Mam zdiagnozowaną chorobę Hashimoto. 3,5 roku temu urodziłam zdrowe dziecko, po roku chciałam mieć drugie, bez najmniejszego problemu zaszłam w ciążę ale w 8. tyg. poroniłam. Zrobiłam wszystkie badania i okazało się, że TSH jest podwyższone. Potem ATPO i ATG także okazało się za wysokie. Poszłam do endokrynologa zapisał Euthyrox 50 i wszystko było dobrze. TSH było 1. Staraliśmy się o kolejne dziecko, trwało to rok.
Zaszłam w ciążę i była to ciąża pozamaciczna, podczas pobytu w szpitalu okazało się, że moje TSH wynosi 0. Zmieniłam dawki i po 3 miesiącach zrobiłam badanie i okazało się, że prawie nie było zmiany TSH 0,08. Teraz moje pytanie: zawsze badanie krwi robiłam na czczo po wyjściu z laboratorium, brałam tabletkę na tarczycę, ostatnim razem było inaczej, zapomniałam się i wzięłam po obudzeniu. Czy mogło to mieć znaczenie przy wyniku. I najważniejsze: kiedy powinnam badać krew pod kontem hormonów tarczycy, tj. w którym dniu cyklu? I czy brać przed badaniem Euthyrox czy po wyjściu z laboratorium?
Odpowiedziała
dr n. med. Ewa Krajewska-Siuda
endokrynolog, pediatra
Poradnia Endokrynologiczna
Centrum Leczenia Chorób Serca i Naczyń Unicardia
Wydzielanie TSH jest pulsacyjne. Wzrost sekrecji rozpoczyna się zwykle około godziny 21.00. Stąd zaleca się, aby badanie było wykonywane w godzinach porannych lub o określonej porze w przypadku badań powtarzanych. Przykładowo ten sam pacjent w godzinach porannych może uzyskać stężenia TSH podwyższone, podczas gdy wykonanie badania w godzinach południowych, gdy stężenie TSH we krwi spada, skutkuje otrzymaniem wyniku z wartością prawidłową.
Należy pamiętać, że pomimo wprowadzenia do analityki laboratoryjnej coraz lepszych metod oznaczania TSH w surowicy, nadal istnieją sytuacje kliniczne powodujące ich zawodność. Na wzrost stężenia TSH mogą mieć wpływ takie czynniki, jak:
- obecność przeciwciał heterofilnych (10% badanych)
- pochorobowy okres zdrowienia
- stosowane leki: amiodaron, propranolol, fenobarbital, fenytoina, metoklopramid i inne.
TSH poniżej 0 w I trymestrze ciąży obserwuje się u około 20% zdrowych kobiet i jest związane z łożyskowym hormonem hCG, który może pobudzać tarczycę do zwiększonej produkcji hormonów. Ta indukowana ciążą, tyreotoksykoza ciężarnych ma zwykle łagodny i przemijający charakter (ustępuje w II trymestrze ciąży wraz ze zmniejszaniem się stężenia hCG). Małe stężenie TSH trzy miesiące po zakończeniu ciąży może się wiązać z brakiem redukcji dawki Euthyroxu lub pociążowym zaostrzeniem autoimmunologicznego procesu zapalnego gruczołu tarczowego. Jednak mam zbyt mało danych, a przede wszystkim nie znam stężenia hormonów obwodowych ft3, ft4, aby kompetentnie odpowiedzieć na Pani pytanie. Przyjęcie Euthyroxu przed badaniem nie wpłynęło na obniżenie stężenia TSH.
Reasumując, oznaczenia TSH należy wykonywać:
- w pełnym zdrowiu,
- w godzinach porannych,
- najlepiej w laboratorium analitycznym, a nie punkcie pobrań krwi (eliminujemy błędy ludzkie związane ze sposobem transportu)
- faza cyklu miesięcznego nie ma znaczenia
- przyjmowanie Euthyroxu przed badaniem nie wpływa na stężenie TSH (ma znaczenie dla oznaczenia ft4).
Myślę, że powinna Pani podzielić się swoimi wątpliwościami z prowadzącym endokrynologiem, który mając pełny wgląd w historię choroby i wyniki badań dodatkowych podejmie odpowiednie decyzje diagnostyczne, czy terapeutyczne związane także z planowaniem ciąży i jej prowadzeniem.
Piśmiennictwo:
Baloch Z, Carayon P. i wsp.: Laboratory medicine practice guidelines. Laboratory support for the diagnosis and monitoring of thyroid disease. Thyroid. 2003; 13: 3-126.Fisher D., Carlton G. i wsp.: Thyroid 2000; 10: 229-234.
