Gefitynib (opis profesjonalny)

Działanie - Gefitynib

Mechanizm działania
Wybiórczy małocząsteczkowy inhibitor kinazy tyrozynowej receptora dla naskórkowego czynnika wzrostu (EGFR). Naskórkowy czynnik wzrostu i jego receptor odpowiadają za procesy wzrostu i podziału zarówno w komórkach zdrowych, jak i nowotworowych. Pod wpływem aktywującej mutacji EGFR w komórce nowotworowej dochodzi do pobudzenia wzrostu komórki, zablokowania jej apoptozy, zwiększenia produkcji czynników angiogenezy i ułatwienia procesu powstawania przerzutów. Gefitynib jest skuteczny w leczeniu nowotworów u pacjentów z mutacją aktywującą domenę kinazy tyrozynowej EGFR niezależnie od rzutu leczenia. Lek nie wykazuje działania u pacjentów bez mutacji.

Farmakokinetyka
Po podaniu p.o. t_max wynosi ok. 3–7 h, średnia dostępność biologiczna – 59%, t_1/2 u pacjentów z nowotworem wynosi ok. 41 h. Pokarm nie wpływa na ekspozycję na lek. pH >5 zmniejsza ekspozycję na lek o 47%. Gefitynib wykazuje znaczną dystrybucję do tkanek i w znacznym stopniu wiąże się z białkami osocza. Metabolizowany jest głównie przez izoenzymy CYP3A4 i CYP2D6. U osób z nieaktywnym CYP2D6 może wystąpić dwukrotnie większa ekspozycja na gefitynib, co może mieć znaczenie kliniczne, ponieważ jego działania niepożądane są zależne od dawki i ekspozycji. Wydalanie następuje głównie z postaci metabolitów z kałem, niewielka ilość wydalana jest z moczem.

Wskazania do stosowania - Gefitynib

Niedrobnokomórkowy rak płuca
Leczenie dorosłych z niedrobnokomórkowym rakiem płuca, miejscowo zaawansowanym lub z przerzutami, z aktywującą mutacją EGFR-TK.

Przeciwwskazania stosowania - Gefitynib

Nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu, okres karmienia piersią.

Śródmiąższowa choroba płuc
W razie nasilenia takich objawów, jak duszność, kaszel, gorączka, należy przerwać leczenie i wdrożyć postępowanie diagnostyczne w kierunku śródmiąższowej choroby płuc. Jeśli choroba zostanie rozpoznana, należy rozpocząć odpowiednie leczenie.

Zaburzenia czynności wątroby
Należy monitorować czynność wątroby i zachować ostrożność u pacjentów z lekkimi i umiarkowanymi zaburzeniami jej czynności. W przypadku znacznego zwiększenia aktywności enzymów wątrobowych należy rozważyć przerwanie leczenia gefitynibem.

Konieczność natychmiastowego kontaktu z lekarzem
Pacjent powinien niezwłocznie skontaktować się z lekarzem w razie zauważenia jakichkolwiek zmian w obrębie oka, nasilonej lub długotrwałej biegunki, nudności, wymiotów lub jadłowstrętu.

Dodatkowe składniki preparatu
Nie stosować u osób z dziedziczną nietolerancją galaktozy, pierwotnym niedoborem laktazy lub zespołem złego wchłaniania glukozy-galaktozy.

Interakcje - Gefitynib

Silne inhibitory izoenzymu CYP3A4
Silne inhibitory izoenzymu CYP3A4 (np. ketokonazol, pozakonazol, worykonazol, inhibitory proteaz, klarytromycyna, telitromycyna) mogą zwiększać stężenie gefitynibu w osoczu, a tym samym zwiększenie ryzyka wystąpienia działań niepożądanych (szczególnie u osób z genotypem odpowiedzialnym za wolny metabolizm przez izoenzym CYP2D6).

Induktory izoenzymu CYP3A4
Induktory izoenzymu CYP3A4 (np. fenytoina, ryfampicyna, karbamazepina, barbiturany, ziele dziurawca) mogą zmniejszać ekspozycję na gefitynib i skuteczność leczenia.

