medycyna praktyczna dla pacjentów
medycyna praktyczna dla pacjentów
Mechanizm działania
Ryzankizumab jest humanizowanym przeciwciałem monoklonalnym należącym do podklasy 1 immunoglobuliny G (IgG1), wytworzonym w komórkach jajnika chomika chińskiego, z wykorzystaniem metod rekombinacji DNA. Wiąże się wybiórczo, z wysokim powinowactwem, z podjednostką p19 ludzkiej interleukiny 23 (Il-23) i hamuje jej interakcję z kompleksem receptora dla Il-23. Il-23 jest cytokiną zaangażowaną w odpowiedź zapalną i immunologiczną. Blokując wiązanie Il-23 z jej receptorem, ryzankizumab hamuje zależną od Il-23 sygnalizację międzykomórkową i uwalnianie cytokin prozapalnych. Ryzankizumab nie wiąże się z Il-12.
W badaniu klinicznym u chorych z łuszczycą po podaniu pojedynczych dawek leku zmniejszyła się w skórze ekspresja genów związanych z osią Il-23/Il-17; obserwowano również zmniejszenie grubości naskórka, nacieku zapalnego i ekspresji markerów łuszczycy w zmianach łuszczycowych.
W badaniu klinicznym z udziałem chorych z łuszczycowym zapaleniem stawów w 24. tyg. leczenia obserwowano statystycznie istotne i klinicznie znaczące zmniejszenie względem wartości wyjściowych biomarkerów związanych z Il-23 i Il-17, w tym stężeń w surowicy Il-17A, Il-17F i Il-22, po leczeniu ryzankizumabem w dawce 150 mg s.c. w tyg. 0. i 4., a następnie co 12 tyg.
Farmakokinetyka
Farmakokinetyka ryzankizumabu była podobna u uczestników badań klinicznych z łuszczycą plackowatą i z łuszczycowym zapaleniem stawów.
W zakresach dawek 18–300 mg i 0,25–1 mg/kg mc. po podaniu s.c. oraz 200–1200 mg i 0,01–5 mg/kg mc. po podaniu i.v., ryzankizumab wykazuje farmakokinetykę liniową. Po wstrzyknięciu s.c., osiąga cmax między 3–14 dniem. Bezwzględna dostępność biologiczna jest szacowana na 89%. Po podaniu dawki 150 mg w tyg. 0. i 4., a następnie co 12 tyg., maks. i min. stężenia w osoczu w stanie stacjonarnym wynosiły odpowiednio 12 µg/ml i 2 µg/ml. Dystrybucja w organizmie obejmuje przede wszystkim przestrzeń naczyniową i śródmiąższową. Ryzankizumab, tak jak inne przeciwciała monoklonalne IgG, jest rozkładany do mniejszych peptydów i aminokwasów za pośrednictwem szlaków katabolicznych, w taki sam sposób jak endogenne immunoglobuliny IgG. Nie oczekuje się, aby był metabolizowany przez enzymy cytochromu P-450. W badaniach klinicznych u pacjentów z łuszczycą, średni t1/2 w końcowej fazie eliminacji wynosił 28–29 dni. Nie oczekuje się, by lek był usuwany przez nerki w procesie filtracji kłębuszkowej lub wydalany w postaci niezmienionej z moczem.
Nie ustalono farmakokinetyki leku u dzieci i młodzieży. Nie przeprowadzono również badań w celu oceny wpływu zaburzeń czynności nerek lub wątroby na jego farmakokinetykę. Na podstawie analiz farmakokinetyki populacyjnej można stwierdzić, że zmiany stężenia kreatyniny w osoczu, klirensu kreatyniny oraz markerów czynności wątroby (aktywność ALT, AST, stężenie bilirubiny) nie miały znaczącego wpływu na klirens ryzankizumabu u osób z łuszczycą plackowatą lub łuszczycowym zapaleniem stawów. Stwierdzono również, że ani płeć, ani rasa nie wpływały istotnie na klirens leku. Na podstawie obserwacji u ograniczonej liczby pacjentów stwierdzono, że klirens i objętość dystrybucji ryzankizumabu zwiększają się wraz ze zwiększaniem się masy ciała, co może prowadzić do zmniejszonej skuteczności u pacjentów >130 kg mc.
