Posłowie PiS złożyli w Sejmie projekt nowelizacji ustawy o instytutach badawczych. Projekt został już skierowany do pierwszego czytania w Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży. Minister zdrowia jest jednym z zainteresowanych zmianą – jeśli ustawa zostanie uchwalona w tym kształcie, nadzór resortu nad instytutami zwiększy się w sposób znaczący.
Minister zdrowia Konstanty Radziwiłł. Fot. Jakub Orzechowski / Agencja Gazeta
Autorzy projektu nie kryją, że celem nowelizacji jest wzmocnienie nadzoru ministra zdrowia nad instytutami w zakresie powoływania i odwoływania dyrektorów oraz bieżącego zarządzania. – Obowiązujące regulacje uniemożliwiają prowadzenie skutecznego nadzoru nad instytutami badawczymi w przypadku, gdy dyrektor nie sprawuje swojej funkcji w sposób należyty – czytamy w uzasadnieniu do projektu.
Jedna z najważniejszych zmian dotyczy procedury powoływania dyrektora instytutu badawczego. Nowelizacja zakłada, że minister będzie powoływać na to stanowisko osobę spośród kandydatów przedstawionych przez komisję konkursową, spełniających wymogi formalne. W tej chwili minister, którego przedstawiciel zasiada w komisji konkursowej, w praktyce ma związane ręce – musi powołać osobę, która wygrała konkurs, chyba że został on przeprowadzony z naruszeniem prawa, lub gdy kandydat nie spełnia wymienionych w ustawie wymogów formalnych. Ale autorzy nowelizacji idą jeszcze dalej: gdy minister uzna, że żaden z kandydatów przedstawionych przez komisję konkursową „nie daje gwarancji prawidłowej realizacji zadań instytutu” – nie będzie musiał powoływać dyrektora.
Nowelizacja daje ministrowi praktycznie nieograniczone możliwości wyboru, jeśli chodzi o wyznaczanie do pełnienia obowiązków dyrektora. Będzie nim mógł zostać nie tylko dotychczasowy zastępca, ale też inny pracownik instytutu posiadający odpowiednie kwalifikacje. Minister będzie mógł wyznaczać p.o., gdy nie powoła dyrektora z konkursu lub gdy zdecyduje się na odwołanie urzędującego dyrektora, co ma być o wiele łatwiejsze niż dziś. Katalog przesłanek do odwołania dyrektora uzupełniono o przesłankę nieprawidłowego wykonywania przez instytut jego zadań określonych w statucie – a oceniać dyrektora będzie nie kto inny, jak minister. To jednak nie koniec. Minister będzie miał prawo powoływać i odwoływać zastępców dyrektora instytutu. Będzie miał też możliwość dokonania zmiany władz instytutu w przypadku reorganizacji (wystarczy zmiana zakresu działania).
Dodatkowo nowelizacja wzmocni pozycję ministra w komisji konkursowej (ma w jej skład wchodzić dwóch przedstawicieli ministra, w tej chwili jest jeden). Będzie też mocniej reprezentowany w radzie naukowej - pracownicy instytutu mają stanowić co najmniej 40 proc., a osoby powołane przez ministra co najmniej 50 proc. składu rady. W tej chwili pracownicy instytutu badawczego stanowią przynajmniej 50 proc. składu, a osoby powołane przez ministra od 30 do 50 proc. Przewodniczący rady naukowej będzie wybierany spośród osób powołanych przez ministra nadzorującego.
Minister Zdrowia nadzoruje szesnaście instytutów badawczych. I choć nowelizacja ma znaczenie przede wszystkim dla instytutów podległych ministrom gospodarczym, również resort zdrowia wiąże z nią duże nadzieje, jeśli chodzi o kształtowanie polityki kadrowej i bieżący wpływ na działalność instytutów.
