Meldonium (opis profesjonalny)

Działanie - Meldonium

Meldonium to nieulegający hydroksylacji strukturalny analog gamma-butyrobetainy (GBB), w którym jeden atom węgla zastąpiono atomem azotu. Z GBB pod wpływem hydroksylazy (GBBH) powstaje karnityna, która jest niezbędna do transportu długołańcuchowych kwasów tłuszczowych do mitochondriów w celu wytwarzania energii wewnątrzkomórkowej. Lek hamując aktywność GBBH, powoduje zmniejszenie biosyntezy karnityny i, co za tym idzie, zmniejszenie transportu długołańcuchowych kwasów tłuszczowych przez błony komórkowe, a w następstwie zapobiega gromadzeniu się metabolitów długołańcuchowych kwasów tłuszczowych – acylo-CoA i acylokarnityny. Ponadto meldonium hamuje transport karnityny przez błony komórkowe w wątrobie i w nerkach. W warunkach tlenowych karnityna ma korzystny wpływ na pracę serca przez nasilenie β-oksydacji kwasów tłuszczowych, co jest źródłem 80% wytwarzanego miokardialnego ATP. W przypadku deficytu tlenu korzystniejsza jest glikoliza (oksydacja węglowodanów), która dostarcza ATP bardziej efektywnie, czyli z mniejszym wykorzystaniem tlenu. Meldonium hamuje wykorzystywanie kwasów tłuszczowych jako substratu energetycznego przez komórki mięśnia sercowego, zwiększając jednocześnie, poprzez aktywację glikolizy beztlenowej, wykorzystanie w celach energetycznych glukozy.

Wpływ na układ sercowo-naczyniowy
Meldonium korzystnie wpływa na kurczliwość mięśnia sercowego, w warunkach niedokrwienia zmniejsza negatywny wpływ niedotlenienia na mięsień sercowy, zmniejsza obszar zawału serca oraz pomaga w zapobieganiu zaburzeniom rytmu serca, takich jak migotanie komór.

Przewlekła niewydolność serca
Dane z badań klinicznych wskazują, że lek zwiększa tolerancję na wysiłek fizyczny i wielkość obciążenia fizycznego u pacjentów z niewydolnością serca. U 59-78%pacjentów z umiarkowaną niewydolnością serca (klasa czynnościowa NYHA II), leczonych meldonium, zmieniono rozpoznanie na niewydolność klasy czynnościowej NYHA I. Meldonium wzmacnia inotropowe działanie na mięsień sercowy i zwiększa tolerancję na wysiłek fizyczny, poprawia jakość życia pacjentów. W przypadku ciężkiej niewydolności serca meldonium należy stosować pomocniczo do klasycznych sposobów leczenia.

Stosowanie u zdrowych osób
W komórkach zdrowego organizmu, przy zwiększonym obciążeniu w wyniku intensywnego zużycia energii, dochodzi do przejściowego zmniejszenia zawartości kwasów tłuszczowych, co aktywuje syntezę karnityny. Proces ten jest regulowany przez stężenie karnityny w osoczu krwi i stres, natomiast stężenie prekursorów karnityny w komórce nie ma na niego wpływu. Meldonium hamuje przemianę GBB do karnityny, zmniejsza jej stężenie we krwi, co powoduje zwiększenie syntezy GBB. Gdy stężenie meldonium we krwi się zmniejsza, biosynteza karnityny zostaje wznowiona, a stężenie kwasów tłuszczowych w komórce ulega normalizacji. Mechanizm ten stanowi swoisty „trening” komórek w warunkach małego stężenia kwasów tłuszczowych podczas zwiększonej przemiany materii i szybkiego powrotu tego stężenia do normy, prowadzący do zwiększenia przeżywalności komórek w takich warunkach.
Ze względu na wpływ meldonium na procesy fizjologiczne u sportowców (poprawa wydajności treningowej, poprawa wytrzymałości fizycznej, szybsza regeneracja po wysiłku, działanie przeciwstresowe, poprawa nastroju oraz zapamiętywania), w 2016 r. Światowa Agencja Antydopingowa (WADA) umieściła ten lek na liście substancji zabronionych w sporcie.

Właściwości farmakokinetyczne
W badaniach na zwierzętach dostępność biologiczna meldonium po podaniu p.o. wynosiła 78%, a t_max 1–2 h. Spożycie pokarmu wydłużało t_max, ale nie wpływało na c_max i AUC pojedynczej dawki 400 mg. Farmakokinetyka jest liniowa. Z badań na zwierzętach wynika, że lek jest metabolizowany głównie w wątrobie; brak badań z udziałem ludzi. Eliminacja meldonium jest dwufazowa, co prawdopodobnie jest związane z różną farmakokinetyką meldonium i jego metabolitów. U królików po podaniu leku p.o. t_1/2α wynosił 2,1 h, a t_1/2β – 21 h, natomiast po podaniu i.v. odpowiednio 0,7 h i 14,8 h. U psów po podaniu i.v. t_1/2α wynosił 1,3 h, a t_1/2β 14,3 h.

Wskazania do stosowania - Meldonium

Leczenie wspomagające w łagodnej przewlekłej niewydolności serca.

Przeciwwskazania stosowania - Meldonium

Nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu.

Choroby wątroby i nerek
Ze względu na brak odpowiednich badań, u osób z przewlekłymi chorobami wątroby i nerek należy zachować ostrożność oraz zmniejszyć dawkę.

Dzieci i młodzież
Nie ma dostępnych danych klinicznych dotyczących bezpieczeństwa stosowania meldonium u dzieci; nie zaleca się stosowania w tej populacji chorych.

Interakcje - Meldonium

Meldonium można stosować jednocześnie z innymi lekami działającymi na układ sercowo-naczyniowy, w tym lekami stosowanymi w dławicy piersiowej, lekami przeciwzakrzepowymi, lekami przeciwarytmicznymi, diuretykami czy glikozydami nasercowymi. Należy jednak wziąć pod uwagę, że meldonium może nasilać działanie niektórych leków z tej grupy, takich jak nitrogliceryna, nifedypina, beta-adrenolityki, leki hipotensyjne i rozszerzające naczynia obwodowe. Konieczne może być dostosowanie dawkowania tych leków.

Działania niepożądane - Meldonium

Często: reakcje alergiczne (rumień, wysypka, świąd, obrzęk), ból głowy, zaburzenia dyspeptyczne (dyskomfort w żołądku, nudności, wymioty, gorzki smak w jamie ustnej).

Bardzo rzadko: tachykardia, niedociśnienie tętnicze.

Z nieznaną częstością: eozynofilia, pobudzenie, ogólne osłabienie.

Choroby zasadnicze i współistniejące mogą powodować inne działania niepożądane o nieznanej częstości występowania, takie jak: białkomocz, wałeczki ziarniste w osadzie moczu, zaburzenia czynności wątroby spowodowane nieodpowiednią dietą, zmiany nastroju. Mało prawdopodobne jest, by te działania niepożądane miały związek ze stosowaniem meldonium.

Przedawkowanie
Nie ma dostępnych danych dotyczących przedawkowania u ludzi. Lek jest mało toksyczny i nie powoduje niebezpiecznych dla zdrowia działań niepożądanych. W przypadku wystąpienia znacznych zmian ciśnienia tętniczego, należy zastosować leki regulujące ciśnienie tętnicze.

Ciąża i laktacja - Meldonium

Ciąża
Ze względu na brak wystarczających danych, nie zaleca się stosowania meldonium u kobiet w ciąży.

Karmienie piersią
Nie wiadomo, czy meldonium przenika do pokarmu kobiecego. W przypadku konieczności stosowania leku, należy przerwać karmienie piersią.

Dawkowanie - Meldonium

P.o.; ze względu na działanie pobudzające, zaleca się przyjmowanie leku rano; w celu uniknięcia zaburzeń żołądkowo-jelitowych lek można przyjmować podczas posiłku.

Dorośli. Zwykle 500–1000 mg 1 ×/d lub w 2 daw. podz. przez 4–6 tyg.; dawka maks. 1000 mg/d.

U osób z niewydolnością nerek lub chorobą wątroby dawkę należy zmniejszyć.

Uwagi dla Meldonium

Meldonium najprawdopodobniej nie wpływa negatywnie na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn.

Preparaty na rynku polskim zawierające meldonium