Dutasteryd (opis profesjonalny)

Działanie - Dutasteryd

Mechanizm działania
Inhibitor 5-α-reduktaz testosteronu, enzymu przekształcającego testosteron do wykazującego dużo silniejsze działanie 5-α-dihydrotestosteronu (DHT). Hamując kompetycyjnie oba izoenzymy (1 i 2) 5-α-reduktazy, zmniejsza stężenie dihydrotestosteronu (DHT) w surowicy. Jednocześnie następuje ok. 19% zwiększenie stężenia testosteronu w surowicy. Zahamowanie wytwarzania DHT prowadzi do zmniejszenia objętości gruczołu krokowego, co skutkuje złagodzeniem objawów i zmniejszeniem ryzyka wystąpienia ostrego zatrzymania moczu oraz konieczności leczenia zabiegowego. Dutasteryd powoduje również zwiększenie maksymalnego przepływu cewkowego.

Farmakokinetyka
Po podaniu p.o. dostępność biologiczna wynosi ok. 60%, spożycie posiłku nie ma na nią wpływu; t_max wynosi 1–3 h. Stężenie w stanie stacjonarnym osiągane jest po 6 mies. stosowania. Dutasteryd w 99,5% wiąże się z białkami osocza, jest metabolizowany przez izoenzymy CYP3A4 i 3A5. Wydalanie dutasterydu zależy od dawki i przebiega równolegle dwiema drogami metabolicznymi. Jedna droga ulega nasyceniu w stężeniach klinicznie istotnych, druga nie ulega nasyceniu. W przypadku małych stężeń w surowicy dutasteryd jest szybko eliminowany poprzez obie drogi metaboliczne; pojedyncze dawki do 5 mg ulegają szybkiej eliminacji z t_1/2 3–9 dni. W przypadku wielokrotnego podawania dawki 0,5 mg/d, przeważa powolna liniowa droga eliminacji z t_1/2 3–5 tygodni. Dutasteryd wydalany jest głównie z kałem, w postaci metabolitów, w mniejszym stopniu w postaci niezmienionej; śladowe ilości (ok. 0,1%) wydalane są z moczem. Stężenie dutasterydu w nasieniu stanowi ok. 11,5% stężenia w surowicy krwi.
Osoby w podeszłym wieku
Nie obserwowano znamiennego wpływu wieku na metabolizm dutasterydu, jednak t_1/2 był krótszy u mężczyzn w wieku <50 lat. Nie stwierdzono istotnych statystycznie różnic t_1/2 w grupie wiekowej 50–69 lat w porównaniu z pacjentami w wieku >70 lat.
Zaburzenia czynności nerek
Nie badano wpływu zaburzeń czynności nerek na farmakokinetykę dutasterydu, jednak, ponieważ jedynie śladowe ilości leku wydalane są z moczem, nie przewiduje się zwiększenia stężenia dutasterydu w osoczu u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek.
Zaburzenia czynności wątroby
Nie badano wpływu zaburzeń czynności wątroby na farmakokinetykę dutasterydu. Ponieważ lek wydalany jest głównie w postaci metabolitów, w przypadku zaburzeń czynności wątroby można oczekiwać zwiększenia jego stężenia w osoczu i wydłużenia t_1/2.

Wskazania do stosowania - Dutasteryd

Rozrost gruczołu krokowego
Leczenie umiarkowanych i ciężkich objawów łagodnego rozrostu gruczołu krokowego (BPH). Zmniejszenie ryzyka ostrego zatrzymania moczu i konieczności leczenia zabiegowego u pacjentów z umiarkowanymi i ciężkimi objawami łagodnego rozrostu gruczołu krokowego. Lek można stosować w monoterapii lub w skojarzeniu z tamsulozyną.

Przeciwwskazania stosowania - Dutasteryd

Nadwrażliwość na dutasteryd, inne inhibitory 5-α-reduktazy lub którykolwiek składnik preparatu, ciężka niewydolność wątroby. Nie stosować u kobiet, dzieci i młodzieży; osoby te powinny również unikać kontaktu z uszkodzonymi kapsułkami.

