W Polsce wciąż brakuje produktów zaprojektowanych z myślą o seniorach. Społeczeństwo się starzeje, dlatego ważne jest uwzględnienie w projektowaniu potrzeb osób starszych – mówi szef Łódź Design Festival Michał Piernikowski. Pomóc w tym może specjalny kombinezon symulujący ograniczenia, z jakimi borykają się osoby starsze.
Fot. Pixabay.com
Na tegorocznej edycji festiwalu zaprezentowany zostanie m.in. specjalny kombinezon opracowany przez naukowców z Poznania w ramach projektu „BaltSe@nioR”. Ma on symulować ograniczenia, z jakimi na co dzień borykają się osoby starsze. „Chcielibyśmy, żeby projektanci lepiej zrozumieli te ograniczenia, z jakimi borykają się starsze osoby w trakcie wykonywania codziennych czynności, a przez to łatwiej mogli zaprojektować meble czy inne produkty, które będą bardziej dostosowane do potrzeb osób starszych” - powiedziała dr Beata Fabisiak z Katedry Meblarstwa na Wydziale Technologii Drewna Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu.
Michał Piernikowski podkreśla, że sytuacja demograficzna w Polsce to nie jest temat nowy, polskie społeczeństwo, podobnie jak w krajach zachodnich, szybko się starzeje, dlatego uwzględnienie potrzeb osób starszych w projektowaniu rozwiązań specjalnie dla nich, ale i codziennych rozwiązań, jest niezwykle istotne.
Niestety – jego zdaniem - w Polsce produktów uwzględniających potrzeby seniorów jest wciąż bardzo mało, a jeśli już są wdrażane przez firmy, to najczęściej grzeszą traktowaniem osób starszych protekcjonalnie – są to rzeczy nieładne, nieatrakcyjne. Dodatkowym problemem jest to, że nie ma żadnych standardów, jak projektować uwzględniając potrzeby osób starszych – dodał.
Zwrócił uwagę, że konieczność uwzględnienia potrzeb osób starszych w projektowaniu dotyczy nie tylko tych produktów, które są projektowane specjalnie dla nich, bo w tym przypadku ta świadomość już istnieje. I choć wciąż jest zbyt mało takich produktów, to projektujący np. łóżka czy siedziska dla osób starszych, uwzględniają ich potrzeby.
„Tą innowacją, która pojawia się w projektowaniu, jest uwzględnienie tych potrzeb we wszystkich możliwych produktach, gdzie tylko jest to możliwe. Mówimy tutaj o projektowaniu inkluzywnym, czyli takim, które przypomina projektantom na co dzień, że jeżeli projektujemy rozwiązania, z których również mogą korzystać osoby starsze, to dobrze jest uwzględnić też ich potrzeby” - podkreślił ekspert.
Pomóc w tym może projekt „BaltSe@nioR” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej, a realizowany przez kraje Regionu Morza Bałtyckiego, którego liderem jest Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu. Jego celem jest opracowanie innowacyjnych narzędzi i metod pracy, które wspomagać będą przedsiębiorstwa w projektowaniu mebli dla osób starszych.
W ramach projektu polscy naukowcy z Uniwersytetów: Przyrodniczego i Medycznego w Poznaniu i firmy Get Models Now opracowali już model specjalnego kombinezonu, który ma on pomóc w lepszym zrozumieniu potrzeb osób starszych. "Dodatkowo zaprojektowaliśmy i wyprodukowaliśmy specjalne okulary pokazujące wady wzroku, na które najczęściej cierpią osoby starsze. Można założyć takie okulary i zobaczyć, jakie wrażenia mają seniorzy z odbioru świata, kiedy mają któreś z prezentowanych zaburzeń wzroku" - wyjaśniła dr Beata Fabisiak z poznańskiego UP.
Specjaliści pracują także nad opracowaniem baz danych, które będą dostarczały projektantom i przedsiębiorcom w Regionie Morza Bałtyckiego jak największej liczby informacji na temat starzejącej się populacji w tym regionie. W tym celu zbierają dane antropometryczne populacji osób starszych we wszystkich krajach regionu, a także dotyczące charakterystyki gospodarstw domowych osób starszych, podobieństw wynikających np. z procesu starzenia się organizmu ludzkiego, jak i różnic związanych m.in. z czynnikami ekonomicznymi czy kulturowymi.
