Drabina analgetyczna jako standard skutecznej kontroli bólu wyznaczony przez WHO
Podstawową metodą leczenia bólu jest farmakoterapia. W 1986 roku Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) opracowała i wprowadziła wytyczne leczenia bólu zwane schematem WHO lub trójstopniową drabiną analgetyczną. Stała się ona światowym standardem leczenia przeciwbólowego. Mimo że odnosi się do leczenia bólu nowotworowego, jest także powszechnie stosowana w leczeniu bólu przewlekłego o innym podłożu. Jak wynika z badań prowadzonych również w Polsce, dzięki wykorzystaniu instrukcji zamieszczonych w dokumencie WHO, 85-90% pacjentów może być skutecznie leczonych przeciwbólowo.
Trójstopniowa drabina
analgetyczna WHO
Jak leczy się ból?
Zgodnie z wytycznymi WHO leczenie przeciwbólowe rozpoczyna się od podania prostych analgetyków (paracetamolu lub NLPZ). Jeżeli ból narasta, stosuje się słabe opioidy, a gdy dolegliwości nie ustępują, zwiększa się dawkę analgetyków. W kolejnych stadiach odczuwania bólu stosowane są silne leki opioidowe. Na każdym etapie leczenia zaleca się łączenie preparatów przeciwbólowych z innymi lekami, wzmacniającymi ich działanie. Leki należy podawać według indywidualnie dobranej dawki. Nie należy obawiać się zwiększenia dawki do maksymalnej, ponieważ właściwa dawka terapeutyczna to taka, która skutecznie uśmierza ból.
Środki przeciwbólowe powinny być przyjmowane zgodnie z tzw. zasadą zegara, czyli w stałych odstępach czasowych, co gwarantuje ich skuteczność. Brak kolejnej dawki w odpowiednim czasie grozi nawrotem bólu. Według wytycznych WHO najlepiej wybierać nieinwazyjne drogi podawania leku – przede wszystkim drogę doustną. Alternatywną formą jest przezskórna terapia przeciwbólowa w postaci plastrów. Stosowanie iniekcji podskórnych i domięśniowych nie jest zalecane, ze względu na dyskomfort pacjenta związany z ukłuciem. Ponadto wymagają one zaangażowania pielęgniarek lub opiekunów.