Leki powodujące trwałe znaczne zwiększenie pH soku żołądkowego
Leki powodujące trwałe znaczne zwiększenie pH soku żołądkowego powodują zmniejszenie stężenia gefitynibu, podobnie jak leki zobojętniające przyjmowane z gefitynibem w niewielkim odstępie czasowym.

Leki metabolizowane przez izoenzym CYP2D6
Należy monitorować stężenia leków metabolizowanych przez izoenzym CYP2D6 przyjmowanych jednocześnie z gefitynibem, ponieważ wykazuje on niewielkie działanie hamujące ten izoenzym (dotyczy to zwłaszcza leków o małym indeksie terapeutycznym).

Warfaryna
Podczas jednoczesnego przyjmowania warfaryny może nastąpić zwiększenie INR i krwawienie.

Winorelbina
Gefitynib nasila neutropenię występującą po zażyciu winorelbiny.

Działania niepożądane - Gefitynib

Bardzo często: anoreksja, biegunka, nudności, wymioty, zapalenie jamy ustnej, zwiększenie aktywności ALT, reakcje skórne, wysypka krostkowa, często z suchą skórą, swędząca, na podłożu rumienia, osłabienie.

Często: zapalenie powiek i spojówek, suchość oka, krwawienie z nosa, krwiomocz, śródmiąższowa choroba płuc, odwodnienie w związku z biegunką, nudnościami, wymiotami lub brakiem łaknienia, suchość w jamie ustnej, zwiększenie aktywności AST, zwiększenie stężenia bilirubiny całkowitej, zmiany w obrębie paznokci, łysienie, bezobjawowe zwiększenie stężenia kreatyniny, białkomocz, gorączka.

Niezbyt często: nadżerka rogówki, nieodwracalna i czasem współistniejąca z nieprawidłowym wzrostem rzęs, zapalenie trzustki, reakcje alergiczne (obrzęk naczynioruchowy, pokrzywka).

Rzadko: zapalenie wątroby, martwica toksyczno-rozpływna naskórka, zespół Stevensa i Johnsona, rumień wielopostaciowy.

Ciąża i laktacja - Gefitynib

Nie stosować u kobiet w ciąży poza przypadkami bezwzględnej konieczności. Kobiety w wieku rozrodczym stosujące gefitynib powinny stosować skuteczną metodę antykoncepcji.

Karmienie piersią jest przeciwwskazane podczas leczenia gefitynibem.

Dawkowanie - Gefitynib

Dorośli p.o. 250 mg 1 ×/d, niezależnie od posiłku, najlepiej o tej samej porze. Tabletkę można połykać w całości lub po rozpuszczeniu w połowie szklanki niegazowanej wody. Zawiesinę należy wypić w ciągu 1 h od jej przygotowania, następnie ponownie napełnić szklankę do połowy wodą i wypić. Można podawać również przez sondę nosowo-żołądkową lub gastrostomię.

Pominięcie dawki
W przypadku pominięcia dawki, jeśli do momentu planowanego przyjęcia następnej pozostało więcej niż 12 h, pacjent powinien jak najszybciej zażyć tabletkę. Nie należy stosować podwójnej dawki w celu uzupełnienia pominiętej.

Zaburzenia czynności wątroby i/lub nerek
Stosować ostrożnie u pacjentów z umiarkowaną do ciężkiej niewydolnością wątroby (należy ich monitorować pod kątem czynności wątroby). Zachować ostrożność u osób z klirensem kreatyniny ≤20 ml/min oraz z genotypem odpowiedzialnym za wolny metabolizm CYP2D6.

Osoby nietolerujące działań niepożądanych
U pacjentów nietolerujących działań niepożądanych (biegunka, reakcje skórne) należy na ok. 14 dni przerwać leczenie. Jeśli po jego wznowieniu pacjent nadal będzie źle znosił działania niepożądane, należy rozważyć leczenie innym lekiem.

Przeczytaj też artykuły

• Rak płuca

Preparaty na rynku polskim zawierające gefitynib