medycyna praktyczna dla pacjentów
medycyna praktyczna dla pacjentów
Mechanizm działania
Rekombinowana szczepionka przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (WZW B). Zawiera oczyszczony główny antygen powierzchniowy wirusa HBV (HBsAg) uzyskiwany z komórek drożdży (Saccharomyces cerevisiae) i adsorbowany na związkach glinu. Do produkcji szczepionki nie używa się żadnych substancji pochodzenia ludzkiego. Miano przeciwciał anty-HBs ≥10 j.m./l uważa się za ochronne. Szczepionka zapewnia skuteczną ochronę przed zachorowaniem 80–100% noworodków, dzieci i dorosłych należących do grup ryzyka (w zależności od wieku badanych i innych czynników warunkujących odpowiedź na szczepienie); skuteczność szczepienia zmniejsza się z wiekiem. 95% noworodków matek, u których wykryto antygen HBe, jest zabezpieczonych przed zakażeniem HBV po szczepieniu (dotyczy szczepionki Engerix B) zarówno wg schematu 0, 1, 2, 12 mies., jak i 0, 1, 6 mies. bez równoczesnego podania HBIg w dniu urodzenia. Równoczesne podanie HBIg i szczepionki w dniu urodzenia zabezpiecza przed zachorowaniem 98% noworodków. U osób z prawidłową czynnością układu immunologicznego, po szczepieniu w schemacie 0, 1, 6 mies., ochronne miano przeciwciał stwierdza się u ≥96% szczepionych. Wśród osób z prawidłową czynnością układu immunologicznego, po szczepieniu pierwotnym 0, 1, 2 mies. i podaniu dawki uzupełniającej w 12. mies., ochronne miano przeciwciał stwierdza się miesiąc po podaniu pierwszej dawki u 15% szczepionych, miesiąc po zakończeniu szczepienia pierwotnego (0, 1, 2 mies.) u 89% szczepionych, miesiąc po podaniu dawki uzupełniającej w 12. mies. u 95,8% szczepionych. Stosowany w wyjątkowych przypadkach schemat szczepień w 1., 7., 21. dniu (szczepienia pierwotne) oraz dawka uzupełniająca w 12. mies. po podaniu pierwszej dawki (dotyczy szczepionki Engerix B) zapewnia ochronne miano przeciwciał tydzień po zakończeniu szczepienia podstawowego u 65,2% szczepionych, 5 tyg. po zakończeniu szczepienia podstawowego u 76% szczepionych, miesiąc po podaniu dawki uzupełniającej w 12. mies. u 98,6% szczepionych. Szczepienie w istotny sposób zmniejsza częstość występowania pierwotnego raka wątroby (dzięki zmniejszeniu liczby osób zakażonych, z przewlekłym zapaleniem i marskością pozapalną).
Czynne uodparnianie przeciw zakażeniu HBV
Czynne uodpornianie przeciw zakażeniu wszystkimi znanymi podtypami HBV, u osób w każdym wieku, narażonych na zakażenie HBV. Szczepienie chroni także przed wirusowym zapaleniem wątroby typu D (WZW D), wywołanym przez HDV, ponieważ występuje ono wyłącznie w czasie zakażenia HBV.
Szczepienie zaleca się zwłaszcza personelowi medycznemu, personelowi i przewlekle chorym przebywającym w zamkniętych zakładach opieki zdrowotnej, osobom z przewlekłymi chorobami wątroby lub narażonym na wystąpienie przewlekłych chorób wątroby (np. zakażeni HCV, osoby nadużywające alkoholu), chorym oczekującym na przeszczepienie narządu, osobom, których zachowania seksualne sprzyjają zakażeniu HBV, narkomanom przyjmującym dożylnie środki uzależniające, osobom wyjeżdżającym do miejsc o powszechnym występowaniu WZW B, noworodkom matek, które są nosicielkami HBV, osobom pochodzącym z terenów o powszechnym występowaniu HBV, członkom rodzin mieszkających z osobami należącymi do którejkolwiek z powyższych grup oraz z osobami chorymi na ostre lub przewlekłe WZW B, także pracownikom policji, straży pożarnej, sił zbrojnych oraz innym osobom, których charakter pracy lub sposób życia może sprzyjać zakażeniu HBV. Patrz także: „Program szczepień ochronnych”.
Nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu, ostre choroby przebiegające z gorączką; nie stosować u osób, u których wystąpiły objawy nadwrażliwości po poprzedniej dawce szczepionki.
Słabsza odpowiedź immunologiczna
Należy rozważyć podanie dodatkowych dawek osobom, u których spodziewana jest słabsza odpowiedź immunologiczna (osób w podeszłym wieku, mężczyzn, osób otyłych, uzależnionych od nikotyny).
