×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

By rzucić palenie, potrzeba edukacji i wsparcia

Paweł Wernicki
, Fundacja TO SIĘ LECZY

2/3 pacjentów nadal paliło mimo rozpoznanej choroby nowotworowej lub choroby serca – wynika z raportu zaprezentowanego w przeddzień obchodzonego 31 maja Światowego Dnia bez Tytoniu.

  • Z co trzecim chorym kardiologicznie nikt z personelu medycznego nie rozmawiał o wpływie palenia na zdrowie i leczenie, w przypadku chorych onkologicznie była to ponad połowa
  • O ile w krajach skandynawskich problemem jest stygmatyzacja palących pacjentów, w Polsce główny problem stanowi edukacja pacjentów i personelu medycznego
  • Dla lekarza ważna jest możliwość skierowania pragnącego rzucić palenie pacjenta na sprawdzoną drogę

Jak podkreślali uczestnicy konferencji, palenie uznawane jest przez polskie Ministerstwo Zdrowia za najważniejsze zagrożenie zdrowotne (drugie miejsce zajmuje nadciśnienie tętnicze).

Aleksandra Wilk, dyrektor Sekcji Raka Płuca Fundacji TO SIĘ LECZY, zaprezentowała wyniki badania ankietowego przeprowadzonego wraz z fundacją „Wygrajmy Zdrowie” wśród pacjentów onkologicznych i kardiologicznych. Jak z niego wynika, ponad 93 proc. pacjentów paliło wcześniej tradycyjne papierosy, z czego ponad 91 proc. nałogowo (codziennie). Jednocześnie około 2/3 ankietowanych pacjentów nadal paliło (kilka procent nawet więcej niż paczkę dziennie), mimo rozpoznanej choroby nowotworowej lub choroby serca. A wiadomo, że palenie może utrudniać leczenie i zmniejsza jego skuteczność.


Fot. Fundacja TO SIĘ LECZY

Z co trzecim ankietowanym chorym kardiologicznie nikt z personelu medycznego nie rozmawiał o wpływie palenia na zdrowie i leczenie, w przypadku chorych onkologicznie była to ponad połowa. Tylko w co dziesiątym przypadku personel medyczny rozmawiał z pacjentem na temat wsparcia w rzucaniu palenia (na przykład poradni lub infolinii). Większość wiedzę o rzucaniu palenia czerpała z innych źródeł – na przykład od znajomych czy z Internetu.

Fot. Fundacja TO SIĘ LECZY

Najbardziej popularne wśród pacjentów rzucających palenie okazały się farmakoterapia, terapia zastępcza oraz psychoterapia. Wielu wybrało metodę „redukcji szkód”, czyli przejście na e-papierosy. Zdecydowana większość ankietowanych próbowała rzucić palenie (ponad 3/4). Niektórzy nawet więcej niż pięć razy (prawie 20 proc. pacjentów kardiologicznych i niemal 30 proc. onkologicznych).

Szymon Chrostowski, prezes Fundacji Wygrajmy Zdrowie, wskazał, że o ile w krajach skandynawskich problemem jest stygmatyzacja palących pacjentów (społeczna i ze strony personelu medycznego), w Polsce główny problem stanowi edukacja pacjentów i personelu medycznego.

– Pacjenci, pomimo tego, że szukają informacji na temat rzucania palenia, mogą mieć problem, aby uzyskać pomoc. W Polsce działają aktualnie tylko 3 poradnie pomocy palącym. To powinno się zmienić – wskazała Aleksandra Wilk. Jak przyznają specjaliści, samodzielnie udaje się rzucić palenie tylko kilku procentom palących. Pomocne mogą być na przykład rozmowy palących z tymi, którym już udało się rzucić palenie.

Dr Jerzy Gryglewicz, ekspert ochrony zdrowia z Uczelni Łazarskiego, wspomniał o Szwecji, która jako pierwsza chce stać się krajem wolnym od palenia (poniżej 5 proc. palących) już w 2024 roku. Jednak przeszkodą może być napływ imigrantów z krajów afrykańskich, gdzie palenie nadal jest popularne. W Europie najwięcej palą Grecy (ponad 60 proc.), Bułgarzy i Rumuni.

