Zgodnie z obowiązującymi przepisami, od 1 stycznia 2021 r. wojewoda mazowiecki odpowiada za funkcjonowanie dyspozytorni medycznych. Prace nad przejęciem dyspozytorni trwały od kilku miesięcy. Wojewoda podpisał umowy ze stacjami „RM Meditrans” w Warszawie, Radomiu i Siedlcach oraz z PSP w Radomiu i Siedlcach w zakresie wynajmu pomieszczeń i infrastruktury łączności.
Kadra do dyspozytorni w Radomiu i Siedlcach jest już zapewniona, natomiast w Warszawie zapewniona jest większość obsady dyspozytorów i sukcesywnie podpisywane są umowy. Ustalone są już grafiki pracy na styczeń 2021 roku. Dyspozytorzy mają odpowiednie kwalifikacje medyczne umożliwiające realizację zadań na tym stanowisku zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami prawa. Należy podkreślić, że wniosek o wykorzystanie personelu wojskowego w warszawskiej dyspozytorni jest tylko wariantem rezerwowym – uzupełnienia w przypadku wystąpienia braków kadrowych.
Z informacji, którymi dysponuje wojewoda, wynika, że braki w obsadzie dyżurowej występują obecnie w bieżącej pracy dyspozytorni Meditrans w Warszawie (podczas zmiany obecnych np. 5 osób na 14 wymaganych). Wojewoda chciałby tę sytuację unormować, dlatego złożył wniosek o wsparcie personelu wojskowego. Dzięki prowadzonym działaniom, mimo utrudnień ze strony dyrekcji warszawskiego Meditransu, gotowość pracy w warszawskiej dyspozytorni zadeklarowało 56 osób. W związku z tym ostateczny wniosek do Ministra Obrony Narodowej obejmuje 13 ratowników medycznych (a nie 50), którzy mają wspierać pracę zespołu dyspozytorów – tylko w razie konieczności. Wniosek dotyczy personelu o odpowiednich kwalifikacjach ustawowych do wykonywania zadań dyspozytora. Nie jest natomiast rozważane wnioskowanie o personel medyczny do dyspozytorni w Radomiu i Płocku.
Zgodnie z zapisami ustawy z 10 maja 2018 roku o zmianie ustawy o państwowym ratownictwie medycznym oraz niektórych innych ustaw, od 1 stycznia 2021 r., Wojewodowie przejmą dyspozytornie medyczne prowadzone dotychczas przez dysponentów zespołów ratownictwa medycznego. Dotyczy to zarówno realizacji samego zadania, jak i personelu. Przygotowania w tym zakresie trwały od wielu miesięcy, a Wojewoda Mazowiecki wielokrotnie podejmował rozmowy z Marszałkiem Województwa Mazowieckiego oraz przedstawicielami wojewódzkich stacji RM Meditrans w celu sprawnego przeprowadzenia zmian organizacyjnych.
– Po 1 stycznia nic nie zmieni się w obsłudze zgłoszeń z punktu widzenia pacjentów. Bezpieczeństwo mieszkańców nie jest zagrożone. Od wielu miesięcy podkreślam, że najważniejszy jest czas dojazdu karetki, a nie lokalizacja osoby, która kieruje zespół ratownictwa medycznego na miejsce zdarzenia. Jest to możliwe dzięki jednolitemu dla całej Polski systemowi informatycznemu. Apeluję do Pana Marszałka, aby nie wzbudzać paniki wśród mieszkańców – podkreśla wojewoda Konstanty Radziwiłł.
– System Wspomagania Dowodzenia Państwowe Ratownictwo Medyczne jest stosowany od kilku lat i nie raz zdarzały się sytuacje, że karetkę do pacjenta w Warszawie wysłała np. osoba z innego województwa. Dyspozytorzy mają do dyspozycji zaawansowane technologie, które pomagają np. precyzyjnie ustalić lokalizację osoby i wezwać najbliżej znajdujący się dostępny zespół ratownictwa medycznego. System Wspomagania Dowodzenia jest cały czas doskonalony, żeby czas dojazdu skracać. Zaprojektowano go także z myślą o zdarzeniach z udziałem znacznej liczby poszkodowanych, np. wypadkach drogowych kiedy trzeba dysponować więcej zespołów oraz koordynować zdarzenie z innymi służbami, w tym przy udziale Wojewódzkiego Koordynatora Ratownictwa Medycznego, który również w swojej pracy korzysta z tego systemu. Pozwala to na sprawniejsze udzielenie pomocy poszkodowanym – wyjaśnia wojewoda.