Chorzy poddawani hemodializie, zakażeni HIV oraz z niedoborami odporności mogą nie wytworzyć ochronnego miana przeciwciał anty-HBs po szczepieniu podstawowym i mogą wymagać podania dodatkowych dawek szczepionki.
Droga podania
Nie podawać i.v. Podanie szczepionki w m. pośladkowy lub s.c. może spowodować wytworzenie mniejszego miana przeciwciał anty-HBs.
Małopłytkowość, zaburzenia krzepnięcia
Osobom z małopłytkowością i zaburzeniami krzepnięcia krwi szczepionkę należy podawać s.c. z powodu ryzyka wywołania krwawienia po podaniu i.m.
Uwagi
Szczepionka nie chroni przed zakażeniem powodowanym innymi niż HBV i HDV wirusami hepatotropowymi.
HBIg
Równoczesne podanie szczepionki i standardowej dawki HBIg w różne miejsca ciała nie powoduje uzyskania mniejszego miana przeciwciał anty-HBs.
Inne szczepionki
Można stosować jednocześnie z innymi szczepionkami, należy je wówczas podawać w różne miejsca ciała; nie mieszać w jednej strzykawce z innymi szczepionkami.
Leki immunosupresyjne
Leki immunosupresyjne mogą zmniejszać skuteczność szczepienia.
Miejscowe: przemijający ból, zaczerwienienie i stwardnienie w miejscu podania.
Bardzo rzadko: uczucie zmęczenia, gorączka, złe samopoczucie, objawy grypopodobne, zawroty i ból głowy, utrata przytomności, parestezje, porażenia, neuropatie, zapalenie nerwów, zapalenie mózgu, choroba demielinizacyjna układu nerwowego, zaostrzenie przebiegu stwardnienia rozsianego, stwardnienie rozsiane, drgawki, obniżenie ciśnienia tętniczego, zapalenie naczyń, objawy podobne do skurczu oskrzeli, nudności, wymioty, biegunka, ból brzucha, zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych, bóle stawów, bóle mięśni, zapalenie stawów, ból kończyn, osutka, utrata owłosienia na głowie, świąd, pokrzywka, rumień wielopostaciowy, obrzęk naczynioruchowy, wyprysk, małopłytkowość, powiększenie węzłów chłonnych, choroba posurowicza, odczyn anafilaktyczny, guzkowate zapalenie tętnic; nie ustalono związku przyczynowo-skutkowego między stosowaniem szczepionki a występowaniem działań niepożądanych.
Kategoria C. Nie ma badań obejmujących kobiety w ciąży. Prawdopodobnie nie ma ryzyka niekorzystnego działania na płód związanego z zastosowaniem szczepionki, jednak szczepionkę można podać kobiecie w ciąży jedynie w przypadku, gdy istnieją wyraźne wskazania do uodpornienia ze względu na możliwość zakażenia, a korzyści dla matki przeważają nad możliwym ryzykiem dla płodu.
Ze względu na brak odpowiednich badań nie ustalono przeciwwskazań do szczepienia matek w okresie karmienia piersią.
I.m. w mięsień naramienny; u noworodków, niemowląt i małych dzieci w przednioboczną część uda; wyjątkowo u osób ze zwiększonym ryzykiem krwawienia s.c. Schematy dawkowania oraz wielkość dawki różnią się w zależności od preparatu – patrz: informacje dotyczące preparatów. Patrz również: „Program szczepień ochronnych”.
U dzieci matek, które są nosicielkami HBV, wskazane jest uodpornienie czynno-bierne. U osób z grup ryzyka (np. chorych poddanych hemodializie lub z zaburzeniami odporności) wskazane może być szczepienie przypominające w celu zapewnienia ochronnego miana przeciwciał anty-HBs. W przypadku bezpośredniego ryzyka zakażenia HBV (np. ukłucie skażoną igłą) pierwszą dawkę szczepionki należy podać równocześnie z HBIg, jednak iniekcje te muszą być wykonane w dwa różne miejsca; zaleca się wówczas szczepienie wg schematu 0–1–2–12 mies.
Niektóre z działań niepożądanych mogą wpływać na zdolność kierowania pojazdami mechanicznymi, obsługę maszyn i sprawność psychofizyczną.
Warunki przechowywania
Przechowywać w temp. 2–8°C. Nie zamrażać; nie podawać szczepionki, która uległa zamrożeniu.
w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł
Pulmonolog – czym się zajmuje, jakie choroby leczy?
Gastrolog (gastroenterolog) - czym się zajmuje, jakie choroby leczy?
