Pytanie nadesłane do redakcji
W sierpniu szczepiłam się na różyczkę, gdyż miałam IgG ujemne. Teraz powtarzałam wynik IgG i po szczepieniu jest wątpliwy, czy to możliwe? Dlaczego mimo szczepienia nie jest dodatni? Wynik: 6,86 przy normie: ujemny 0-4,99; wątpliwy: 5-9,99; dodatni ≥10
Odpowiedział
dr n. med. Ernest Kuchar
Klinika Pediatrii i Chorób Zakaźnych
Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu
Wszystko jest w porządku. Komercyjnie dostępne testy mogą nie wykrywać przeciwciał poszczepiennych, które występują w znacznie niższym mianie niż przeciwciała nabyte po naturalnym zakażeniu. Chociaż miano jest niższe, jednak w zupełności wystarcza do ochrony przed zachorowaniem na różyczkę, dlatego nie zaleca się oznaczania miana po szczepieniu. Jest to zarazem odpowiedź na ewentualne pytanie o celowość powtórzenia badań serologicznych. Nie ma to sensu - jak wspomniałem, występujące w niskim mianie (mimo to wystarczającym do ochrony przed zachorowaniem!) przeciwciała poszczepienne, często dają fałszywie ujemne wyniki w popularnych testach komercyjnych, których czułość jest niska (w badaniach naukowych stosuje się testy FAMA - fluorescent antibody to membrane antibody, których wyniki dobrze korelują z odpornością).
Opisane zjawisko tłumaczy wątpliwy wynik badania serologicznego po szczepieniu przeciwko różyczce. Zgodnie z Charakterystyką Produktu Leczniczego (ChPL) szczepionki Priorix „szczepienie pojedynczą dawką indukowało wytwarzanie przeciwciał przeciwko różyczce u 100% uprzednio seronegatywnych zaszczepianych dzieci”. Jednak w takich badaniach stosuje się bardzo czułe testy, niedostępne w rutynowej diagnostyce. Skuteczność pojedynczej dawki u dorosłych wynosi >90%. W ChPL M-M-RVAX PRO z kolei podano, że skuteczność ochronna przeciwko różyczce po podaniu dwóch dawek szczepionki jest bardzo dobra („Na świecie wprowadzono do obrotu ponad 400 milionów dawek wcześniejszej szczepionki przeciw odrze, śwince i różyczce produkowanej przez Merck & Co., Inc. - od 1978 do 2003 r. Powszechne zastosowanie w Stanach Zjednoczonych i krajach, takich jak Finlandia i Szwecja schematu 2-dawkowego doprowadziło do >99% zmniejszenia częstości zachorowania na każdą z tych 3 chorób”).
Jakie jest praktyczne znaczenie tych danych? Dobrym przykładem są zalecenia ACIP dotyczące szczepienia pracowników placówek opieki zdrowotnej. Jeżeli podano, co najmniej 1 dawkę szczepionki zawierającej wirusa różyczki, a wynik oznaczenia przeciwciał jest ujemny lub wątpliwy, nie zaleca się podawania dodatkowej dawki szczepionki MMR w celu profilaktyki różyczki. Osobę taką należy uznać za uodpornioną. Dokładnie tak jest w Pani przypadku.
Piśmiennictwo:
Robertson S.E., Cutts F.T., Samuel R., Diaz-Ortega J.L.: Control of rubella and congenital rubella syndrome (CRS) in developing countries, Part 2: Vaccination against rubella. Bull World Health Organ. 1997; 75(1): 69-80.Shefer A., Atkinson W., Friedman C. i wsp.: Immunization of health-care personnel. Recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices. MMWR, 2011; 60 (RR-7): 1-45.
Zapobieganie zachorowaniom na odrę, świnkę i różyczkę oraz profilaktyka zespołu różyczki wrodzonej. Aktualne (2013) zalecenia ACIP.
