Pulmonolog to lekarz specjalizujący się w chorobach układu oddechowego, przede wszystkim płuc i oskrzeli. Badania diagnostyczne wykonywane przez pulmonologa to m.in. RTG klatki piersiowej, spirometria z próbą rozkurczową, bronchoskopia i poligrafia (uproszczona wersja polisomnografii).
Fot. istockphoto.com
Pulmonolog – czym się zajmuje, jak przebiega wizyta, jakie badania wykonuje
Pulmonolog jest lekarzem, który ukończył specjalizację z chorób płuc lub chorób płuc dzieci. Zajmuje się profilaktyką, diagnostyką i leczeniem chorób układu oddechowego. Pulmonolog ustala rozpoznanie i dalsze leczenie na podstawie badania podmiotowego (wywiadu), przedmiotowego (badania pacjenta) i badań dodatkowych (w tym radiologicznych).
Pierwszym elementem wizyty u pulmonologa jest zebranie przez lekarza wywiadu. Pacjent powinien szczegółowo odpowiedzieć na pytania o niepokojące objawy, historię chorób, przyjmowane leki, palenie papierosów, wykonywany zawód oraz inne czynniki środowiskowe i nawyki, które mogą mieć wpływ na rozwój konkretnych chorób. W przypadku zaburzeń oddychania, pulmonolog pyta o dokładne okoliczności występowania objawów, np. czy występują w trakcie snu, podczas wysiłku fizycznego lub nim, czy nasilają się w sytuacjach stresujących, czy są to objawy przewlekłe czy napadowe. Ważne w diagnostyce chorób pulmonologicznych jest również opisanie objawów pozornie niezwiązanych z układem oddechowym, np. gorączki czy alergicznych zmian skórnych.
Po zebraniu wywiadu lekarz bada pacjenta poprzez:
- osłuchiwanie klatki piersiowej za pomocą stetoskopu
- badanie wzrokowe klatki piersiowej – symetryczność, wykorzystywanie dodatkowych mięśni oddechowych
- opukiwanie klatki piersiowej
- sprawdzanie drżenia głosowego.
W dalszej kolejności, w zależności od zgłaszanych dolegliwości lekarz zleca badania dodatkowe. Do najczęstszych badań diagnostycznych wykonywanych i zlecanych przez pulmonologów należą:
- badania czynnościowe układu oddechowego
- bronchoskopia
- pulsoksymetria i gazometria
- badanie nocne – badanie snu
- polisomnografia – najdokładniejsze badanie snu, polega na zapisie fal mózgowych (EEG), obserwacji ruchów gałek ocznych (EOG), napięcia mięśni i mikroprzebudzeń, umożliwia również monitorowanie wysycenia krwi tlenem, ruchów oddechowych klatki piersiowej oraz przepływów powietrza przez usta i nos w trakcie snu; badanie odbywa się w tzw. laboratorium snu lub w szpitalu i trwa całą noc (co najmniej 6 godzin snu)
- poligrafia – badanie uproszczone, może być wykonywane w domu pacjenta, obejmuje obserwację ruchów oddechowych klatki piersiowej i brzucha, przepływu powietrza przez usta i nos, poziomu wysycenia krwi tlenem oraz tętna w trakcie snu
- badanie kapnografem – polega na monitorowaniu stężenia dwutlenku węgla we krwi pacjenta za pomocą elektrody naklejanej na skórę, co ułatwia lekarzowi ocenę wydolności oddechowej chorego w czasie snu i diagnostykę zespołu hipowentylacji osób z otyłością
- RTG klatki piersiowej
- tomografia komputerowa (TK) klatki piersiowej
Jedną z najczęstszych metod leczenia chorób pulmonologicznych jest farmakoterapia lekami zwalczającymi przyczynę choroby lub łagodzącymi jej objawy. Pulmonolog może zdecydować o podawaniu leków rozszerzających oskrzela, przeciwzapalnych, przeciwalergicznych lub wprowadzeniu antybiotykoterapii (celowanej lub empirycznej) i innych terapii zależnie od rozpoznania i stanu pacjenta.
W przypadku przewlekłej niewydolności oddechowej pulmonolog może na podstawie wyników gazometrii i ogólnego stanu pacjenta zakwalifikować go do stosowania tlenoterapii domowej. Przewlekłe leczenie tlenem może znacznie poprawić jakość życia chorego. Pacjenci korzystający z tlenoterapii muszą ściśle przestrzegać zaleceń lekarza, m.in. stosować tlen przez minimum 15 godzin na dobę i zachowywać szczególne środki ostrożności w kontakcie ze źródłami ognia.