Zaburzenia czynności wątroby
Nie stosować u osób z ciężką niewydolnością wątroby. Stosować ostrożnie u osób z lekkimi lub umiarkowanymi zaburzeniami czynności wątroby.

Rak gruczołu krokowego
Związek pomiędzy przyjmowaniem dutasterydu i występowaniem raka gruczołu krokowego, w stopniu 8–10 punktów w skali Gleasona, jest niejasny. Przed rozpoczęciem leczenia należy wykonać badania w kierunku raka gruczołu krokowego; badania te należy powtarzać okresowo podczas leczenia.

Stężenie PSA w surowicy
Dutasteryd zmniejsza stężenie PSA w surowicy o ok. 50% po 6 mies. leczenia, nawet przy współistniejącym nowotworze gruczołu krokowego. Należy wykonać oznaczenie stężenie PSA w surowicy na początku leczenia i kontrolować je w trakcie terapii, pamiętając o wpływie leku. Jakiekolwiek potwierdzone zwiększenie stężenia antygenu w trakcie leczenia dutasterydem w stosunku do najmniejszego jego stężenia, może świadczyć o wystąpieniu raka gruczołu krokowego lub o niestosowaniu się pacjenta do zaleceń dotyczących leczenia; należy dokładnie ocenić dany przypadek. Lek nie wpływa na stosunek stężeń wolnego do całkowitego PSA. Po upływie 6 mies. od odstawienia leku stężenie PSA w surowicy wraca do poziomu wyjściowego.

Działania niepożądane związane z układem sercowo-naczyniowym
W dwóch badaniach klinicznych częstość występowania niewydolności serca była nieznacznie większa wśród pacjentów przyjmujących w skojarzeniu dutasteryd i leki o działaniu α₁-adrenergicznym, głównie tamsulosynę, niż wśród pacjentów, u których nie stosowano leczenia skojarzonego. Zarazem jednak częstość występowania niewydolności serca była mniejsza we wszystkich aktywnie leczonych grupach w porównaniu z grupą stosującą placebo. Ponadto, inne dostępne dane dotyczące stosowania dutasterydu lub antagonistów receptora α₁-adrenergicznego, nie potwierdzają twierdzenia o zwiększonym ryzyku dla układu sercowo-naczyniowego.

Nowotwory sutka
W trakcie badań klinicznych i po wprowadzeniu leku do obrotu twierdzono rzadkie przypadki wystąpienia nowotworów sutka u mężczyzn stosujących dutasteryd. Należy poinstruować pacjenta, aby niezwłocznie zgłaszał wszelkie zmiany zauważone w tkance sutka, takie jak pojawienie się guzków czy wydzielina z brodawki sutkowej.

Uszkodzone kapsułki
Dutasteryd wchłania się przez skórę, dlatego kobiety oraz dzieci i młodzież muszą unikać kontaktu z uszkodzonymi kapsułkami. W przypadku kontaktu z uszkodzonymi kapsułkami, skórę należy natychmiast przemyć wodą z mydłem.

Interakcje - Dutasteryd

Werapamil, diltiazem
U pacjentów przyjmujących jednocześnie werapamil lub diltiazem rzadko dochodzi do zwiększenia stężenia dutasterydu w surowicy (1,6–1,8 razy).

Inhibitory CYP3A4
Długotrwałe stosowanie dutasterydu wraz z silnymi inhibitorami CYP3A4 przyjmowanymi p.o. (np. rytonawir, indynawir, nefazodon, ketokonazol, itrakonazol) może powodować zwiększenie stężenia dutasterydu w surowicy. Zwiększona ekspozycja na dutasteryd prawdopodobnie nie powoduje nasilenia blokady 5-α-reduktazy, należy jednak rozważyć zmniejszenie częstości podawania dutasterydu w przypadku wystąpienia działań niepożądanych. Zahamowanie CYP3A4 powoduje wydłużenie t_1/2 dutasterydu, w wyniku czego uzyskanie stanu stacjonarnego może trwać dłużej niż 6 miesięcy.

