Leki przeciwbólowe dla chorych na POChP

Pytanie nadesłane do redakcji

Choruję na POChP i jednocześnie muszę przyjmować silne środki przeciwbólowe związane z chorobą nowotworową. Prawie wszystkie środki, które otrzymałem w ulotkach mają uwagi "nie zalecane dla osób chorych na POChP". Proszę o informacje, jaki środek przeciwbólowy o silnym działaniu można zażywać, chorując na POChP?

Odpowiedziała

lek. med. Iwona Witkiewicz
specjalista chorób płuc
Ordynator Oddziału Chorób Płuc i Gruźlicy Specjalistycznego Szpitala im. Prof. A. Sokołowskiego w Szczecinie
Konsultant wojewódzki w dziedzinie chorób płuc i gruźlicy województwa zachodniopomorskiego

Szanowny Panie
Rzeczywiście, w przypadku zdecydowanej większości leków przeciwbólowych, a zwłaszcza silnych z grupy środków narkotycznych w ulotkach wpisano jako przeciwwskazanie choroby płuc lub choroby przebiegające z zaburzeniami oddychania lub z obuturacją. Dzieje się tak dlatego, że narkotyczne środki przeciwbólowe powodują tzw. depresję ośrodka oddechowego, czyli obniżają jego odpowiedź na bodźce stymulujące oddychanie i tym samym zwalniają lub spłycają oddech, co może się wiązać z potencjalnymi zagrożeniami dla życia lub zdrowia chorego. Pozbawione takiego działania są nieliczne leki przeciwbólowe, m.in. paracetamol (wszystkie preparaty go zawierające), ketoprofen (np. Ketonal), czy metamizol (Pyralgina).

Z drugiej strony wiele osób z POChP leczy choroby nowotworowe, a nawet można pokusić się o stwierdzenie, że chorób nowotworowych u osób z POChP jest więcej niż w populacji ogólnej, ze względu na wieloletnie narażenie na dym tytoniowy, który sprzyja zarówno powstawaniu POChP, jak i nowotworów, zważywszy na fakt, że w dymie tytoniowym znajduje się 40–50 substancji rakotwórczych. Według danych statystycznych 50–80% chorych z rakiem płuca ma POChP. Osoby te, zwłaszcza w zaawansowanych stadiach choroby, wymagają leków przeciwbólowych z grup leków narkotycznych i mimo ostrzeżeń zamieszczanych na ulotkach leki te stosuje się także u tych chorych, jeżeli choroba i cierpienie chorego tego wymagają.

Oczywiście, biorąc pod uwagę, że opisane powikłania mogą (nie muszą!) wystąpić u chorego z POChP, leczenie takimi lekami rozpoczyna się od mniejszych dawek i obserwuje się uważnie reakcje chorego na leki. Jeżeli pojawiają się zaburzenia oddychania wynikające nie z choroby (POChP), ale w konsekwencji stosowanego leczenia, lek należy zamienić na inny. Dobranie odpowiedniego leku wymaga ścisłej współpracy lekarza i chorego. Ogromne doświadczenie w leczeniu przeciwbólowym mają poradnie leczenia bólu oraz poradnie paliatywne. Warto się zainteresować czy w pobliżu Pańskiego miejsca zamieszkania znajduje się taka poradnia i nawiązać z nią kontakt.

Warto też zauważyć, że silne bóle często powodują przyspieszenie i spłycenie oddechu. U tych chorych czasami wykorzystuje się właśnie leki przeciwbólowe, a konkretnie ich działania niepożądane pod postacią depresji ośrodka oddechowego, aby zmniejszyć ten nieskuteczny i niepotrzebny napęd oddechowy. Oczywiście musi to robić lekarz doświadczony w leczeniu bólu, który może liczyć na ścisłą współpracę z chorym, a także z jego rodziną (zwłaszcza w bardzo zaawansowanych stadiach choroby).

Reasumując: we współpracy ze swoim lekarzem może Pan stosować wszystkie leki przeciwbólowe, zwłaszcza jeżeli u Pana nie wywołują one opisanych w ulotce działań. Działania te ujawniają się od razu i musi Pan obserwować reakcję swojego organizmu na konkretny lek i wybrać leki pomagające zmagać się z jedną chorobą, nie niwecząc leczenia drugiej, pamiętając, o czym często zapominamy, że każde leczenie jest wyborem większych korzyści dla chorego niż strat spowodowanych działaniami niepożądanymi i że zdanie chorego i jego samopoczucie mają tu ogromne znaczenie .