medycyna praktyczna dla pacjentów
medycyna praktyczna dla pacjentów
Mechanizm działania
Naturalny surfaktant otrzymywany z płuc wieprzowych. W jego skład wchodzą głównie fosfolipidy, przede wszystkim fosfatydylocholina (ok. 70% fosfolipidów). 1–2% stanowią mające małą masę cząsteczkową specyficzne, hydrofobowe białka SP-B i SP-C. Preparat nie zawiera białka SP-A. Podobnie jak naturalny surfaktant wytwarzany w płucach człowieka wpływa na czynność płuca, zmniejsza napięcie powierzchniowe pęcherzyków płucnych i zabezpiecza pęcherzyki przed zapadaniem się pod wpływem ciśnienia zewnątrzpęcherzykowego. Małe napięcie na końcu wydechu zapewnia stałe rozprężenie płuca i jest niezbędne do istnienia czynnościowej objętości zalegającej (FRC). Duże napięcie na szczycie wdechu sprzyja równomiernemu wypełnieniu powietrzem wszystkich pęcherzyków płucnych. Powyższe zjawiska umożliwiają prawidłową wymianę gazową w płucach podczas oddychania. U wcześniaków niedobory naturalnego surfaktantu powodować mogą pojawienie się zespołu ostrych zaburzeń oddychania (RDS); podanie poraktantu alfa przywraca fizjologiczne wartości napięcia powierzchniowego w pęcherzykach płucnych, powodując poprawę wskaźników wentylacji do 72 h po podaniu.
Farmakokinetyka
Podany dotchawiczo lek jest równomiernie rozpraszany w obu płucach. Do krążenia przenikają śladowe ilości składników surfaktantu. Podanie poraktantu alfa u wcześniaków poprawia utlenowanie krwi umożliwiające zmniejszenie ciśnienia parcjalnego tlenu w mieszance oddechowej, zmniejsza śmiertelność i częstość występowania poważnych powikłań ze strony układu oddechowego. Podawanie 2 lub 3 dawek ma prawdopodobnie korzystniejszy wpływ niż podanie 1 dawki.
Progilaktyka i leczenie RDS u wcześniaków
Leczenie zespołu ostrych zaburzeń oddychania (RDS) u wcześniaków.
Podanie profilaktyczne u wcześniaków z grupy ryzyka wystąpienia RDS: każdy wcześniak w wieku płodowym <26 tyg.; wiek płodowy 26–28 tyg. jeżeli nie podawano kortykosteroidów matce przed porodem; <28 tyg. u wcześniaków, u których wystąpiły co najmniej 2 czynniki ryzyka z poniższych: zamartwica okołoporodowa, konieczność intubacji zaraz po urodzeniu, cukrzyca u matki, ciąża mnoga, płeć męska, predyspozycja rodzinna do występowania RDS, cięcie cesarskie.
Niestabilny stan pacjenta (ciężka kwasica, niedociśnienie, niewyrównana niedokrwistość, hipoglikemia, hipotermia).
Noworodki urodzone po długim czasie po pęknięciu błon płodowych
Zachować ostrożność u noworodków urodzonych w długim czasie po pęknięciu błon płodowych (ponad 3 tyg.), ze względu na możliwość niedorozwoju płuc i niewystarczającą reakcję kliniczną na podanie surfaktantu.
Wpływ na podatność płuc
Po podaniu surfaktantu zwiększa się gwałtownie podatność płuc; konieczna może być szybka zmiana parametrów respiratora, bez oczekiwania na wynik wysycenia hemoglobiny tlenem.
Przedawkowanie
W razie przedawkowania odessać możliwie jak najwięcej zawiesiny, a następnie stosować leczenie wspomagające ze szczególnym uwzględnieniem gospodarki wodno-elektrolitowej.
Nie są znane.
