O ile kwestia zapłodnienia in vitro bardzo wyraźnie dzieli polityków, o tyle opinie społeczeństwa na ten temat są dość jednoznaczne.
Od początku badań prowadzonych przez CBOS, czyli od roku 1995, większość Polaków opowiadała się za dostępnością zapłodnienia in vitro dla małżeństw, które nie mogą mieć dzieci. Obecnie poziom akceptacji tej procedury jest wyższy niż w latach ubiegłych: możliwość korzystania z niej przez niepłodne małżeństwa popiera dziś 79% dorosłych Polaków. Przeciw jest 16% ogółu badanych.
Mniej powszechne jest poparcie dla korzystania z zapłodnienia pozaustrojowego przez pary heteroseksualne żyjące w związkach nieformalnych. Akceptuje je ponad połowa ankietowanych (60%), a co trzeci (33%) wyraża sprzeciw.
Najwięcej kontrowersji budzi kwestia dostępności zabiegów zapłodnienia in vitro dla samotnych kobiet pragnących mieć potomstwo. Zgodę na korzystanie przez nie z tej metody wyraża jednak coraz więcej osób (39% w 2009, 43% w 2010 i 48% obecnie).
Problem nadliczbowych zarodków
Polacy przedkładają na ogół skuteczność techniki zapłodnienia in vitro nad prawo do życia wszystkich powstałych w jej efekcie zarodków. Ponad połowa badanych (58%) uznała, że zwiększenie szans na doprowadzenie do ciąży uzasadnia tworzenie dodatkowych zarodków, niezależnie od tego, czy wszystkie z nich będą miały w przyszłości szansę się rozwijać. Przeciwnicy powstawania nadliczbowych zarodków stanowią o połowę mniejszą grupę (29%).
Prowadzone w ostatnich latach dyskusje na temat zapłodnienia in vitro sprzyjają raczej umacnianiu się w społeczeństwie utylitarnego podejścia do kwestii tworzenia dodatkowych zarodków. Odsetek osób, dla których skuteczność techniki zapłodnienia pozaustrojowego jest ważniejsza niż los nadliczbowych zarodków, zwiększył się od 2009 roku o 6 punktów procentowych.
Stosunek do tworzenia nadliczbowych zarodków ściśle wiąże się z akceptacją stosowania techniki zapłodnienia in vitro. Zwolennicy korzystania z tej metody przez bezpłodne małżeństwa w większości (70%) dopuszczają tworzenie dodatkowych zarodków. Co piąta osoba akceptująca zapłodnienie in vitro (20%) jest jednak temu przeciwna.
Jeśli uwzględnić stosunek badanych do korzystania z metody zapłodnienia pozaustrojowego (w przypadku małżeństw), a zarazem do problemu nadliczbowych zarodków, to okazuje się, że ponad połowę społeczeństwa (56%) stanowią osoby akceptujące zapłodnienie in vitro i niemające nic przeciwko tworzeniu dodatkowych zarodków w celu zwiększenia skuteczności tej metody. Z kolei 16% ogółu dorosłych Polaków dopuszcza przeprowadzanie zabiegów zapłodnienia pozaustrojowego, ale jednocześnie sprzeciwia się powstawaniu nadliczbowych zarodków. Tyle samo (16%) jest w ogóle przeciwnych wykorzystywaniu techniki zapłodnienia in vitro.
Jeśli zestawić dane z ostatnich 3 lat dotyczące postaw wobec stosowania zapłodnienia in vitro, to widać, że poglądy na ten temat są dziś bardziej liberalne. Odsetek osób akceptujących korzystanie z tej metody przez bezpłodne małżeństwa i jednocześnie dopuszczających tworzenie dodatkowych zarodków zwiększył się od 2009 roku o 7 punktów procentowych.
Refundacja zabiegów zapłodnienia metodą in vitro
W opinii społecznej zabiegi zapłodnienia pozaustrojowego powinny być przynajmniej w części refundowane. Ponad dwie piąte ankietowanych (43%) uważa, że powinny one być w ogóle bezpłatne. Więcej niż co trzecia osoba (36%) opowiada się za częściową odpłatnością. Tylko co dziesiąty badany sądzi, że ich koszt w całości powinni pokrywać sami zainteresowani.
Co zrozumiałe, przynajmniej częściową refundację zabiegów zapłodnienia in vitro zdecydowanie częściej popierają zwolennicy stosowania tej metody (91%, w tym 48% chciałoby, by były one całkowicie bezpłatne) niż jej przeciwnicy (33%).
Gotowość do skorzystania z metody in vitro
Polacy nie tylko opowiadają się za zapewnieniem możliwości korzystania z zapłodnienia in vitro, ale w większości deklarują również, że sami by skorzystali z tej metody, gdyby nie mogli mieć dzieci. Gotowych na to byłoby niemal 2/3 ankietowanych (65%), w tym ponad dwie piąte (42%) wyraża tę gotowość w sposób zdecydowany.
Jedynie wśród respondentów najbardziej religijnych, uczestniczących w praktykach religijnych kilka razy w tygodniu, dominują deklaracje, że w przypadku niepłodności nie skorzystaliby z zapłodnienia in vitro (67%). W pozostałych grupach przewagę mają osoby nie odrzucające takiej możliwości.
