medycyna praktyczna dla pacjentów
medycyna praktyczna dla pacjentów
Mechanizm działania
Szczepionka zawierająca zdolne do replikacji atenuowane wirusy Varicella zoster szczepu Oka otrzymane przez namnażanie w ludzkich komórkach diploidalnych MRC5. U osób z prawidłową odpornością wywołuje bezobjawową postać ospy wietrznej, prowadząc do powstania przeciwciał przeciwko wirusowi. Serokonwersja 6 tyg. po podaniu 1 dawki występuje u >98% dzieci do w wieku od 9 mies. do 12. lat, u dzieci szczepionych w 12–15 mż. przeciwciała stwierdza się przynajmniej przez 7 lat po podaniu 1 dawki. Serokonwersja 6 tyg. po podaniu 2. dawki występuje u 100% dzieci w wieku od 9 mies. do 6 lat, po drugiej dawce zwiększa się istotnie miano przeciwciał. Również u osób po 13. rż. 6 tyg. po podaniu 2. dawki serokonwersja występuje u 100% szczepionych. Nie ma wystarczających danych aby ocenić stopień ochrony przed powikłaniami po ospie wietrznej, takim jak zapalenie mózgu, zapalenie wątroby czy zapalenie płuc. Serokonwersję stwierdzano u 80% osób z grup zwiększonego ryzyka i ok. 90% chorych na białaczkę. Wyniki oznaczania miana przeciwciał po szczepieniu u osób z grup wysokiego ryzyka mogą stanowić wskazówkę do podawania kolejnej dawki szczepionki. U pacjentów z białaczką częstość występowania półpaśca jest niższa po szczepieniu przeciwko ospie wietrznej w porównaniu z grupą pacjentów nieszczepionych.
Czynne uodpornienie przeciw ospie wietrznej zdrowych osób od 9. mż., w tym osób zdrowych pozostających w bliskim kontakcie z pacjentami zagrożonymi ciężkim przebiegiem ospy wietrznej, w celu zmniejszenia ryzyka przeniesienia wirusa ospy na tych pacjentów (np. rodzina, personel medyczny). Czynne uodpornienie przeciw ospie wietrznej pacjentów z grup dużego ryzyka zagrożonych ciężkim przebiegiem ospy wietrznej: pacjenci z białaczką (w pełnej remisji hematologicznej, jeśli całkowita liczba limfocytów wynosi co najmniej 1200/mm3 i nie występują inne objawy zaburzeń odporności komórkowej), poddawani leczeniu immunosupresyjnemu (jeśli całkowita liczba limfocytów wynosi co najmniej 1200/mm3 i nie występują inne objawy zaburzeń odporności komórkowej), zakwalifikowani do przeszczepienia narządu (szczepienie zaleca się na kilka tygodni przed rozpoczęciem leczenia immunosupresyjnego), z chorobami przewlekłymi (np. zaburzenia metaboliczne lub endokrynologiczne, przewlekłe choroby układu krążenia lub oddechowego, mukowiscydoza, zaburzenia nerwowo-mięśniowe). Patrz też: Program Szczepień Ochronnych.
Nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu lub neomycynę (kontaktowe zapalenie skóry po neomycynie w wywiadzie nie jest przeciwwskazaniem), objawy nadwrażliwości po wcześniejszym podaniu szczepionki przeciwko ospie wietrznej, ciężkie humoralne lub komórkowe, pierwotne lub nabyte zaburzenia odporności (np. ciężki złożony niedobór odporności, agammaglobulinemia, AIDS, objawowe zakażenie wirusem HIV, właściwy dla wieku odsetek limfocytów T CD4+ u dzieci <12. mż. <25%, u dzieci 12.–35. mż. <20%, u dzieci 36.–59. mż. <15%).
Ciąża
Nie stosować w okresie ciąży. Należy unikać zajścia w ciążę przez miesiąc po zaszczepieniu.
Gorączka
Nie należy podawać szczepionki w przypadku ostrych i ciężkich chorób przebiegających z gorączką (zakażenie o łagodnym przebiegu u osoby zdrowej nie jest przeciwwskazaniem).
Droga podania
Nie podawać donaczyniowo ani śródskórnie.
Reakcja anafilaktyczna
Podobnie jak w przypadku innych szczepionek podawanych we wstrzyknięciach, należy zapewnić możliwość fachowej opieki medycznej i leczenia na wypadek rzadko występujących reakcji anafilaktycznych po szczepieniu.
Środek odkażający
Przed podaniem szczepionki należy poczekać na odparowanie środka odkażającego ze skóry, ze względu na ryzyko inaktywacji zawartego w preparacie wirusa.
Szczepienie po ekspozycji
Możliwe jest uzyskanie ograniczonej odporności w przypadku podania szczepionki w ciągu 72 h od chwili kontaktu z chorą osobą.
Skuteczność szczepionki
Tak jak w przypadku innych szczepionek, możliwe jest, że nie wszyscy zaszczepieni uzyskają ochronną odpowiedź immunologiczną, niemniej u osób, które zachorowały mimo wcześniejszego szczepienia, przebieg choroby był łagodniejszy, z mniejszą liczba zmian i niższą gorączką niż u osób nieszczepionych.
Przeniesienie wirusa
Rzadko może dojść do przeniesienia wirusa z osób zaszczepionych, u których rozwinęła się wysypka na pozostające z nimi w kontakcie osoby nieuodpornione; nie można również wykluczyć przeniesienia wirusa z osoby zaszczepionej, nawet jeśli nie rozwinęła się u niej wysypka, na osobę nieuodpornioną. Łagodna wysypka, która pojawia się u zdrowych, nieuodpornionych przeciw ospie wietrznej osób po kontakcie z osobami zaszczepionymi dowodzi, że wirus po pasażu przez organizm człowieka pozostaje w postaci atenuowanej.