Niekiedy zatkanie rurki intubacyjnej śluzem, rzadko przejściowa bradykardia, spadek ciśnienia tętniczego, spadek ciśnienia parcjalnego tlenu we krwi, przejściowe osłabienie aktywności elektrycznej mózgu. W takich przypadkach należy przerwać leczenie, wyrównać stan pacjenta, a następnie kontynuować podawanie surfaktantu. Brakuje dowodów na związek podawania poraktantu alfa ze zwiększeniem częstości występowania krwotoków płucnych. Możliwe, choć mało prawdopodobne, jest wystąpienie nadwrażliwości na białko wieprzowe.
Przedawkowanie
W przypadku przedawkowania mogą wystąpić objawy niedrożności dróg oddechowych. Należy stosować leczenie objawowe i wspomagające.
Lek podaje się w 1 dawce do tchawicy lub w 2 równych daw. podz. do głównych oskrzeli.
Leczenie
Pierwsza dawka: 100–200 mg/kg mc. U dzieci nadal wymagających sztucznej wentylacji i tlenoterapii może być konieczne podanie kolejnych dawek (1 lub 2); powinny one wynosić 100 mg/kg mc. i można je podać w odstępach co najmniej 12 h. Maks. dawka całkowita – 300–400 mg/kg mc. Leczenie rozpoczynać natychmiast po rozpoznaniu RDS.
Profilaktyka
Pojedynczą dawkę 100–200 mg/kg mc. podać jak najwcześniej (do 15 min po urodzeniu się dziecka). Kolejne dawki po 100 mg/kg mc. można podać 6–12 godz. po 1. dawce, a następnie w przypadku wystąpienia RDS wymagającego zastosowania sztucznej wentylacji – po 100 mg/kg mc. co 12 godzin. Maks. dawka całkowita – 300–400 mg/kg mc.
Lek powinien być podawany jedynie przez personel przeszkolony w intensywnej terapii noworodków, na oddziałach z odpowiednim wyposażeniem. Przed podaniem preparat należy ogrzać do temp. 37°C. Odpowiednią objętość leku pobrać z fiolki cienką igłą do strzykawki i rozpocząć podawanie dotchawicze lub dooskrzelowe. Przed podaniem leku stan pacjenta powinien być stabilny, należy odessać wydzielinę z dróg oddechowych, wykonać RTG klatki piersiowej, upewnić się co do prawidłowej pozycji rurki intubacyjnej. Lek należy podawać powoli przez dwuświatłową rurkę intubacyjną. Noworodka należy wentylować workiem samorozprężalnym z podłączonym tlenem przez ok. 1 min, aby uzyskać równomierne rozprowadzenie surfaktantu w płucach. Następnie należy podłączyć z powrotem respirator, dostosowując jego parametry do stanu dziecka i parametrów wentylacji. W trakcie podawania i po nim należy ściśle monitorować utlenowanie krwi (pulsoksymetria) oraz parametry mechaniki oddychania. Należy okresowo osłuchiwać klatkę piersiową, kontrolując równomierne rozprzestrzenianie się leku. W przypadku asymetrii wyrażającej się przewagą trzeszczeń po jednej ze stron należy część leku podać, układając pacjenta na stronie przeciwnej. Szybkość podawania leku należy dostosować do tolerancji pacjenta – zmniejszenie wysycenia hemoglobiny tlenem oraz cofanie się surfaktantu w rurce intubacyjnej wymaga zwolnienia podawania leku. W trakcie podawania surfaktantu może wystąpić szybki wzrost objętości oddechowej oraz utlenowania krwi. Wymaga to dostosowania ustawień respiratora (FiO2, PIP). Może także zaistnieć konieczność przejściowego zwiększenia stężenia tlenu w mieszaninie oddechowej oraz ciśnienia szczytowego oddechu, najczęściej wiąże się to z przejściową obturacją dróg oddechowych wywołaną podawaniem leku. Godzinę po zakończeniu podawania surfaktantu niezbędna jest kontrola gazometrii krwi.
Warunki przechowywania
Przechowywać w temp. 2–8°C, chronić przed światłem. Po ogrzaniu do temperatury pokojowej preparat nie może być powtórnie przechowywany w lodówce.
w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł
Pulmonolog – czym się zajmuje, jakie choroby leczy?
Gastrolog (gastroenterolog) - czym się zajmuje, jakie choroby leczy?
