruźlicze może dojść do niedoboru wit. K.
Większe dawki wit. K należy podawać do żył centralnych. W wypadku szybkiego podania i.v. może dojść do zlewnych potów, zaczerwienienia twarzy i objawów toksycznych obejmujących ból w klatce piersiowej, duszność, sinicę i wstrząs. Podanie i.m. leku może być bolesne, powodować obrzęk tkanek i reakcje alergiczne, a także zawroty głowy i uczucie nieprzyjemnego smaku w ustach. U noworodków może dojść do zwiększenia stężenia bilirubiny.
Kategoria C. Należy zachować ostrożność w okresie karmienia piersią.
P.o. Dorośli.
Hipoprotrombinemia spowodowana przez doustne leki przeciwzakrzepowe pochodne kumaryny i indandionu. Początkowo 10 mg, maks. 30 mg lub w wyjątkowych przypadkach 50 mg. Jeśli 12–48 h po podaniu leku czas protrombinowy nie uległ zadowalającej poprawie, dawkę można powtórzyć.
Hipoprotrombinemia spowodowana przez inne czynniki. Jeśli po skorygowaniu dawki leków zaburzających mechanizmy krzepnięcia (np. antybiotyków, salicylanów) nie nastąpiła poprawa lub jeśli korekcja ta nie była możliwa, dawka początkowa wynosi 10–30 mg (wyjątkowo 50 mg).
I.m. Dorośli: 10 mg, w razie potrzeby dawkę można powtórzyć po 8–12 h.
Hipoprotrombinemia w przebiegu żółtaczki mechanicznej: i.m. 1–10 mg co 2–3 dni.
Noworodki – profilaktycznie 0,5–1 mg i.m. lub 2 mg p.o. w 1. dobie życia; noworodki i niemowlęta od 2. tż. do ukończenia 3. mż. karmione piersią – 0,025 mg/24 h; leczniczo – 1 mg/kg mc./d w 3 daw. podz. przez 1–3 dni.
I.v. Dorośli. 10 mg w 100 ml 0,9% roztw. NaCl we wlewie i.v. trwającym 20–30 min lub wyjątkowo 10 mg w 10 ml 0,9% roztw. NaCl we wstrzyknięciu i.v. trwającym 10 min.
Droga podania
Fitomenadion można podawać p.o., i.m. i s.c. oraz powoli i.v. U noworodków pozajelitowo podaje się wyłącznie i.m. Stosowanie fitomenadionu p.o. jest uzasadnione tylko w przypadkach, gdy może on ulec wchłonięciu z przewodu pokarmowego. Jeśli ilość żółci wydzielanej do przewodu pokarmowego jest niedostateczna, to konieczne jest dodatkowe podawanie p.o. soli kwasów żółciowych.
Ustalanie dawki
Dawkę ustala się na podstawie czasu protrombinowego. Efekt koagulacyjny rozpoczyna się dopiero kilka godzin po podaniu fitomenadionu; w związku z tym w sytuacjach nagłych stosuje się raczej przetoczenia krwi lub osocza.
w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł
Pulmonolog – czym się zajmuje, jakie choroby leczy?
Gastrolog (gastroenterolog) - czym się zajmuje, jakie choroby leczy?
