Pytanie nadesłane do redakcji:
Moja babcia robiła badanie na boreliozę. Bardzo boli ją głowa już kilka lat. Mieszkamy blisko lasu. W tym roku miała 15 kleszczy. Wyniki badań są następujące: IgG 25,2 RU/ml (<16 ujemne; ≥16 do <22 graniczne; ≥22 dodatnie) IgM 4,68> RU/ml (<16 ujemne; ≥16 do <22 graniczne; ≥22 dodatnie). Czy to może być borelioza? Bardzo proszę o odpowiedź.
Odpowiedział:
dr n. med. Ernest Kuchar
Klinika Pediatrii i Chorób Zakaźnych
Akademia Medyczna we Wrocławiu
Bóle głowy są częstym objawem i mogą mieć wiele różnorodnych przyczyn. Do najczęstszych należą napięciowe i migrenowe bóle głowy, bóle klasterowe oraz działania niepożądane przyjmowanych leków (lub bóle głowy z nadużywania leków) oraz neuralgia nerwu trójdzielnego. Rzadko przyczyną bólów głowy może być guz mózgu lub przerzuty nowotworowe do głowy. Ponadto ból głowy może towarzyszyć chorobom, takim jak np. jaskra (choroba oczu), nadciśnienie tętnicze, zapalenie zatok i zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.
Jak widać z powyższej listy, przyczyn bólów jest mnóstwo i tylko lekarz jest w stanie poprowadzić odpowiednią diagnostykę. Bóle głowy jako objaw są domeną neurologów.
Co do roli boreliozy w bólach głowy, to choroba ta jest jedną z przyczyn zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych. Jeżeli Twoja babcia cierpi na neuroboreliozę (przewlekłe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych wywołane przez bakterie Borrelia), to rzeczywiście może odczuwać przewlekłe bóle głowy, natomiast inne postaci boreliozy, np. rumień wędrujący czy zapalenie stawów nie powodują bólów głowy.
Co do interpretacji załączonych wyników, to na ich podstawie można jedynie stwierdzić, że babcia prawdopodobnie miała kontakt (przebyła) boreliozę w przeszłości. Wyniki nie wykluczają neuroboreliozy. Diagnostyka boreliozy jest niestety skomplikowana. Testy zostały wykonane testy metodą ELISA i wymagają potwierdzenia bardziej swoistymi metodami (Western-Blot). Ukąszenia przez kleszcze są czynnikiem obciążającym, ale pomimo że wiele osób mieszka lub pracuje w pobliżu lasu i gryzą je kleszcze, neuroborelioza występuje stosunkowo rzadko.
Zatem zanim rozpocznie się dalszą diagnostykę boreliozy trzeba skorzystać z porady lekarza rodzinnego, który powinien pomóc lub określić do jakiego specjalisty babcię najlepiej skierować. Na początku drogi diagnostycznej trzeba wpierw określić jaka jest najbardziej prawdopodobna przyczyna bólów głowy i w którą stronę skierować badania. Jeżeli babcię głowa boli z powodu choroby naczyń mózgowych czy jaskry, to diagnostyka i leczenie boreliozy będzie stratą czasu i nic nie pomoże. Jeżeli natomiast rozpoznanie neuroboreliozy jest najbardziej prawdopodobne, trzeba wykonać badanie płynu mózgowo-rdzeniowego w warunkach szpitalnych. Ponieważ zależy ci na babci, namów ją by skorzystała z porady lekarzy.
Tabela. Wtórne zespoły bólowe. Na podstawie Wikipedii, zmienione.
| obniżone ciśnienie płynu mózgowo-rdzeniowego | ból nasila się w pozycji stojącej, tępy; niedawno przebyte nakłucie lędźwiowe lub spontaniczny wyciek płynu mózgowo-rdzeniowego | badania obrazowe mózgu (TK, NMR) |
| podwyższone ciśnienie płynu mózgowo-rdzeniowego | uogólniony, tępy ból głowy, nasilający się w pozycji leżącej, obrzęk tarczy nerwu wzrokowego, zaburzenia widzenia | badania obrazowe mózgu, nakłucie lędźwiowe (punkcja lędźwiowa), ocena dna oka |
| "pourazowy" | możliwy długi czas utajenia, rozwój po różnego typu uszkodzeniach/chorobach, wiele czynników składa się na obraz, brak zmian w badaniach obrazowych (TK, NMR) | wywiad, wykluczenie innych przyczyn |
| zapalenie opon mózgowych | gorączka lub stany podgorączkowe, dodatnie objawy oponowe, nudności; wymioty, przeczulica, światłowstręt | nakłucie lędźwiowe, badania obrazowe mózgu |
| krwotok śródczaszkowy | charakter piorunujący, wymioty, omdlenie, dodatnie objawy oponowe; brak gorączki; gwałtowny początek | badania obrazowe mózgu, nakłucie lędźwiowe |
| guz mózgu | tępy, głęboki ból o umiarkowanej intensywności; zmiany neurologiczne, zaburzenia hormonalne, wymioty | badania obrazowe mózgu |
| wielkokomórkowe zapalenie tętnicy skroniowej | wiek powyżej 55 lat, jednostronny, pulsujący ból, zaburzenia widzenia, gorączka, utrata masy ciała, tkliwość okolicy skroniowej, bóle mięśni | OB/CRP, biopsja tętnicy, badania obrazowe mózgu |
| ból głowy z nadużywania lekarstw | pogorszenie bólów z powodu nadużywania środków przeciwbólowych; po odstawieniu poprawa | wywiad, toksykologia |
| jaskra | jednostronny silny ból oczodołu, aureole świetlne, zmniejszona ostrość widzenia, wymioty | badanie okulistyczne |
| zapalenie zatok | ból twarzy lub zębów, gorączka, wyciek z nosa | wywiad, niekiedy badania obrazowe mózgu |
| rzutowany ból szyi | ból występujący przy ruchach głowy i szyi, ustępuje po blokadzie odpowiedniego nerwu obwodowego | wykazanie zmian reumatycznych, obecność punktów spustowych bólu |
| neuralgie nerwów czaszkowych | napady bardzo dotkliwego bólu, ograniczonego do obszaru unerwienia danego nerwu (zwykle gałęzie n. trójdzielnego), częste mimowolne grymasy twarzy | wywiad, obecność punktów spustowych |
Źródło: Wikipedia
Piśmiennictwo:
Borelioza. http://pl.wikipedia.org/wiki/BoreliozaBól głowy. http://pl.wikipedia.org/wiki/B%C3%B3l_g%C5%82owy
Headache http://www.medicinenet.com/headache/article.htm
Headache. Pubmed Health. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmedhealth/?term=headache
Lyme Disease. Pubmed Health. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmedhealth/PMH0002296/