Zezwalając lekarzom na pracę przez 24 lub więcej nieprzerwanych godzin przepisy greckie naruszają prawo Unii. Grecja nie zastosowała maksymalnego 48-godzinnego tygodniowego wymiaru czasu pracy oraz nie zapewniła minimalnego okresu dobowego odpoczynku, ani wyrównawczego okresu odpoczynku.
Fot. Kamila Kubat / Agencja Gazeta
Zgodnie z dyrektywą dotyczącą organizacji czasu pracy przeciętny tygodniowy wymiar czasu pracy nie może przekraczać 48 godzin, a każdy pracownik jest uprawniony do minimalnego dobowego odpoczynku w wymiarze 11 nieprzerwanych godzin, w okresie 24-godzinnym, a w okresie siedmiodniowym do minimalnego nieprzerwanego okresu odpoczynku w wymiarze 24 godzin oraz również do odpoczynku dobowego w wymiarze 11 godzin.
Dziesięć stowarzyszeń lekarzy greckich złożyło skargę do Komisji. Zdaniem tych stowarzyszeń, lekarze (zatrudnieni i kształcący się) byli zobowiązani, na podstawie przepisów krajowych, pracować przeciętnie od 60 do 93 godzin tygodniowo. Byli oni również zobowiązani pracować systematycznie, nieprzerwanie aż do 32 godzin w miejscu pracy bez uprawnienia do minimalnego wymiaru dobowego i tygodniowego okresu odpoczynku, ani też do równoważnych okresów wyrównawczego odpoczynku.
Komisja wniosła zatem przeciwko Grecji skargę do Trybunału Sprawiedliwości o stwierdzenie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego. Utrzymuje ona, że nie przewidując lub nie stosując maksymalnego 48-godzinnego tygodniowego wymiaru czasu pracy i nie zapewniając minimalnych okresów dobowego i tygodniowego odpoczynku, ani wyrównawczego okresu odpoczynku następującego natychmiast po czasie pracy, który podlega wyrównaniu, Grecja uchybiła zobowiązaniom, które ciążą na niej na podstawie prawa Unii.
W wydanym 23 grudnia wyroku Trybunał uwzględnił skargę Komisji o stwierdzenie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego.
Trybunał stwierdził przede wszystkim, że maksymalny tygodniowy wymiar czasu pracy lekarzy stanowi zasadę prawa socjalnego Unii Europejskiej o szczególnym znaczeniu, która jako norma minimalna mająca na celu zagwarantowanie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa musi działać na korzyść każdego pracownika. Dyrektywa nakłada zatem na państwa członkowskie obowiązek wprowadzenia pułapu 48 godzin średniego tygodniowego czasu pracy, wliczając w to godziny nadliczbowe. W omawianej sprawie Trybunał podkreślił, że godziny czynnego dyżuru i godziny dyspozycyjności na dyżurze faktycznie spędzone w szpitalu w celu świadczenia tam usług medycznych dolicza się do 35-godzinnego normalnego tygodnia pracy. Przewidując bowiem formalnie maksymalne granice dla tygodniowego wymiaru pracy, przepisy greckie przewidują również, że lekarze są zobowiązani do odbycia kilku dyspozycyjnych dyżurów na miesiąc, co w konsekwencji przedłuża ich obecność w miejscu pracy, kiedy są wzywani do szpitala w celu świadczenia usług medycznych. Ponadto przepisy te umożliwiają nakładanie, w formie dyżurów, dodatkowego czasu pracy bez ustalenia żadnego w tym względzie pułapu.
W konsekwencji przepisy greckie skutkują umożliwieniem nałożenia tygodniowego wymiaru czasu pracy przekraczającego pułap 48 godzin, bez jakiegokolwiek wyraźnego przepisu zapewniającego, że godziny dyspozycyjności faktycznie spędzone w szpitalu przez lekarzy nie będą skutkować przekroczeniem tego limitu.
Jeżeli chodzi o dobowy okres wypoczynku, Trybunał stwierdził, że przepisy krajowe, które zezwalają na okresy pracy mogące trwać nieprzerwanie 24 godziny są niezgodne z prawem Unii. Zgodnie z przepisami greckimi w sytuacji, gdy dyżur następuje natychmiast po zwykłej zmianie lekarze mogą zostać zmuszeni pracować nieprzerwanie przez 24 godziny, a nawet do 32 godzin w szczególnym przypadku, gdy następna regularna zmiana rozpoczyna się natychmiast po dyżurze.
Przyznanie okresów odpoczynku jedynie w « innych momentach » niezwiązanych bezpośrednio z przedłużonym okresem pracy nie bierze w sposób adekwatny pod uwagę konieczności przestrzegania ogólnych zasad ochrony bezpieczeństwa i zdrowia pracowników, które stanowią podstawę uregulowań Unii w przedmiocie organizacji czasu pracy.
Przewidując, że 24-godzinny okres odpoczynku, jaki ma być przyznany lekarzom po każdym aktywnym dyżurze, może zostać odroczony na okres do jednego tygodnia od dnia odbycia dyżuru, przepisy greckie są niezgodne z dyrektywą dotyczącą czasu pracy.
