×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Wykryto u mnie płyn w zachyłku pęcherzowo-odbytniczym. Czy jest to groźne?

Pytanie nadesłane do redakcji:

Jestem mężczyzną w wieku 61 lat, w badaniach USG i TK został u mnie wykryty płyn w zachyłku pęcherzowo-odbytniczym w ilości 10 mm. Czy jest to groźne i co może być tego powodem?

Odpowiedział:

dr n. med. Piotr Grzanka
Specjalista radiodiagnostyki
Kierownik Działu Diagnostyki Obrazowej
Szpital Wojewódzki w Opolu

Prawidłowa ilość płynu w jamie otrzewnej wynosi około 150 ml. Taka ilość, ze względu na dużą powierzchnię otrzewnej jest w wykonywanych badaniach niewidoczna.

Gdy dochodzi do niewielkiego zwiększenia ilości, pojawia się w tzw. zachyłkach. U pacjentów "chodzących", w najniżej położonym zachyłku pęcherzowo-odbytniczym (mężczyźni) lub odbytniczo-macicznym (tzw. zatoka Douglasa, u kobiet). Przyczynami pojawienia się płynu w jamie otrzewnej są:

  • choroby wątroby (81%)
  • nowotwory (10%)
  • niewydolność serca (3%)
  • gruźlica (2%)
  • dializoterapia (1%)
  • choroby trzustki (1%)
  • inne (2%) – liczna grupa rzadkich przyczyn wodobrzusza, w której znajdują się choroby naczyń, zapalenia, nowotwory, choroby układu endokrynologicznego lub immunologicznego, kolagenozy, urazy.
  • Podana przez pacjenta wartość 10 mm (a nie 10 ml) dotyczy najpewniej grubości płynu, którego jest niewiele. Kluczowym zagadnieniem jest powód, z jakiego zlecono wykonanie badań TK i USG. Powyżej przedstawiony wykaz przyczyn pokazuje, jak zagadnienie jest złożone. Na początkowym etapie wykrycia niewielkiej ilości płynu, bez dodatkowych nieprawidłowości, powinna być rozpatrzona każda z przyczyn. Jest to dobra wiadomość, w przeciwieństwie do dużej ilości płynu, kiedy przyczyny są niemal zawsze poważne (czyli jak pacjent określa – groźne).

    Wykonane badania USG i TK w okresie np. 2 tygodni, potwierdzają utrzymywanie się płynu, ale jeśli problem trwa od dłuższego czasu, warto powtórzyć USG, dla określenia, czy ilość płynu się zmieniła (np. uległ zresorbowaniu). Konieczne jest podjęcie diagnostyki. Dobrze przygotowany lekarz powinien na podstawie wywiadu i prostych, dostępnych badań wykluczyć wiele jednostek chorobowych. Niekiedy do różnicowania i ostatecznego rozpoznania przyczyny wodobrzusza trzeba jednak sięgnąć po bardziej wyrafinowane badania wykonywane w ramach specjalistycznej opieki zdrowotnej bądź nawet w warunkach szpitalnych.

    Piśmiennictwo:

    Choroby wewnętrzne, red. A. Szczeklik. Medycyna Praktyczna, Kraków 2011
    Schmidt G.: Ultrasound. Thieme New York 2007

    14.10.2011
    Inne pytania

    Publikacje, którym ufa Twój lekarz

    Medycyna Praktyczna jest wiodącym krajowym wydawcą literatury fachowej. 98% lekarzy podejmuje decyzje diagnostyczne lub terapeutyczne z wykorzystaniem naszych publikacji.