Cholestyramina
Przyjęcie 12 g cholestyraminy godzinę po podaniu pojedynczej dawki 5 mg dutasterydu nie wpływa na farmakokinetykę dutasterydu.

Inne leki
Dutasteryd nie hamuje ani nie aktywuje CYP2C9 ani glikoproteiny P. W badaniach in vitro wykazano, że lek nie hamuje enzymów CYP1A2, CYP2D6, CYP2C9, CYP2C19 i CYP3A4.
Dutasteryd nie wpływa na farmakokinetykę warfaryny, digoksyny, tamsulozyny i terazosyny.

Działania niepożądane - Dutasteryd

Często: impotencja, osłabienie libido, zaburzenia wytrysku nasienia (w tym zmniejszenie ilości nasienia), zaburzenia piersi (w tym tkliwość lub powiększenie piersi).
Niezbyt często: łysienie (głównie utrata owłosienia ciała), nadmierne owłosienie.
Z nieznaną częstością: reakcje alergiczne (w tym wysypka, świąd, pokrzywka, miejscowy obrzęk, obrzęk naczynioruchowy), depresja, bolesność i obrzęk jąder.
Po wprowadzeniu leku do obrotu zgłaszano przypadki nowotworów sutka u mężczyzn.

Przedawkowanie
W badaniach na ochotnikach podawanie dutasterydu w dawce do 40 mg/d przez 7 dni nie wywołało istotnych działań niepożądanych. W badaniach klinicznych dawka 5 mg/d stosowana przez 6 mies. nie powodowała innych zdarzeń niepożądanych niż obserwowane w grupie przyjmującej lek w dawce 0,5 mg/d. Brak specyficznego antidotum, w przypadku przedawkowania zaleca się leczenie objawowe.

Ciąża i laktacja - Dutasteryd

Lek nie jest stosowany u kobiet. Dutasteryd hamuje przekształcanie testosteronu do dihydrotestosteronu, przez co, podawany kobietom w ciąży, może potencjalnie hamować rozwój zewnętrznych narządów płciowych u płodu płci męskiej. Kobiety w ciąży lub w wieku rozrodczym nie powinny dotykać uszkodzonych kapsułek zawierających dutasteryd. Niewielkie stężenia dutasterydu stwierdzono w nasieniu pacjentów przyjmujących dutasteryd. Nie wiadomo czy w przypadku kontaktu ciężarnej z nasieniem mężczyzny leczonego dutasterydem wystąpi niekorzystny wpływ na płód płci męskiej (największe ryzyko w pierwszych 16 tyg. ciąży), dlatego, tak jak w przypadku stosowania wszystkich inhibitorów 5-α- reduktazy, zaleca się unikanie kontaktu z nasieniem, np. przez stosowanie prezerwatywy przez mężczyznę, którego partnerka jest lub może być w ciąży.

Nie wiadomo, czy lek przenika do pokarmu kobiecego.

Zgłaszano przypadki wpływu dutasterydu na cechy nasienia (zmniejszenie liczebności plemników, objętości nasienia i ruchliwości plemników) u zdrowych mężczyzn; nie można zatem wykluczyć obniżenia płodności u mężczyzn leczonych dutasterydem.

Dawkowanie - Dutasteryd

P.o. 0,5 mg 1 ×/d, niezależnie od posiłku. Kapsułki należy przyjmować w całości, nie otwierać, nie rozgryzać. Pierwsza odpowiedź terapeutyczna może wystąpić we wczesnym okresie stosowania, jednak niekiedy w celu jej osiągnięcia trzeba kontynuować leczenie przez 6 mies.

Osoby w podeszłym wieku, zaburzenia czynności wątroby i/lub nerek
Nie ma konieczności modyfikacji dawki u osób w podeszłym wieku ani u pacjentów z niewydolnością nerek. U pacjentów z lekkimi lub umiarkowanymi zaburzeniami czynności wątroby należy zachować ostrożność.

Preparaty na rynku polskim zawierające dutasteryd