medycyna praktyczna dla pacjentów
medycyna praktyczna dla pacjentów
Mechanizm działania
Rekombinowane humanizowane przeciwciało przeciwko integrynie α4 wytwarzane w mysich liniach komórkowych metodą rekombinacji DNA. Selektywny inhibitor molekuł adhezyjnych, wiążący się z podjednostką α4 integryny ludzkiej, która ulega znacznej ekspresji na powierzchni wszystkich leukocytów z wyjątkiem neutrofili. Blokuje swoiście interakcję integryny α4β1 z jej receptorem, cząsteczką adhezji międzykomórkowej naczyń 1 (VCAM-1) i ligandami – osteopontyną oraz alternatywnie uformowaną domeną fibronektyny – segmentem łączącym 1 (CS-1). Blokuje także interakcję integryny α4β7 z adresyną – cząsteczką adhezyjną błon śluzowych (MadCAM-1). Zakłócenie tych interakcji molekularnych zapobiega przenikaniu limfocytów jednojądrowych przez śródbłonek do zapalnej tkanki śródmiąższowej. Dalszy mechanizm może obejmować supresję reakcji zapalnych toczących się w zmienionych chorobowo tkankach w wyniku hamowania interakcji między leukocytami wykazującymi ekspresję α4 z ich ligandami w macierzy pozakomórkowej i komórkach śródmiąższowych. W ten sposób natalizumab może działać supresyjnie na proces zapalny trwający w miejscu objętym chorobą i hamować dalszą rekrutację komórek zapalnych w tkance objętej zapaleniem. W stwardnieniu rozsianym interakcja pomiędzy integryną α4β1 i jej molekułami docelowymi stanowi ważny składnik patologicznego procesu zapalnego w mózgu i przerwanie tych interakcji prowadzi do zmniejszenia zapalenia. W przypadku zapalenia OUN w stwardnieniu rozsianym interakcje pomiędzy integryną α4β1 i VCAM-1, CS-1 i osteopontyną pośredniczą w silnym przyleganiu i migracji leukocytów do przestrzeni śródmiąższowej mózgu, mogąc w ten sposób nakręcać kaskadę zapalną w OUN. Zablokowanie interakcji molekularnych pomiędzy a4b1 i elementami docelowymi zmniejsza aktywność zapalną w mózgu u pacjentów ze stwardnieniem rozsianym i hamuje dalszą rekrutację komórek odpornościowych do tkanki zapalnej, zmniejszając w ten sposób tworzenie lub powiększenie się ognisk chorobowych w stwardnieniu rozsianym.
Farmakokinetyka
Po podaniu i.v. stan stacjonarny osiągany jest po 36 tyg. Średni t1/2 wynosi 16 dni. Na dystrybucję leku wpływa jedynie masa ciała i obecność przeciwciał przeciwko natalizumabowi. Nie badano właściwości farmakokinetycznych leku u osób z zaburzeniem czynności wątroby lub nerek, ani u dzieci. 3-krotna wymiana osocza po 5–8 dniach przerwy w stosowaniu leku powodowała eliminację natalizumabu w ok. 70–80%.
Leczenie stwardnienia rozsianego
Monoterapia u dorosłych pacjentów w celu modyfikacji przebiegu ustępująco-nawracającej postaci stwardnienia rozsianego o dużej aktywności pomimo pełnego i właściwego cyklu leczenia przynajmniej 1 lekiem modyfikującym przebieg choroby lub u osób z szybko rozwijającą się, ciężką, ustępująco-nawracającą postacią stwardnienia rozsianego (≥2 nawroty powodujące niesprawność w ciągu roku oraz ≥1 zmiana w MRI mózgu ulegająca wzmocnieniu po podaniu gadolinu lub znaczące zwiększenie liczby zmian T2 w porównaniu z wcześniejszym, ostatnio wykonanym MRI).
Nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu, postępująca wieloogniskowa leukoencefalopatia, pacjenci ze zwiększonym ryzykiem zakażeń oportunistycznych, w tym pacjenci z zaburzeniem odporności (aktualnie leczeni lekami immunosupresyjnymi lub z upośledzeniem odporności spowodowanym poprzednio stosowaną terapią), leczenie skojarzone z innymi lekami modyfikującymi przebieg choroby, potwierdzone aktywne złośliwe procesy nowotworowe, z wyjątkiem pacjentów z rakiem podstawnokomórkowym skóry.