Pulmonolog – jakie choroby leczy
Wśród chorób, które diagnozuje i leczy pulmonolog znajdują się m.in.:
- astma oskrzelowa
- przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP)
- zapalenie płuc (szpitalne i pozaszpitalne)
- grypowe zapalenie płuc
- śródmiąższowe zapalenie płuc
- covidowe zapalenie płuc
- pneumokokowe zapalenie płuc
- kryptogenne organizujące się zapalenie płuc
- idiopatyczne włóknienie płuc
- zapalenie oskrzeli
- zapalenie oskrzelików
- zapalenie opłucnej
- sarkoidoza
- odma opłucnowa
- zaburzenia oddychania w czasie snu
- rak płuca
Objawy chorób pulmonologicznych – kiedy zgłosić się do pulmonologa
Objawy ze strony układu oddechowego mogą wskazywać na niegroźne infekcje, jak również na choroby wymagające pilnej interwencji lekarskiej. W przypadku wystąpienia przewlekających się dolegliwości, takich jak kaszel, chrypka, czy zaburzenia oddychania w czasie snu, warto najpierw skonsultować się z lekarzem Podstawowej Opieki Zdrowotnej (lekarzem rodzinnym, internistą lub pediatrą), który przeprowadzi podstawowe badania i w razie konieczności skieruje pacjenta do pulmonologa lub laryngologa lub sam wprowadzi odpowiednie leczenie.
Objawami chorób pulmonologicznych mogą być:
- kaszel
- trudności w oddychaniu, duszność
- świszczący oddech
- zaburzenia oddychania w czasie snu (hipoksemia i hipowentylacja)
- zaburzenia oddychania
- oddech przyspieszony lub zwolniony
- pogłębienie lub spłycenie oddechu
- bezdech
- oddech przerywany głębokimi wdechami (tzw. wzdychający)
- palce pałeczkowate
- chrypka
- krwioplucie
- ból w klatce piersiowej
W przypadku wystąpienia nagłych, silnych objawów uniemożliwiających prawidłowe oddychanie, należy udać się na SOR lub wezwać Zespół Ratownictwa Medycznego, dzwoniąc pod numer 999 lub 112. Silna duszność i ból w klatce piersiowej mogą świadczyć o ostrej niewydolności oddechowej lub innym pulmonologicznym lub kardiologicznym stanie nagłym.
Pulmonolog dziecięcy – dziecięce choroby układu oddechowego, kiedy szukać pomocy
Pulmonolog dziecięcy, czyli lekarz, który ukończył specjalizację z chorób płuc dzieci, zajmuje się diagnostyką i leczeniem pacjentów poniżej 18. roku życia. Tak jak w przypadku pacjentów dorosłych, w czasie wizyty pulmonolog dziecięcy przeprowadza wywiad oraz wykonuje badania diagnostyczne. Niekiedy w trakcie diagnostyki pulmonologicznej należy wykonać również alergiczne testy skórne, żeby potwierdzić lub wykluczyć chorobę alergiczną powodującą dolegliwości ze strony układu oddechowego.
Objawy, które wskazują na konieczność konsultacji z pediatrą lub pulmonologiem to m.in.:
- przewlekły kaszel
- świszczący oddech
- gorączka
- epizody trudności w oddychaniu
- chrypka
Choroby wieku dziecięcego, które dotyczą układu oddechowego to m.in.:
- astma oskrzelowa
- mukowiscydoza
- zapalenie oskrzelików
- zapalenie płuc
- infekcje dróg oddechowych
- niewydolność oddechowa o różnych przyczynach
- gruźlica
- wady wrodzone układu oddechowego
Pulmonolog na NFZ – skierowanie, czas oczekiwania na wizytę
Wizyta u pulmonologa refundowana przez Narodowy Fundusz Zdrowia wymaga przedstawienia skierowania. Skierowanie można otrzymać od lekarza POZ (lekarza rodzinnego, internisty lub pediatry) lub innego lekarza udzielającego świadczeń w ramach umowy z NFZ.
Czas oczekiwania na konsultację pulmonologiczną w ramach NFZ różni się w zależności od województwa i konkretnego ośrodka. Średnio wynosi on od kilku do kilkunastu miesięcy. Dostępne terminy w poradniach pulmonologicznych można sprawdzić, korzystając z Informatora o Terminach Leczenia.
Pulmonolog prywatnie – ile kosztuje prywatna wizyta u pulmonologa, dostępność specjalistów
Według danych Naczelnej Izby Lekarskiej aktualnych w dniu publikacji tego artykułu, w Polsce jest 2803 aktywnych zawodowo specjalistów chorób płuc, a specjalistów chorób płuc dzieci – 119.
Dostępność pulmonologów przyjmujących w prywatnych gabinetach zależy od miasta i konkretnego specjalisty. Zwykle na wolny termin wizyty nie trzeba czekać dłużej niż kilka dni. Koszt konsultacji pulmonologicznej to około 150–200 zł. Badania są płatne dodatkowo – za spirometrię trzeba zapłacić średnio 50 zł, za poligrafię 250–300 zł, a za RTG klatki piersiowej – 100–150 zł.
Szukasz pulmonologa lub pulmonologa dziecięcego? Umów wizytę mp.pl
Masz dolegliwości, które Cię niepokoją? Pomoże Ci doradca medyczny mp.pl