Omdlenie
Po szczepieniu lub nawet przed nim może wystąpić omdlenie, jako reakcja psychogenna na ukłucie igłą; nalezy podjąć odpowiednie działania zapobiegające urazom w następstwie upadku.
Niedobory odporności
Można rozważyć szczepienie u osób z wybranymi rodzajami niedoborów odporności, w przypadku, gdy korzyści przeważają nad ryzykiem (np. bezobjawowe zakażenie HIV, niedobór podklas IgG, wrodzona neutropenia, przewlekła choroba ziarniniakowa, choroby przebiegające z niedoborem dopełniacza) i nie ma innych przeciwwskazań do szczepienia; odpowiedź immunologiczna u takich osób może być słabsza niż u osób zdrowych i nie można wykluczyć ich zachorowania na ospę wietrzną, dlatego należy je monitorować pod kątem wystąpienia objawów choroby. Istnieją bardzo nieliczne doniesienia o wystąpieniu rozsianej ospy wietrznej z zajęciem narządów wewnętrznych po podaniu szczepionki, głównie u osób z niedoborami odporności.
Próba tuberkulinowa
Próbę tuberkulinową należy wykonywać przed lub równocześnie z podaniem szczepionki, ponieważ zaobserwowano, że szczepionki zawierające żywe wirusy mogą powodować czasowe zmniejszenie wrażliwości skóry na tuberkulinę; ponieważ działanie to może się utrzymywać maksymalnie do 6 tyg. od podania szczepionki, dlatego w tym czasie, w celu uniknięcia fałszywie ujemnego wyniku nie zaleca się przeprowadzania próby tuberkulinowej.
Odroczenie szczepienia
Szczepienie należy odroczyć na 3 mies. lub dłużej u osób, które otrzymały immunoglobulinę lub u których przetoczono krew, ponieważ mogą one nie uzyskać odporności z powodu obecności biernie nabytych przeciwciał przeciwko wirusowi ospie wietrznej.
Kwas acetylosalicylowy
Przez 6 tyg. po szczepieniu nie zaleca się stosowania pochodnych kwasu acetylosalicylowego (możliwe zwiększenie częstości występowania zespołu Reye'a).
Inne szczepionki
U osób zdrowych można jednocześnie stosować inne szczepionki, należy je jednak podawać w różne miejsca. Szczepionkę przeciwko odrze należy podać jednocześnie ze szczepionką przeciw ospie wietrznej lub zachować przynajmniej 1 mies. przerwy między szczepieniami, ponieważ szczepienie przeciwko odrze może spowodować krótkotrwałe obniżenie komórkowej odpowiedzi immunologicznej. U pacjentów z grupy dużego ryzyka szczepionki przeciw ospie nie należy podawać równocześnie z innymi żywymi atenuowanymi szczepionkami. Szczepionki inaktywowane można podawać w dowolnym czasie od podania szczepionki przeciw ospie wietrznej.
Bardzo często: ból, zaczerwienienie.
Często: wysypka, obrzęk w miejscu podania, wzrost temperatury ciała ≥37,5oC.
Niezbyt często: zakażenie górnych dróg oddechowych, zapalenie gardła, uogólnione powiększenie węzłów chłonnych, rozdrażnienie, ból głowy, senność, kaszel, nieżyt nosa, nudności, wymioty, wysypka podobna do występującej w przebiegu ospy wietrznej, świąd, ból stawów i mięśni, gorączka >39 oC, zmęczenie, złe samopoczucie.
Rzadko: zapalenie spojówek, ból brzucha, biegunka, pokrzywka. Po wprowadzeniu do obrotu obserwowano również nadwrażliwość i reakcje anafilaktyczne, drgawki, półpasiec, małopłytkowość, zapalenie mózgu, incydent naczyniowo-mózgowy, zapalenie móżdżku, objawy przypominające zapalenie móżdżku (w tym przejściowe zaburzenia chodu, przejściowa ataksja), zapalenie naczyń (w tym zespół Kawasakiego, plamica Schonleina-Henocha), rumień wielopostaciowy.
Bardzo rzadko możliwe jest przeniesienie wirusa znajdującego się w szczepionce na osoby seronegatywne kontaktujące się z zaszczepionymi. Po pasażu w organizmie człowieka wirus pozostaje w postaci atenuowanej.
Przedawkowanie
Zgłaszano przypadki nieumyślnego podania większej dawki szczepionki niż zalecana; w części tych przypadków jako działanie niepożądane zgłaszano letarg i drgawki, w innych przypadkach zgłoszonych jako przedawkowanie, nie odnotowano żadnych działań niepożądanych związanych ze szczepieniem.
Nie stosować w okresie ciąży. Przez miesiąc po szczepieniu nie należy zachodzić w ciążę.
Brak danych na temat stosowania w okresie karmienia piersią.
Szczepionkę podaje się s.c., najlepiej w górną boczną część ramienia. Jedną dawkę stanowi 0,5 ml rozpuszczonej szczepionki. Dzieci od 9. mż. i dorośli. 2 dawki 0,5 ml podane w odstępie co najmniej 6 tyg. U osób z grup dużego ryzyka konieczne może być zastosowanie dodatkowych dawek.
Warunki przechowywamnia, właściwości roztworu
Przechowywać w temp. 2–8°C. Zamrożenie liofilizatu nie powoduje utraty aktywności. Po rozpuszczeniu roztwór może mieć kolor od różowego do czerwonego.
w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł
Pulmonolog – czym się zajmuje, jakie choroby leczy?
Gastrolog (gastroenterolog) - czym się zajmuje, jakie choroby leczy?