Dzieci i młodzież
Brak badań dotyczących bezpieczeństwa i skuteczności stosowania u dzieci i młodzieży do 18. rż.
Osoby w podeszłym wieku
Stosowanie u osób w podeszłym wieku (>65. rż.) nie jest zalecane z powodu braku danych.
Postępująca leukoencefalopatia wieloogniskowa
Ponieważ stosowanie leku wiąże się z zwiększonym ryzykiem wystąpienia postępującej leukoencefalopatii wieloogniskowej (PML), należy obserwować pacjentów pod kątem występowania jakichkolwiek nowych lub nasilających się objawów neurologicznych albo objawów sugerujących PML. Wirus JC wywołujący PML może powodować także neuronopatię komórek ziarnistych o objawach podobnych do PML. Do czynników ryzyka wystąpienia PML należą: obecność przeciwciał anty-JCV, czas trwania leczenia (zwłaszcza >2 lat), stosowanie leków immunosupresyjnych przed rozpoczęciem leczenia natalizumabem. U pacjentów, u których występują wszystkie 3 czynniki, ryzyko wystąpienia PML jest znacząco większe. Chorzy, u których ryzyko wystąpienia PML ocenia się jako duże mogą kontynuować leczenie natalizumabem tylko wtedy, gdy korzyści przeważają nad ryzykiem. Test na obecność przeciwciał anty-JCV zaleca się przed rozpoczęciem leczenia a także u chorych już leczonych, o nieznanym statusie tych przeciwciał. U chorych z ujemnym wynikiem zaleca się powtarzanie testu co 6 mies. Przed rozpoczęciem leczenia wymagane jest niedawne (zwykle z ostatnich 3 mies.) badanie MRI, jako obraz odniesienia, a następnie powtarzanie tego badania przynajmniej 1 ×/rok. U chorych z dużym ryzykiem PML rozważyć częstszą kontrolę, np. co 3–6 mies. Monitorowanie w kierunku PML należy kontynuować przez 6 mies. po zaprzestaniu leczenia. W razie podejrzenia rozwoju PML leczenie należy przerwać do czasu wykluczenia PML. W razie rozwoju PML, zakażenia oportunistycznego lub reakcji nadwrażliwości, natalizumab należy odstawić na stałe. U prawie wszystkich pacjentów z PML po odstawieniu natalizumabu lub jego usunięciu z organizmu, np. poprzez wymianę osocza występuje zapalny zespół rekonstytucji immunologicznej (IRIS). Jest on wynikiem przywrócenia czynności układu immunologicznego i może prowadzić do poważnych powikłań neurologicznych, niekiedy zakończonych zgonem. W ciągu kilku dni do kilku tyg. po wymianie osocza u chorych z PML należy obserwować rozwój IRIS oraz wdrożyć odpowiednie leczenie.
Zakażenia oportunistyczne
Podczas stosowania natalizumabu występowały zakażenia oportunistyczne, głównie u pacjentów z chorobą Leśniowskiego i Crohna i z upośledzeniem odporności lub z istotną chorobą wpółistniejącą; nie można jednak wykluczyć zwiększonego ryzyka również u osób bez współistniejących chorób.
Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
Natalizumab zwiększa ryzyko wystąpienia zapalenia mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych wywołanych wirusem opryszki pospolitej i ospy wietrznej/półpaśca; po wprowadzeniu do obrotu odnotowano ciężkie, zagrażające życiu, niekiedy śmiertelne przypadki.
Ostra martwica siatkówki
Chorych zgłaszających objawy takie jak zmniejszona ostrość widzenia, zaczerwienienie i ból oka należy skierować na badanie siatkówki w kierunku ostrej martwicy siatkówki (ARN), która jest rzadko występującym zakażeniem wirusowym o piorunującym przebiegu, mogącym prowadzić do utraty wzroku. W przypadku klinicznego potwierdzenia ARN należy rozważyć zakończenie leczenia natalizumabem.