Łuszczyca plackowata
Leczenie umiarkowanej i ciężkiej łuszczycy plackowatej u dorosłych, którzy kwalifikują się do leczenia ogólnego.
Łuszczycowe zapalenie stawów
Monoterapia lub leczenie skojarzone z metotreksatem czynnego, łuszczycowego zapalenia stawów u dorosłych, u których odpowiedź na stosowanie co najmniej jednego leku modyfikującego przebieg choroby jest niewystarczająca lub takie leczenie nie jest tolerowane.
Nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu, istotne klinicznie czynne zakażenia, np. czynna gruźlica.
Reakcje nadwrażliwości
W przypadku wystąpienia ciężkiej reakcji nadwrażliwości, należy natychmiast przerwać podawanie ryzankizumabu i rozpocząć właściwe leczenie.
Szczepienia
Przed rozpoczęciem leczenia należy rozważyć przeprowadzenie wszystkich właściwych szczepień zgodnie z obowiązującymi zaleceniami. Jeśli pacjent otrzymał szczepionkę zawierającą żywe drobnoustroje, zaleca się, aby zachować co najmniej 4 tyg. odstępu od rozpoczęcia leczenia ryzankizumabem. Z kolei pacjenci leczeni już ryzankizumabem nie powinni otrzymywać takich szczepionek w trakcie leczenia i co najmniej przez 21 tyg. po jego zakończeniu.
Gruźlica
W przeprowadzonych badaniach klinicznych skuteczności ryzankizumabu, u żadnego spośród uczestników z utajoną gruźlicą, u których nie zastosowano profilaktycznego leczenia przeciwgruźliczego w okresie uczestnictwa w badaniu, nie rozwinęła się czynna postać gruźlicy w trwającym średnio 55 tyg. okresie kontrolnym. Jednak przed rozpoczęciem leczenia ryzankizumabem, pacjentów należy poddać badaniom, w celu wykluczenia zakażenia gruźlicą oraz należy rozważyć zastosowanie leczenia przeciwgruźliczego u pacjentów z utajoną lub czynną gruźlicą w wywiadzie, u których nie można potwierdzić właściwie przeprowadzonego leczenia. Pacjentów otrzymujących już lek należy monitorować pod kątem wystąpienia objawów przedmiotowych i podmiotowych czynnej gruźlicy.
Inne zakażenia
Ryzankizumab może zwiększać ryzyko zakażeń. Należy zachować ostrożność podczas stosowania ryzankizumabu u osób z przewlekłym zakażeniem, nawracającymi zakażeniami w wywiadzie lub znanymi czynnikami ryzyka zakażeń. Nie należy rozpoczynać leczenia u osób z jakimkolwiek istotnym klinicznie czynnym zakażeniem do czasu jego wyleczenia lub do czasu wdrożenia odpowiedniego leczenia. Pacjentów należy poinformować o konieczności zgłoszenia lekarzowi objawów przedmiotowych lub podmiotowych istotnego klinicznie przewlekłego lub ostrego zakażenia. Jeśli u pacjenta wystąpi takie zakażenie lub brak odpowiedzi klinicznej na standardowe leczenie zakażenia, chory powinien być ściśle monitorowany, a ryzankizumabu nie należy podawać aż do momentu ustąpienia objawów zakażenia.
Stosowanie u dzieci i młodzieży
Nie określono bezpieczeństwa ani skuteczności stosowania u dzieci i młodzieży w wieku 5–18 lat, nie są dostępne dane na ten temat. Nie jest właściwe stosowanie leku w leczeniu umiarkowanej i ciężkiej łuszczycy plackowatej u dzieci w wieku <6 lat lub łuszczycowego zapalenia stawów u dzieci <5 lat.
Substancje pomocnicze
Niektóre preparaty ryzankizumabu zawierają sorbitol. Należy uwzględnić addytywne działanie jednocześnie podawanych preparatów zawierających sorbitol lub fruktozę oraz spożywanych w diecie.
Nie oczekuje się, aby ryzankizumab był metabolizowany przez enzymy wątrobowe lub wydalany przez nerki. Nie są spodziewane interakcje pomiędzy ryzankizumabem a inhibitorami, induktorami lub substratami enzymów metabolizujących leki i nie ma konieczności dostosowania ich dawkowania.
W badaniach interakcji, u pacjentów z łuszczycą plackowatą, oceniano wpływ wielokrotnego podawania ryzankizumabu na farmakokinetykę substratów – markerów aktywności cytochromu P-450; ekspozycja na podane substraty CYP1A2 (kofeina), CYP2C9 (warfaryna), CYP2C19 (omeprazol), CYP2D6 (metoporlol) i CYP3A (midazolam) po leczeniu ryzankizumabem była porównywalna do ekspozycji przed leczeniem tym lekiem, co wskazuje na brak klinicznie istotnych interakcji z udziałem tych izoenzymów.
Nie oceniano bezpieczeństwa i skuteczności stosowania ryzankizumabu w skojarzeniu z lekami immunosupresyjnymi, w tym z lekami biologicznymi lub fototerapią.
Analizy farmakokinetyki populacyjnej wykazały, że na ekspozycję na ryzankizumab nie wpływają podawane równocześnie leki przyjmowane przez niektórych pacjentów z łuszczycą plackowatą lub łuszczycowym zapaleniem stawów podczas badań klinicznych (np. metformina, atorwastatyna, lizynopryl, amlodypina, ibuprofen, kwas acetylosalicylowy i jego pochodne, lewotyroksyna).
Niezgodności farmaceutyczne
Ponieważ nie wykonano badań dotyczących zgodności ryzankizumabu z innymi substancjami leczniczymi, nie należy mieszać jego roztworu z innymi lekami.
W czasie badań klinicznych najczęściej zgłaszanymi działaniami niepożądanymi były zakażenia górnych dróg oddechowych, w tym wirusowe, bakteryjne lub idiopatyczne zakażenie dróg oddechowych, zapalnie zatok (w tym ostre), nieżyt nosa, zapalenie nosogardzieli, zapalenie gardła (w tym wirusowe), zapalenie migdałków podniebiennych, zapalenie krtani, zapalenie tchawicy. W większości przypadków miały przebieg łagodny do umiarkowanego i nie prowadziły do zaprzestania stosowania ryzankizumabu.
Często: zakażenia grzybicze skóry (w tym grzybica stóp, pachwin, skóry gładkiej, dłoni, paznokci, łupież pstry), ból głowy (w tym napięciowy ból głowy i zatokowy ból głowy), uczucie zmęczenia, astenia, świąd, odczyny w miejscu wstrzyknięcia (w tym zasinienie, rumień, krwiak, krwotok, podrażnienie, ból, świąd, odczyn, obrzęk, stwardnienie, wysypka).
Niezbyt często: zapalenie mieszków włosowych.
Immunogenność
Podobnie jak inne białka o zastosowaniu leczniczym, ryzankizumab jest potencjalnie immunogenny.
W przeprowadzonych badaniach klinicznych, u pacjentów z łuszczycą plackowatą leczonych ryzankizumabem w zalecanej dawce przez okres do 52 tyg. przeciwciała przeciw lekowi i przeciwciała neutralizujące związane z leczeniem wykryto u odpowiednio 24% i 14% zbadanych pacjentów. U większości obecność przeciwciał przeciw ryzankizumabowi, w tym przeciwciał neutralizujących, nie wiązała się ze zmianami w odpowiedzi klinicznej lub bezpieczeństwie stosowania. U nielicznych pacjentów (w przybliżeniu 1%: w 16. tyg. i w 52. tyg.) z wysokimi mianami przeciwciał (>128) odpowiedź kliniczna była zmniejszona. Częstość występowania odczynów w miejscu wstrzyknięcia była liczbowo większa u osób z przeciwciałami przeciw lekowi, w porównaniu do osób bez tych przeciwciał w krótkim (16 tyg.) i dłuższym (>52 tyg.) okresie leczenia. Jednak odczyny te miały nasilenie łagodne do umiarkowanego i w żadnym z przypadków ich wystąpienie nie prowadziło do zaprzestania stosowania leku.
W badaniach klinicznych obejmujących pacjentów z łuszczycowym zapaleniem stawów, leczonych ryzankizumabem w zalecanej dawce przez okres do 28 tyg. przeciwciała przeciwko lekowi wykryto u 12,1% zbadanych pacjentów; u żadnej z osób nie potwierdzono obecności przeciwciał neutralizujących. Obecność przeciwciał przeciw ryzankizumabowi nie wiązała się ze zmianami w odpowiedzi klinicznej lub bezpieczeństwie stosowania.
Przedawkowanie
W przypadku przedawkowania zaleca się monitorowanie pacjenta pod kątem wystąpienia objawów przedmiotowych lub podmiotowych działań niepożądanych oraz natychmiastowe rozpoczęcie właściwego leczenia objawowego.
Brak danych lub istnieją tylko ograniczone dane dotyczące stosowania ryzankizumabu u kobiet w ciąży. Zaleca się unikanie stosowania tego leku w okresie ciąży. Kobiety w wieku rozrodczym powinny stosować skuteczną metodę zapobiegania ciąży w trakcie leczenia i co najmniej przez 21 tyg. po jego zakończeniu.
Nie wiadomo, czy lek przenika do pokarmu kobiecego. Ponieważ ludzkie immunoglobuliny typu G (IgG) przenikają do pokarmu kobiecego w ciągu pierwszych kilku dni po porodzie, a następnie ich stężenie się zmniejsza, nie można wykluczyć, że podanie w tym okresie ryzankizumabu, stanowi ryzyko dla karmionego piersią niemowlęcia. Należy podjąć decyzję, czy przerwać leczenie ryzankizumabem lub go nie rozpoczynać, biorąc pod uwagę korzyści karmienia piersią dla dziecka i korzyści leczenia dla kobiety.
Lek należy podawać pod nadzorem lekarza mającego doświadczenie w rozpoznawaniu i leczeniu łuszczycy plackowatej i łuszczycowego zapalenia stawów.
Podawać s.c. w udo, brzuch (wstrzyknięcia może wykonywać również sam pacjent, po odpowiednim przeszkoleniu) lub w górną zewnętrzną powierzchnię ramienia (wstrzyknięcie może wykonać tylko personel medyczny lub opiekun pacjenta). Jeśli dla podania pełnej dawki konieczne jest wykonanie 2 wstrzyknięć, należy wykonać je w różnych miejscach na ciele pacjenta.
Dorośli. 150 mg (2 wstrzyknięcia po 75 mg) w tyg. 0. i 4., a następnie co 12. tyg.
Rozważyć zaprzestanie leczenia w przypadku braku odpowiedzi klinicznej po 16. tyg. U niektórych pacjentów z łuszczycą plackowatą z początkową częściową odpowiedzią może wystąpić poprawa, gdy stosowanie leku jest kontynuowane >16 tyg.
Pominięcie dawki
W przypadku pominięcia dawki, należy ją podać jak najszybciej, a następnie kolejne dawki podać w ustalonym początkowo czasie.
Pacjenci z nadwagą
Nie jest konieczne dostosowanie dawki u pacjentów z nadwagą.
Osoby w podeszłym wieku
Dane o stosowaniu leku u osób ≥65 lat są ograniczone, ale nie ma konieczności dostosowywania dawki w tej grupie wiekowej.
Zaburzenia czynności wątroby i nerek
Nie oczekuje się, aby zaburzenia czynności nerek i/lub wątroby miały istotny wpływ na farmakokinetykę przeciwciał monoklonalnych, dlatego nie uważa się, aby konieczne było dostosowanie dawki ryzankizumabu u osób z takimi zaburzeniami.
Wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn
Ryzankizumab nie ma wpływu lub wywiera nieistotny wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn.
Przechowywanie
Przechowywać w lodówce (2–8°C). Nie zamrażać. Chronić przed światłem.
w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł
Pulmonolog – czym się zajmuje, jakie choroby leczy?
Gastrolog (gastroenterolog) - czym się zajmuje, jakie choroby leczy?