Nie są prawdą rozpowszechniane informacje, że prace nad przejęciem dyspozytorni rozpoczęły się w grudniu. Umowy z dotychczasowymi dysponentami na wynajem powierzchni biurowej i infrastruktury łączności zostały podpisane zgodnie ze wspólnymi ustaleniami Wojewody Mazowieckiego i Marszałka Województwa Mazowieckiego, które były czynione na przełomie sierpnia i września 2020 r. (należy zaznaczyć że prace w tym zakresie trwały od marca).
20 października br. Wojewoda Mazowiecki wystąpił do Marszałka Województwa Mazowieckiego z prośbą o podjęcie ostatecznej decyzji, co do wynajmu pomieszczeń przy ul. Poznańskiej 22 w Warszawie, a 30 października br. wpłynęło pismo Marszałka Województwa Mazowieckiego, informujące, że 27 października została podjęta uchwała w sprawie wyrażenia zgody WSPRiTS „Meditrans” SPZOZ w Warszawie na zawarcie umowy najmu pomieszczeń w budynku przy ul. Poznańskiej 22.
Ponadto 24 września dysponenci otrzymali ujednolicony przez Ministerstwo Zdrowia wzór zawiadomienia dla dyspozytorów medycznych o zmianach w zakresie zatrudnienia. W celu rekrutacji uruchomiono specjalną stronę internetową: https://dyspozytor-medyczny.pl. Znajdują się tam informacje o wymaganiach stawianych kandydatom i formularz aplikacyjny. Praca w dyspozytorni utworzonej w strukturze Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego to okazja do dalszego rozwoju zawodowego w instytucji administracji rządowej, a także stabilność organizacji i zatrudnienie na podstawie umowy o pracę.
Należy zaznaczyć, że jeśli chodzi o pracowników obecnie zatrudnionych w dyspozytorniach medycznych na podstawie umowy o pracę, to zostaną oni zatrudnieni w Urzędach Wojewódzkich zgodnie z art. 231 Kodeksu Pracy: „W razie przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę staje się on z mocy prawa stroną w dotychczasowych stosunkach pracy”. Warunkiem do tego było zaakceptowanie nowych warunków zatrudnienia przekazanych dysponentom wraz ze wzorem deklaracji 24 września br.
Przypomnijmy też, że nowe rozwiązania informatyczne są stosowane od 2017 r. Dyspozytornie, które funkcjonują w ramach systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego obsługują zgłoszenia za pomocą jednolitego dla całej Polski systemu informatycznego (System Wspomagania Dowodzenia Państwowe Ratownictwo Medyczne). SWD PRM służy do obsługi zgłoszeń przez dyspozytora medycznego oraz realizacji zleceń przez zespoły ratownictwa medycznego. Udostępnia informacje m.in. o lokalizacji osoby wzywającej, lokalizacji na mapie wprowadzonego adresu, wolnym zespole ratownictwa medycznego. System Wspomagania Dowodzenia umożliwia dysponowanie karetek spoza własnego województwa w sytuacji braku innego wolnego zespołu ratownictwa medycznego. Połączenia z terenu Mazowsza były wielokrotnie obsługiwane przez dyspozytorów medycznych spoza województwa. Obsługa przebiegała sprawnie, bez zagrożenia dla bezpieczeństwa zdrowotnego. Nie odnotowano również, żeby obecna sytuacja epidemiologiczna wpłynęła na obsługę zgłoszeń przez dyspozytorów medycznych.
Obecne zmiany są kontynuacją procesu rozpoczętego przed wieloma laty. Proces zmniejszenia liczby dyspozytorni w województwie mazowieckim rozpoczął się w 2011 roku, kiedy z 43 rejonów pozostało - 29, w 2012 r. pozostało – 6, a w 2017 r. zmniejszono liczbę dyspozytorni do 5. Tak więc zmiana jakościowa dotycząca funkcjonowania dyspozytorni rozpoczęła się już prawie 10 lat temu.
W ciągu ostatnich lat w województwie mazowieckim liczba Zespołów Ratownictwa Medycznego wzrosła ze 187 do 200.
Zmiany dotyczące funkcjonowania dyspozytorni wchodzą w życie od 1 stycznia 2021 r. Mimo obaw Marszałka oraz jego podmiotów leczniczych realizujących zadania w zakresie ratownictwa medycznego, dziś w nocy Wojewoda Mazowiecki dokonał zmiany lokalizacji 2 dyspozytorni medycznych (płockiej i ostrołęckiej). Cały proces odbył się bez komplikacji, wezwania są przyjmowane, a zespoły ratownictwa medycznego dysponowane do zdarzeń. Wojewoda Mazowiecki zapewnił pełną obsadę w dyspozytorniach zmieniających lokalizację (w związku z niezabezpieczeniem stanowisk dyspozytorów przez dysponenta z Płocka i Ostrołęki). Obecnie dyspozytornie znajdują się w 3 lokalizacjach: Radomiu, Warszawie, Siedlcach.
29 grudnia o 1.00 w nocy decyzją Wojewody wyłączona z działalności została dyspozytornia pogotowia w Płocku, wczoraj o 21.00 – w Ostrołęce. Od 1 stycznia tworzenie i prowadzenie dyspozytorni na Mazowszu przejmuje wojewoda. Z dotychczasowych pięciu pozostaną tylko trzy lokalizacje. Do likwidacji wyznaczone zostały dyspozytornie w Ostrołęce i Płocku, a ich zadania przejmą jednostki w Siedlcach i Radomiu. Przeciwko takim zmianom w czasie pandemii protestował m.in. Sejmik Województwa Mazowieckiego.
Jak zauważa marszałek Adam Struzik w czasie epidemii, decyzja wojewody jest niezrozumiała. – Nie ma racjonalnych powodów, aby w tej chwili narażać na niebezpieczeństwo mieszkańców naszego regionu. Ze wstępnych analiz i rozmów z przedstawicielami innych województw wynika, że na tę chwilę wojewoda mazowiecki jako jeden z nielicznych zdecydował się na tak drastyczne kroki. W większości regionów albo zmiany nie będą miały miejsca, albo, mimo przejęcia dyspozytorni, umowy zostały podpisane z dotychczasowymi dysponentami. Jak zauważa marszałek, może mieć to związek z planami podziału województwa. – Trudno inaczej wyjaśnić pozbawienie północnego Mazowsza dyspozytorni karetek i przeniesienie tych zadań m.in. do Radomia. Jestem pełen obaw o jakość tej pracy.
Pismem z 18 grudnia wojewoda mazowiecki poinformował dyrekcję płockiego pogotowia oraz ostrołęckiej stacji Meditransu o dacie wyłączenia dyspozytorni. Zgodnie z zaplanowanym harmonogramem w przypadku Warszawy ma to nastąpić 30 grudnia br., w przypadku Płocka nastąpiło w nocy 29 grudnia br., a w przypadku Ostrołęki 28 grudnia o godzinie 21.00. Po ich wyłączeniu stacje w Ostrołęce i Płocku miały godzinę na zdemontowanie, spakowanie i przygotowanie do transportu sprzętu. Od 1 stycznia za tworzenie i prowadzenie dyspozytorni odpowiada wojewoda mazowiecki. Niestety, jak zauważa dyrektor warszawskiej stacji pogotowia Karol Bielski mimo długiego, bo praktycznie dwuletniego okresu wojewoda nie przygotował ani miejsca, ani systemu łączności.
– W praktyce oznaczać to będzie korzystanie z zasobów zorganizowanych przez samorząd województwa. Z pisma, które wczoraj otrzymaliśmy wynika, że to my mamy zorganizować łączność i całą infrastrukturę, mimo że formalnie od 1 stycznia za tworzenie i prowadzenie dyspozytorni odpowiada wojewoda mazowiecki.
Planowana zmiana to nic innego jak chaos – zauważa członek zarządu województwa mazowieckiego Elżbieta Lanc. – To najgorszy moment na tego typu decyzje, jaki można sobie wyobrazić. Na Mazowszu mamy mnóstwo zakażeń. Wygląda na to, że w innych regionach odstąpiono od tej rewolucji, a u nas nie. Do tego coraz częściej słyszymy w mediach, że nic nie jest gotowe. Dyspozytornie mają obsługiwać żołnierze, a nie jak dotychczas doświadczony personel. Mimo że decyzja wojewody jest dla nas trudna do zrozumienia, w pełni współpracujemy ze służbami wojewody w celu zapewnienia maksimum bezpieczeństwa mieszkańcom i przekazania kompetencji w tak trudnej sytuacji – zapewnia Elżbieta Lanc.
Obawy dyrektorów obecnych dyspozytorni wzbudza również brak znajomości przez przyszłych dyspozytorów medycznych ich obszaru operacyjnego, infrastruktury medycznej tj. sieci szpitali, w tym szpitalnych oddziałów ratunkowych z uwzględnieniem często zmienianej sytuacji organizacyjnej w okresie pandemii, przychodni lekarzy rodzinnych, nocnej i świątecznej pomocy lekarskiej, miejsc przebywania zespołów ratownictwa medycznego a także lądowisk LPR. Jak zauważa w piśmie do wojewody dyrektor ostrołęckiego Meditransu Mirosław Dąbkowski wieloletnie doświadczenie zdobyte przez dyspozytorów medycznych daje gwarancję prawidłowości działań.
Obaw nie kryje także radny województwa mazowieckiego, przewodniczący sejmikowej komisji zdrowia i kultury fizycznej Krzysztof Strzałkowski. – W większości regionów w kraju wojewodowie zareagowali racjonalnie, powierzając dotychczasowym dyspozytorniom prowadzenie działalności jeszcze przez jakiś czas. Na Mazowszu to rozwiązanie nie zostało wprowadzone. A wszystko wskazuje niestety na to, że nic nie jest gotowe, aby od 1 stycznia mogło zacząć działać – zauważa radny województwa. – Obecny system działa praktycznie bezawaryjnie. Dziś chcemy 50 nieprzygotowanych do takiej pracy osób posadzić za biurkiem, aby decydowały o tym, gdzie i do kogo wysłać pogotowie. Tylko w Warszawie do zadysponowania jest ok. 80 zespołów ratownictwa medycznego – zauważa.
Likwidacji dyspozytorni w Płocku i Ostrołęce sprzeciwili się radni województwa mazowieckiego i władze pogotowia. Nie kryli więc zadowolenia, kiedy 17 listopada stacje pogotowia otrzymały informację, że NFZ zamierza jednak aneksować dotychczasowe umowy z pogotowiem dotyczące pracy dyspozytorni na dotychczasowych zasadach. Niestety, już trzy dni później, 20 listopada mazowiecki oddział NFZ ogłosił konkurs na działalność ratownictwa, ale okres obowiązywania umów miał wynosić tylko od 1 stycznia do 31 marca 2021 r. Nie było zatem już mowy o roku. Po medialnej burzy w tej sprawie, 24 listopada br. (pismo datowane na 23 listopada) marszałek otrzymał od służb wojewody do zaopiniowania projekt planu działania ratownictwa medycznego. I tu kolejna informacja – projekt ten zakłada – o co apelowali ratownicy i samorząd województwa – utrzymanie 5 dyspozytorni. Ale ma to obowiązywać do końca marca 2021 r. i w 3 lokalizacjach – 2 dyspozytornie w Radomiu, 2 w Siedlcach, 1 w Warszawie.
