Ministerstwo zdrowia zwróciło się do ekspertów z prośbą o medyczną, prawną i etyczną ocenę przeszczepiania narządów rodnych. Resort poinformował, że na podstawie tych analiz możliwe będzie podjęcie decyzji w zakresie ewentualnej legalizacji takich zabiegów.
Przeszczepianie narządów w Polsce reguluje tzw. ustawa transplantacyjna, jej przepisów nie stosuje się jednak do przeszczepiania narządów rozrodczych lub ich części. Resort zdrowia ocenia, że w obecnym stanie prawnym przeszczepianie narządów rodnych nie jest możliwe. Gdyby natomiast takie świadczenie zostało zalegalizowane, wówczas kliniki dokonujące transplantacji musiałyby uzyskać pozwolenie ministra.
W ostatnim czasie światowe media coraz częściej donoszą o mniej lub bardziej udanych próbach przeszczepiania macicy. Również jedna z polskich klinik kilka miesięcy temu w internecie informowała o rozpoczęciu badań nad przeszczepieniem macicy. Ministerstwo nie posiada jednak informacji, aby takie badania były prowadzone w polskich jednostkach.
Na początku sierpnia do MZ trafiła petycja, w której zwrócono uwagę m.in. na problem braku uregulowań prawnych dot. przeszczepiania macicy, jako metody leczenia jej wrodzonego braku. W petycji wskazano, że w Polsce może być ok. 300-500 potencjalnych kandydatek do takiego przeszczepu.
Lekarze z Cleveland Clinic podczas pierwszej w USA operacji przeszczepienia macicy. Fot. Cleveland Clinic
Resort zdrowia pytany o możliwość prawnego uregulowania tego zagadnienia poinformował, że z uwagi na złożoność tego problemu uznano za konieczne skierowanie pytań do szerokiego grona ekspertów z prośbą o dokonanie merytorycznej analizy tego zagadnienia „zarówno od strony aspektów medycznych, jak i uwarunkowań prawnych i etycznych”.
Korespondencję w tej sprawie skierowano do konsultantów krajowych w dziedzinach endokrynologii ginekologicznej i rozrodczości, położnictwa i ginekologii oraz transplantologii klinicznej, a także do Krajowej Rady Transplantacyjnej i Centrum Organizacyjno - Koordynacyjnego ds. Transplantacji „Poltransplant”.
– Otrzymanie wspomnianych opinii i analiz jest warunkiem koniecznym dla dalszego prowadzenia sprawy, umożliwi bowiem dokonanie pogłębionej analizy tego zagadnienia i podjęcie decyzji w zakresie ewentualnej legalizacji i refundacji świadczenia – poinformowało ministerstwo. Zastrzegło jednocześnie, że na tym etapie nie ma konkretnych rozwiązań, a dalsze prace będą zależały w znacznej mierze od opinii eksperckich. Za przedwczesne resort uznał także rozważania, czy takie zabiegi mogłyby być refundowane.
W maju dyrektor „Poltransplantu” prof. Roman Danielewicz oceniał, że procedury przeszczepiania macicy lub członka są ryzykowne, ale pod względem technicznym polskie zespoły – po odpowiednim przygotowaniu – byłyby w stanie je wykonywać.
– Trzeba się jednak zmierzyć także z szeregiem pytań natury etycznej – mówił prof. Roman Danielewicz. – W Szwecji np. macica była pobrana od żywej dawczyni, a to przecież niesie dla niej bezpośrednie zagrożenie. Pojawia się także kwestia ciąży podwyższonego ryzyka u kobiet, które mają przeszczepioną macicę. Jest tu więc cały szereg elementów ważkich do rozwiązania na gruncie etycznym, w sytuacji kiedy nie mamy do czynienia z przeszczepieniem ratującym życie.
Również Marta Górna ze Stowarzyszenia na rzecz Leczenia Niepłodności i Wspierania Adopcji „Nasz Bocian” przyznała, że zabiegi przeszczepiania macicy budzą kontrowersje, m.in. dotyczące tego, czy narząd powinien być pobierany od żywej czy zmarłej dawczyni, a także czy macice powinno się przeszczepiać również kobietom, które nie mają komórek jajowych i jajowodów. Podkreśla jednocześnie, że obecne przepisy stwarzają wątpliwości interpretacyjne i należy je doprecyzować.
– Kontrowersji jest sporo - to całkiem nowy pomysł na leczenie, ale też przeogromna szansa dla wielu kobiet, które się rodzą bez macicy w związku z różnymi zespołami chorobowymi czy też tracą ją na skutek choroby nowotworowej – powiedziała Górna.
Dotychczas informowano o kilkunastu przeszczepieniach macicy na świecie. Pierwsze odbyło się w 2000 r. w Arabii Saudyjskiej i okazało się fiaskiem. Najlepsze dotąd efekty uzyskano w Szwecji, gdzie część pacjentek po przeszczepieniu narządu od żywego dawcy (najczęściej od krewnej) urodziła dziecko.