Objawy nadwrażliwości
Chorych należy obserwować w trakcie podawania wlewu oraz przez 1 h po jego zakończeniu; należy przerwać podawanie leku i rozpocząć odpowiednie leczenie w przypadku wystąpienia objawów nadwrażliwości.
Inne leki immunosupresyjne, leki przeciwnowotworowe
Nie stosować równolegle z innymi lekami immunosupresyjnymi lub przeciwnowotworowymi ze względu na zwiększone ryzyko zakażeń, w tym zakażeń oportunistycznych. Przed rozpoczęciem stosowania natalizumabu u chorych leczonych w przeszłości lekami immunosupresyjnymi należy ocenić, czy występuje upośledzenie odporności.
Kortykosteroidy
Leczenie skojarzone z krótkimi cyklami kortykosteroidów nie zwiększa ryzyka zakażeń i może być stosowane.
Przeciwciała
W trakcie leczenia mogą powstać przeciwciała przeciwko natalizumabowi; jeżeli dodatni wynik potwierdzający ich obecność utrzyma się po 6 tyg., leczenie należy przerwać.
Hepatotoksyczność
Lek może uszkadzać wątrobę, w razie wystąpienia objawów podmiotowych i przedmiotowych znacznego uszkodzenia wątroby lek należy odstawić.
Inne leki modyfikujące przebieg choroby
Stosowanie w skojarzeniu z innymi lekami modyfikującymi przebieg choroby jest przeciwwskazane.
Kortykosteroidy
Nie stwierdzono występowania interakcji podczas równoległego stosowania kortykosteroidów w krótkich cyklach.
Szczepienia
W badaniach klinicznych dotyczących stosowania szczepień u chorych z nawracającym stwardnieniem rozsianym, leczonych przez 6 mies. natalizumabem nie stwierdzono znaczącej różnicy w zakresie odpowiedzi na szczepienie, w porównaniu do grupy kontrolnej; nie badano szczepionek zawierających żywe drobnoustroje.
Często: ból i zawroty głowy, wymioty, nudności, bóle stawów, dreszcze, zakażenie dróg moczowych, zapalenie błony śluzowej nosa i gardła, dreszcze, gorączka, zmęczenie, pokrzywka.
Niezbyt często: nadwrażliwość na lek, postępująca wieloogniskowa encefalopatia (PML).
Po wprowadzeniu do obrotu zgłaszano rzadkie przypadki ostrej martwicy siatkówki, zakażeń wirusem Varicella zoster i Herpes simplex, ciężkiego uszkodzenia wątroby, zwiększenia aktywności enzymów wątrobowych, hiperbilirubinemii, ciężkiej niedokrwistości, niedokrwistości hemolitycznej.
Przedawkowanie
Brak doniesień.
Brak wystarczających danych klinicznych dotyczących stosowania natalizumabu u kobiet w ciąży. W badaniach na zwierzętach wykazano szkodliwy wpływ na reprodukcję. Nie stosować w ciąży, jeżeli nie jest to bezwzględnie konieczne. Jeżeli kobieta leczona natalizumabem zajdzie w ciążę, należy rozważyć przerwanie leczenia. Natalizumab przenika do pokarmu kobiecego; jego wpływ na dziecko nie jest znany; podczas leczenia nie należy karmić piersią.
Dorośli. I.v. 300 mg we wlewie trwającym ok. 1 h, 1 ×/4 tyg. Pacjentów należy obserwować przez 1 h po zakończeniu wlewu. Ostrożnie rozważyć kontynuację leczenia u chorych, u których korzyści terapeutyczne nie trwały dłużej niż 6 mies. Leczenie >2 lat prowadzić po starannej ocenie korzyści i ryzyka.
Właściwości roztworyu, warunki jego przechowywania
Roztwór rozcieńczony należy podać niezwłocznie. Po rozcieńczeniu można przechowywać w lodówce (temp. 2–8°C) przez 8 h.
Leki stosowane w przypadku nadwrażliwości
Podczas leczenia należy zapewnić dostęp do leków stosowanych w przypadku rozwoju nadwrażliwości.
Nie przeprowadzono badań nad wpływem leku na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn.
w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł
Pulmonolog – czym się zajmuje, jakie choroby leczy?
Gastrolog (gastroenterolog) - czym się zajmuje, jakie choroby leczy?