Polskie Ministerstwo Zdrowia stawiało sobie ambitny cel osiągnięcia 5 proc. palących do roku 2030, jednak plany te pokrzyżowała pandemia. Jednak o ile w roku 1985 paliło ponad 60 proc. Polaków, obecnie – niemal co trzeci. Według badania Polskiej Akademii Nauk 28,8 proc. dorosłych Polaków (30,8 proc. mężczyzn oraz 27,1 proc. kobiet) codziennie pali papierosy. Odsetek palących kobiet utrzymuje się na wysokim poziomie, a liczba zgonów z powodu raka płuca wyprzedziła już dawno liczbę zgonów spowodowanych przez częściej występujący rak piersi. Jak wskazał dr Gryglewicz, nałogowi palacze to głównie osoby, które oceniają swoją sytuację materialną jako złą (25 proc. ogółu). Najwięcej palących jest wśród więźniów, bezrobotnych (34 proc.) oraz gospodyń domowych (39 proc.).

– Rekomendowałbym wdrożenie programu walki z paleniem tytoniu, w którym przetestowane zostaną rozwiązania redukcji szkód, w formule pilotażu, bazując na najlepszych doświadczeniach, co pozwoliłoby przeanalizować efekty zdrowotne i ekonomiczne takie rozwiązania – dodał dr Gryglewicz.

Jak podkreślił dr Janusz Krupa (Ośrodek Kształcenia Lekarzy Rodzinnych CMKP), przy okazji wizyty w gabinecie lekarskim warto rozmawiać o rzucaniu palenia ze zdrowymi palaczami – zanim jeszcze rozwinie się choroba przewlekła. Dla lekarza ważna jest możliwość skierowania pragnącego rzucić palenie pacjenta na sprawdzoną drogę, gdzie zajmą się nim profesjonaliści.

– Rola lekarza w przypadku kontaktu z pacjentem, który ma wykrytą chorobę nowotworową, zwłaszcza tytoniozależną, jest niezwykle ważna. Powinniśmy dołożyć wszelkich starań, aby takiego pacjenta zachęcić do rezygnacji z nałogu – zaznaczył dr hab. Roman Sosnowski, profesor Narodowego Instytutu Onkologii. –- Powinniśmy zawsze dążyć do rzucenia palenia, ale jeśli nie jest to z różnych względów możliwe, warto korzystać z innych opcji. Wiemy, że ilość substancji toksycznych w alternatywnych wyrobach bezdymnych jest znacznie mniejsza.

Dr hab. Wojciech Rogowski, prof. AP, ordynator oddziału onkologicznego Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego w Słupsku, zwrócił uwagę, że niewiele wiemy o paleniu wśród młodzieży, ponieważ niechętnie przyznaje się ona do palenia i rzadko trafia do lekarzy. Tymczasem przekonanie młodzieży, by w ogóle nie zaczynała palić, zapobiegłoby wielu problemom zdrowotnym (nie mówiąc już o problemie z rzucaniem palenia). Jeśli jednak chodzi o osoby, którym rzucenie palenia się nie udaje, można próbować zmniejszyć jego szkodliwość, na przykład stosując e-papierosy. Wciąż jednak nie wiadomo, jaka jest naprawdę szkodliwość nowych sposobów palenia – w tym e-papierosów czy podgrzewaczy tytoniu.

Pełna treść raportu dostępna jest na stronie Fundacji TO SIĘ LECZY.

31.05.2023
Zobacz także
  • Polacy palą coraz więcej
  • Pora zaostrzyć kurs wobec papierosów
  • Metody walki z nałogiem palenia tytoniu
  • Palenie a płuca
Wybrane treści dla Ciebie
  • Astma u palaczy
  • Kaszel palacza
  • Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP)
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta