Pytanie nadesłane do redakcji
Słodko-gorzki smak w ustach. Jaka może być przyczyna?
Odpowiedział
dr n. med. Ernest Kuchar
Klinika Pediatrii i Chorób Zakaźnych
Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu
Słodko-gorzki smak w ustach wynika z zaburzeń czucia smaku (dysgeusia), a nie z nagłego pojawienia się słodko-gorzkiej substancji w jamie ustnej. Zaburzenia smaku mogą mieć różne przyczyny: od problemów w okolicy receptorów (kubki smakowe na języku), przez zaburzenia neurologiczne po schorzenia ogólnoustrojowe.
Do najczęstszych przyczyn zaburzenia czucia smaku należą:
- oddychanie przez usta
- odwodnienie
- suchość w ustach
- ciąża
- palenie tytoniu
Ponadto gorzki smak w ustach mogą spowodować choroby i stany, takie jak:
- alergie i zatkany nos
- porażenie Bella (zaburzenie neurologiczne nerwu twarzowego)
- zapalenie dziąseł
- zapalenie języka
- polipy nosa
- zakażenie gruczołów ślinowych
- zespół Sjögrena (autoimmunizacyjna choroba, która powoduje suchość w ustach i spojówkach)
- zakażenia górnych dróg oddechowych, takie jak przeziębienie, zapalenia zatok, angina, grypa lub zapalenie gardła
- niedobory witamina B12 i cynku
- wymioty lub zarzucanie kwasu żołądkowego (zgaga), co może być spowodowane refluksem lub chorobą refluksową przełyku (GERD) albo przez zakażenie Helicobacter pylori
Łatwą do rozpoznania przyczyną zaburzeń smaku są urazy, które też mogą powodować gorzki smak w ustach, w tym:
- oparzenie lub ugryzienie się w język
- urazy głowy, nosa lub jamy ustnej
- urazy nerwów czuciowych, które przewodzą smak
- narażenia na substancje toksyczne, np. spożywanie toksycznych roślin lub zatrucia chemiczne, np. ekspozycja na insektycydy
Pozostałe przyczyny gorzkiego smaku w ustach:
- leczenie dentystyczne i aparaty ortodontyczne
- chirurgia stomatologiczna
- radioterapia głowy lub szyi
- operacje uszu, nosa i gardła
Liczne leki mogą powodować gorzki smak w ustach, szczególnie wtedy, gdy lek nie zostanie szybko połknięty, tylko zaczyna się rozpuszczać w jamie ustnej pacjenta. Do najważniejszych leków, które mogą zaburzać smak, należą:
- inhibitory esterazy acetylocholiny stosowane w chorobie Alzheimera
- leki rozszerzające oskrzela stosowane w astmie i POChP
- kaptopryl - lek przeciwnadciśnieniowy
- niektóre antybiotyki, takie jak klarytromycyna
- leki stosowane w chemioterapii, takie jak winblastyna, winkrystyna i prokarbazyna
- gryzeofulwina - lek przeciwgrzybiczy stosowany w grzybicach skóry
- sole litu (lek przeciwdepresyjny)
- penicylamina - stosowana w leczeniu choroby Wilsona
- ryfampicyna (lek przeciwgruźliczy)
Choroby neurologiczne, takie jak stwardnienie rozsiane, stwardnienie boczne, padaczka i migrena oraz choroby i zakażenia języka mogą zaburzać czucie smaku.
Najważniejsze, że zaburzony smak w ustach o nieznanej przyczynie może być objawem poważnej choroby, dlatego wymaga konsultacji lekarskiej, jeżeli nie ustąpi samoistnie w ciągu najbliższych dni. Proponuję zacząć od wizyty u lekarza rodzinnego, ewentualnie lekarza dentysty (najlepiej specjalisty chorób błon śluzowych), który pomoże lub pokieruje dalszym leczeniem.
Piśmiennictwo:
Better Medicine: What is a bitter taste in the mouth?Healthline: Bitter taste in mouth
Petzold G.C., Einhäupl K.M, Valdueza J.M.: Persistent bitter taste as an initial symptom of amyotrophic lateral sclerosis. J. Neurol. Neurosurg. Psychiatry 2003; 74: 687-688 doi:10.1136/jnnp.74.5.687-a
WebMDsymptomchecker: Bad taste in mouth.
