Rumień wędrujący - jak wygląda, leczenie

Rumień wędrujący to zmiana skórna, która występuje po ukłuciu przez kleszcza i jest objawem boreliozy. Ma ona postać czerwonej plamy, zwykle z przejaśnieniem pośrodku, a brzegi zaczerwienienia z czasem się przesuwają – rumień się powiększa. Wystąpienie rumienia wędrującego zawsze oznacza boreliozę.

Co to jest rumień wędrujący?

Rumień wędrujący to zmiana skórna, która może się pojawić po ukłuciu przez kleszcza i jest objawem boreliozy. Rumień wędrujący pojawia się w miejscu ukłucia przez kleszcza, zwykle w ciągu 7–14 dni od ukłucia, ale może też pojawić się wcześniej lub później (przyjmuje się, że do 30 dni). Rumień wędrujący występuje u około 80% chorych na boreliozę.

Jak wygląda rumień wędrujący [zdjęcia]

Początkowo rumień wędrujący może mieć postać czerwonawej plamki lub grudki. Następnie zaczerwienienie koncentrycznie się rozszerza ku obwodowi, zwykle w ciągu dni lub tygodni osiągając średnicę ponad 5 cm. Wraz z powiększaniem się plamy, jej centralny obszar blednie, choć z początku rumień może być jednolicie czerwony (bez przejaśnienia na środku). Z czasem średnica rumienia może osiągać nawet 20 cm. Brzegi rumienia są wyraźnie odgraniczone, pozostaje on jednak w płaszczyźnie skóry (nie wystaje ponad nią). Rumień nie boli, może jednak powodować pieczenie, swędzenie, a skóra w jego obrębie może być cieplejsza.

Ryc. 1. Typowy rumień wędrujący – objaw wczesnego stadium boreliozy z Lyme. Źródło: Interna Szczeklika. Mały podręcznik - wersja internetowa.

Ryc. 2. Rumień wędrujący na nodze u 42-letniego mężczyzny. Fot. Redakcja MP

Określenie „wędrujący” nie oznacza, że rumień zmienia swoje położenie na ciele (czyli np. raz pojawia się na łydce, a potem na brzuchu, twarzy czy dłoni), tylko odnosi się do przesuwania się brzegów rumienia od środka na zewnątrz. W uproszczeniu widoczne zmiany można porównać do rozchodzenia się kręgu na wodzie po wrzuceniu np. kamienia do jeziora.

Gdzie najczęściej pojawia się rumień wędrujący?

Rumień często występuje w okolicy pachowej, pachwinowej, dołu podkolanowego lub na linii pasa. Należy pamiętać, że rumień może się pojawić w dowolnym miejscu na ciele, także na skórze owłosionej głowy i wtedy bardzo trudno go zauważyć.

Ryc. 3. Typowy rumień wędrujący z charakterystycznym przejaśnieniem w części środkowej – objaw wczesnego stadium boreliozy z Lyme. W środku widoczny ślad po ukłuciu przez kleszcza

Ryc. 4. Typowy rumień wędrujący o dużej średnicy w okolicy tylno-bocznej uda

Ryc. 5. Nietypowy jednolicie zaczerwieniony rumień wędrujący w okolicy podkolanowej

Ryc. 6. Mnogie zmiany skórne o typie rumienia wędrującego – mogą się pojawić w stadium wczesnym rozsianym jako zmiany wtórne (satelitarne), zwykle mniejsze i jednolicie zabarwione.
Zdjęcia 3.-6. dzięki uprzejmości dr. hab. n. med. Ernesta Kuchara

Jak odróżnić rumień wędrujący od reakcji alergicznej?

Zaczerwienienie w miejscu ukłucia przez kleszcza występuje bardzo często. Jest to reakcja na substancje zawarte w ślinie kleszcza. Taka reakcja alergiczna nie ma związku z boreliozą. Miejsce ukłucia przez kleszcza należy obserwować przez około 4 tygodnie. Jeśli zaczerwienienie ma średnicę mniejszą niż 5 cm, to zwykle jest to reakcja alergiczna. Należy obserwować zmianę zaczerwienienia w czasie – rumień wędrujący będzie się powiększał (czasem bardzo wolno), dlatego pomocne może być robienie zdjęć lub mierzenie średnicy zmiany np. raz dziennie. Jeśli systematycznie się powiększa lub jest duża (powyżej 5 cm), to należy się udać do lekarza.

Rumień wędrujący – diagnostyka

W przypadku podejrzenia rumienia wędrującego należy się zgłosić do lekarza rodzinnego. Lekarz zwykle jest w stanie rozpoznać rumień wędrujący na podstawie charakterystycznego wyglądu. W wątpliwych przypadkach pomocna może być dokumentacja fotograficzna pokazująca zmianę rumienia w czasie.