Mechanizm działania
Magnez jest obok potasu drugim najważniejszym kationem wewnątrzkomórkowym. Jest on nieodzownym elementem syntezy i wykorzystania wiązań bogatoenergetycznych (ATP, GTP). Aktywizuje enzymy odpowiedzialne za reakcje przeniesienia grupy fosforylowej. Jest niezbędnym elementem syntezy nośników H2 i elektronów, takich jak NADH2, NADPH2, FAD i koenzym A. Ponadto uaktywnia ok. 300 enzymów przemiany węglowodanowej, białkowej, tłuszczowej, związków nukleinowych oraz reakcji oksydoredukcyjnych. Jest podstawowym regulatorem cyklu komórkowego. Jedna z podstawowych funkcji tego metalu polega na tworzeniu związków chelatowych. Tworząc związki kompleksowe z fosfolipidami, magnez stanowi integralną część struktury błon komórkowych, wewnątrzkomórkowych, mitochondrialnych i siateczkowych. Stabilizuje rybosomy, lizosomy i mitochondria. Magnez jest konieczny do fizycznej integralności podwójnej spirali kwasu deoksyrybonukleinowego oraz chromosomów. Jest jonem neurotropowym o działaniu uspokajającym. Jego niedobór powoduje rozproszoną nadpobudliwość nerwowo-mięśniową. Jony magnezu zachowują się w stosunku do m. sercowego w sposób antagonistyczny do jonów wapnia. Powodują one zmniejszenie przewodnictwa i pobudliwości. Magnez wykazuje działanie ochronne na m. sercowy, ponieważ przeciwdziała jego niedotlenieniu. Jednocześnie wykazuje działanie ochronne wobec ściany naczyń krwionośnych, przeciwstawiając się nadmiarowi wapnia i zmianom tkanki łącznej, jak również wywierając bezpośrednie działanie przeciwskurczowe. Magnez odgrywa rolę fizjologicznego czynnika przeciwzakrzepowego, co związane jest z jego stabilizującym działaniem na płytki krwi. Jest niezbędny do rozwoju i mineralizacji kości. Ma wpływ na rozmnażanie – aktywizuje działanie spermatozoidów, wykazuje działanie tokolityczne na mięsień macicy. Wchodzi w liczne interakcje z hormonami, może być niezbędny do ich syntezy (insulina), magazynowania (katecholaminy) oraz uwalniania (parathormon). Oddziałuje na liczne mechanizmy obronne: przeciwdziała skutkom stresu, niedotlenienia, uczuleniom, zapaleniom, pobudza fagocytozę, aktywuje układ dopełniacza.
Farmakokinetyka
Po podaniu p.o. wchłania się bardzo powoli w jelicie cienkim (ok. 30%). Wchłanianie zwiększa się na skutek działania kalcytriolu. Stężenie magnezu we krwi wynosi 0,65–1,25 mmol/l. Stężenie w komórce jest ok. 10 razy większe. We krwi ok. 55% magnezu pozostaje w postaci zjonizowanej, 30% wiąże się z białkami, a 15% pozostaje w związkach kompleksowych z anionami. Wydalany jest głównie z moczem i podlega częściowo wchłanianiu zwrotnemu.
Profilaktycznie i leczniczo w stanach niedoboru magnezu, zmęczenia, nasilonego stresu, wzmożonej drażliwości, bólach głowy, w zaburzeniach snu, bólach mięśniowych, w okresach zwiększonego zapotrzebowania na magnez (dzieci w okresie wzrostu, ciąża i laktacja, podeszły wiek), w okresach rekonwalescencji, w profilaktyce miażdżycy, choroby niedokrwiennej serca i zawałów serca, w zapobieganiu porodom przedwczesnym i kamicy szczawianowej.
Leczniczo preparaty magnezu podaje się w przypadkach hipomagnezemii, tężyczki utajonej, drętwienia kończyn, przy skurczach mięśni, zaburzeniach elektrolitowych, depresjach, stanach przedrzucawkowych i rzucawce, alkoholizmie.
Ponadto stosuje się go w nadciśnieniu tętniczym, niewydolności serca, zaburzeniach rytmu serca, stanach pozawałowych. Sole magnezu w dużych dawkach mają działanie przeczyszczające. Związki nierozpuszczalne magnezu stosuje się w celu zobojętnienia kwasu solnego.
Hipermagnezemia, niewydolność nerek (klirens kreatyniny mniejszy niż 30 ml/min), myasthenia gravis, blok przedsionkowo-komorowy, hipotonia.
Stany wymagające zachowania ostrożności
Należy zachować ostrożność, jednocześnie podając magnez i glikozydy naparstnicy.
Doustne leki przeciwzakrzepowe
Nie stosować równolegle z doustnymi lekami przeciwzakrzepowymi.
Wpływ na wchłanianie magnezu
Wchłanianie magnezu jest zmniejszane przez fosforany, duże dawki wapnia, nadmiar lipidów; magnez natomiast zmniejsza wchłanianie żelaza, fluorków, tetracyklin, pochodnych warfaryny.
Wit. B6
Wit. B6 zwiększa wchłanianie magnezu z przewodu pokarmowego o 20–40%, ułatwia transport do komórek organizmu i utrzymuje jego wewnątrzkomórkowe zapasy na optymalnym poziomie. Synergistyczne działanie obu składników ułatwia leczenie umiarkowanych niedoborów magnezu.
Wpływ na wydalanie magnezu
Aminoglikozydy, leki moczopędne pętlowe, amfoterycyna B, mineralokortykosteroidy, cisplatyna, cykloseryna zwiększają wydalanie magnezu z moczem.
Zaburzenia żołądkowo-jelitowe, nudności, wymioty, biegunka, spadek ciśnienia tętniczego, bradykardia, zaczerwienienie skóry, zaburzenia snu, osłabienie mięśniowe, dezorientacja.
Przedawkowanie
W przypadku przedawkowania jako antidotum stosuje się i.v. sole wapnia, np. 2,5–5 mmol glukonianu wapniowego.
Preparaty magnezu mogą być stosowane w ciąży i okresie karmienia piersią.
Zapotrzebowanie na magnez wynosi ok. 270–350 mg/d.
Profilaktycznie oraz w niewielkich niedoborach magnezu podaje się go p.o.
W stanach ostrej hipomagnezemii podawany jest pozajelitowo we wlewie kroplowym, w powolnych wstrzyknięciach i.v. lub głęboko i.m. Dawka ustalana jest w takich sytuacjach indywidualnie. Zwykle stosuje się i.m. lub i.v. w powolnym wstrzyknięciu 100–200 mg 1 ×/d lub w 2 daw. podz. We wlewie i.v. podaje się 600–1200 mg/d, a następnie dawkę zmniejsza się w zależności od stężenia magnezu w surowicy. W przypadkach odżywiania pozajelitowego dodaje się 3–4 mmol magnezu/d.
1 g magnezu odpowiada 41 mmol.
w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł