Prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę z dnia 1 grudnia 2022 r. o zawodzie ratownika medycznego oraz samorządzie ratowników medycznych.
Celem ustawy jest wprowadzenie rozwiązania prawnego, regulującego w sposób kompleksowy wykonywanie zawodu ratownika medycznego i utworzenie samorządu ratowników medycznych. W ustawie uregulowano, w szczególności:
1) zasady i warunki wykonywania zawodu ratownika medycznego;
2) zasady i organizację kształcenia podyplomowego i doskonalenia zawodowego ratowników medycznych;
3) organizację i zakres działania samorządu ratowników medycznych;
4) zasady odpowiedzialności zawodowej ratowników medycznych.
Zgodnie z ustawą zawód ratownika medycznego będzie mogła wykonywać osoba, która:
1) posiada pełną zdolność do czynności prawnych;
2) posiada stan zdrowia pozwalający na wykonywanie zawodu ratownika medycznego;
3) posiada znajomość języka polskiego w mowie i w piśmie w zakresie niezbędnym do wykonywania zawodu ratownika medycznego;
4) spełnia co najmniej jedno z wymagań w zakresie posiadanych kwalifikacji określonych w art. 2 pkt 4 ustawy;
5) swoim dotychczasowym zachowaniem daje rękojmię prawidłowego wykonywania zawodu ratownika medycznego, w szczególności nie była skazana prawomocnym wyrokiem sądu za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe;
6) posiada prawo wykonywania zawodu ratownika medycznego.
Ustawa stanowi, że prawo wykonywania zawodu ratownika medycznego przyznaje Krajowa Rada Ratowników Medycznych. Osoba, której przyznano prawo wykonywania zawodu ratownika medycznego, będzie podlegała wpisowi do rejestru ratowników medycznych. W ustawie uregulowano również kwestie utraty i wygaśnięcia prawa wykonywania zawodu przez ratownika medycznego.
Zgodnie z ustawą do zadań osoby wykonującej zawód ratownika medycznego będzie należało:
1) udzielanie świadczeń zdrowotnych, w tym medycznych czynności ratunkowych udzielanych samodzielnie lub na zlecenie lekarza (szczegółowy zakres tych czynności ma określić, w drodze rozporządzenia, minister właściwy do spraw zdrowia),
2) zabezpieczanie osób znajdujących się w miejscu zdarzenia oraz podejmowanie działań zapobiegających zwiększeniu się liczby osób w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego;
3) transportowanie osób w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego;
4) udzielanie wsparcia psychicznego w sytuacji powodującej stan nagłego zagrożenia zdrowotnego;
5) stwierdzanie zgonu, do którego doszło podczas akcji medycznej.
Za wykonywanie zawodu ratownika medycznego uznaje się również:
1) nauczanie zawodu ratownika medycznego oraz wykonywanie pracy na rzecz doskonalenia zawodowego ratowników medycznych i dyspozytorów medycznych;
2) organizowanie i prowadzenie zajęć z zakresu kwalifikowanej pierwszej pomocy, medycznych czynności ratunkowych oraz pierwszej pomocy;
3) prowadzenie badań naukowych lub prac rozwojowych w zakresie ratownictwa medycznego;
4) kierowanie:
a) ratownikami medycznymi,
b) dyspozytorami medycznymi;
5) zatrudnienie lub pełnienie służby na stanowiskach administracyjnych, na których wykonuje się czynności związane z przygotowywaniem i organizowaniem świadczeń zdrowotnych w zakresie ratownictwa medycznego lub nadzorem nad ich udzielaniem;
6) zatrudnienie lub pełnienie służby na stanowisku perfuzjonisty po ukończeniu kursu kwalifikacyjnego w zakresie perfuzji organizowanego przez Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego lub Polskie Stowarzyszenie Perfuzjonistów;
7) sprawowanie funkcji z wyboru w organach samorządu ratowników medycznych lub wykonywanie pracy na rzecz tego samorządu w zakresie realizacji jego zadań.
W ustawie uregulowano również katalog podmiotów, u których ratownik medyczny będzie mógł wykonywać zawód ratownika medycznego. Będzie on mógł wykonywać zawód w ramach umowy o pracę, w ramach stosunku służbowego, na podstawie umowy cywilnoprawnej lub w ramach porozumienia o wolontariacie.
Ustawa wprowadza do systemu prawnego przepisy powołujące samorząd zawodowy ratowników medycznych i regulujące jego organizację. Samorząd zawodowy ratowników medycznych będzie zgodnie z ustawą niezależny w wykonywaniu swoich zadań i będzie podlegał wyłącznie przepisom prawa.
Zgodnie z ustawą do zadań samorządu zawodowego będzie należało:
1) sprawowanie pieczy nad należytym i sumiennym wykonywaniem zawodu ratownika medycznego;
2) ustanawianie zasad etyki zawodowej oraz dbanie o ich przestrzeganie;
3) przyznawanie prawa wykonywania zawodu oraz uznawanie kwalifikacji ratowników medycznych zgodnie z przepisami ustawy z dnia 22 grudnia 2015 r. o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej;
4) wydawanie zaświadczeń potwierdzających kwalifikacje zawodowe na podstawie art. 9 ustawy z dnia 22 grudnia 2015 r. o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej;
5) zawieszanie i pozbawianie prawa wykonywania zawodu oraz ograniczanie zakresu czynności w wykonywaniu zawodu;
6) prowadzenie postępowania w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej ratowników medycznych;
7) prowadzenie postępowania w przedmiocie niezdolności do wykonywania zawodu ratownika medycznego;
8) reprezentowanie ratowników medycznych oraz ochrona ich interesów zawodowych;
9) działanie na rzecz stałego podnoszenia kwalifikacji zawodowych przez ratowników medycznych;
10) udział w ustalaniu oraz aktualizacji standardów i wytycznych w ratownictwie medycznym;
11) edukacja zdrowotna i promocja zdrowia;
12) prowadzenie rejestru ratowników medycznych oraz rejestru osób uprawnionych do wykonywania zawodu ratownika medycznego tymczasowo i okazjonalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
13) nadzór nad doskonaleniem zawodowym ratowników medycznych;
14) współpraca z samorządami zawodów medycznych i innymi organizacjami reprezentującymi zawody medyczne w kraju i za granicą oraz z organami państw członkowskich w zakresie spraw określonych w ustawie.
Samorząd zawodowy ratowników medycznych będzie zorganizowany w ramach struktury ogólnokrajowej w Krajowej Izbie Ratowników Medycznych, która będzie posiadała osobowość prawną oraz określone w ustawie organy (Krajowy Zjazd Ratowników Medycznych, Krajowa Rada, Komisja Rewizyjna, Sąd Dyscyplinarny, Wyższy Sąd Dyscyplinarny, Rzecznik Dyscyplinarny). Przynależność do samorządu zawodowego ratowników medycznych będzie obowiązkowa. Ustawa rozstrzygnęła również, że nadzór nad samorządem będzie sprawował minister właściwy do spraw zdrowia.
W ustawie uregulowana została również odpowiedzialność zawodowa ratowników medycznych za naruszenie zasad etyki zawodowej oraz przepisów związanych z wykonywaniem zawodu ratownika medycznego.
W rozdziale „Przepisy karne” zostały wprowadzone regulacje dotyczące odpowiedzialności za wykonywanie bez uprawnień zadań ratownika medycznego.
Ustawa zawiera przepisy przejściowe, w których uregulowane zostały m.in. kwestie związane z sytuacją osób, które w dniu wejścia w życie ustawy spełniały warunki do wykonywania zawodu ratownika medycznego.
Ustawa wchodzi w życie, co do zasady, po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia.