Seniorzy stają się nową, coraz ważniejszą grupą docelową na rynku. W związku z obserwowanymi zmianami demograficznymi już niedługo zapotrzebowanie na produkty, w tym meble przeznaczone dla osób w wieku 65+ będzie bardzo duże.
"W ramach projektu BaltSe@nioR staramy się zachęcać projektantów i przedsiębiorców z Regionu Morza Bałtyckiego do dostrzeżenia potrzeb osób starszych, poszerzenia oferty mebli z myślą o tej grupie społecznej a tym samym przygotowania się na zmiany, jakie już zaczynają pojawiać się na rynku" - zaznaczyła dr Fabisiak.
Kombinezon ma być udostępniany bezpłatnie przedsiębiorcom jako model 3D, który będą mogli we własnym zakresie wydrukować za pomocą drukarek 3D. Dzięki temu ten projekt będzie dostępny dla większej liczby przedsiębiorstw i projektantów. „Chcielibyśmy umieścić ten model kombinezonu, jak i całą bazę wiedzy pozyskanej w trakcie realizacji projektu, w darmowej wirtualnej bibliotece nad którą pracują nasi partnerzy z Danii. Przedsiębiorcy, po zarejestrowaniu w bazie, będą mieli w ten sposób dostęp do całej wiedzy jaką w ramach projektu zgromadzimy” - zapowiedziała.
Jedną z ciekawszych wystaw, która pokazana zostanie jesienią na kolejnej edycji Łódź Design Festivalu będzie ekspozycja „New Old” z London Design Museum, prezentująca, w jaki sposób w projektowaniu zmienia się postrzeganie osób starszych.
Ograniczenia osób starszych są rozmaite – ruchowe, związane z pogarszającym się wzrokiem, czy innymi chorobami. W tym przypadku coraz częściej pojawiają się estetyczne projekty rzeczywiście uwzględniające potrzeby osób starszych.
Piernikowski jako przykłady wymienił m.in. całe gamy sztućców czy naczyń wychodzących na przeciw problemowi drżenia rąk, czy świetnie zaprojektowane, choć nie przeznaczone tylko dla osób starszych, ale uwzględniające ich potrzeby, akcesoria do ogrodu. To są proste rozwiązania takie jak np. uchwyt do węża ogrodowego, który pozwala go odwiesić, dzięki czemu nie trzeba się schylać, czy dwuręczne uchwyty, uwzględniające fakt, że osoby starsze mają słabszy uchwyt dłoni.
„To są rozwiązania najpotrzebniejsze i - moim zdaniem - najbardziej pożądane w projektowaniu, bo nie stygmatyzują starości. Pokazują, że jest to po prostu jeden z okresów w naszym życiu i musimy projektować dobrze dla wszystkich” - dodał.
Na świecie coraz częściej projektowane są także domy czy mieszkania przeznaczone dla osób starszych, które potrzebują mieszkań bardzo dobrze zaprojektowanych, bez np. zbędnych, wystających elementów. „Pojawiają się w nich ułatwienia związane z pokonywaniem schodów, lub wręcz eliminuje się schody czy większe progi. Ale też samo umeblowanie takich mieszkań jest istotne” - dodał.
Ale niezwykle istotne – jak podkreślił - jest też myślenie o ograniczeniach społecznych, bo niestety społeczeństwa mają skłonność do wykluczania osób starszych z codziennego życia. I na świecie pojawiają się przykłady projektów, które na nowo integrują osoby starsze i dbają o to, żeby seniorów ponownie zaangażować w życie społeczne. Jako przykład podał projekty łączenia domów opieki dla seniorów ze żłobkami.
„Dzięki takim pomysłom za jednym zamachem rozwiązujemy dwa problemy. Wspieramy rozwój dzieci, a jednocześnie przedłużamy aktywność osób starszych. Powodujemy, że czują się one wciąż potrzebne i angażują się w życie społeczne” - dodał szef Łódź Design Festival.
