Cisatrakurium (opis profesjonalny)

Działanie - Cisatrakurium

Mechanizm działania
Niedepolaryzujący lek zwiotczający mięśnie szkieletowe o średnio długim czasie działania. Wiąże się odwracalnie z receptorami cholinergicznymi w płytce motorycznej (działanie antagonistyczne do acetylocholiny), przez co wywołuje konkurencyjny blok przewodnictwa nerwowo-mięśniowego. Nie wpływa na świadomość i odczuwanie bólu. W stosowanych dawkach podawanych w czasie 5–10 s nie powoduje zależnego od dawki uwalniania histaminy. Dawka konieczna do zniesienia 95% odpowiedzi skurczowej mięśnia odwodziciela kciuka w przypadku stymulacji nerwu łokciowego (ED₉₅), u dorosłych znieczulonych opioidem i N₂O wynosi 0,05 mg/kg mc., u dzieci 2.–12. rż. w czasie znieczulenia halotanem – 0,04 mg/kg mc. Początek działania występuje po 2–3 min. Dobre bądź bardzo dobre warunki do intubacji dotchawiczej występują po ok. 1,5–2 min. Wraz ze zwiększaniem dawki skraca się czas do wystąpienia bloku nerwowo-mięśniowego, a wydłuża się czas jego trwania. Samoistne ustąpienie 5, 25 (czas efektywnego bloku) i 95% bloku przewodnictwa występuje średnio odpowiednio: po dawce 0,1 mg/kg po 33, 42 i 64 minutach, po dawce 0,2 mg/kg po 59, 65 i 81 minutach i po dawce 0,4 mg/kg po 83, 91 i 121 minutach. U dzieci obserwowano szybsze pojawianie się bloku i krótszy czas jego trwania. Od momentu rozpoczęcia samoistnego ustępowania bloku do ustąpienia całkowitego mija ok. 30 min (niezależnie od zastosowanej dawki), a po kilkudniowym wlewie i.v. – 50–55 min. Podanie inhibitorów acetylocholinoesterazy skraca czas powrotu siły mięśniowej do ok. 5 min.

Farmakokinetyka
Farmakokinetyka cisatrakurium nie zależy od dawki. AUC jest proporcjonalne do dawki w zakresie dawek 0,1–0,4 mg/kg mc. Objętość dystrybucji 145 ml/kg. Stopień wiązania z białkami nieznany. 77% metabolizowane jest w reakcji Hoffmana z wytworzeniem nieaktywnych metabolitów: laudanozyny i monoczwartorzędowego metabolitu akrylatowego, metabolizowanego następnie do monoczwartorzędowego alkoholu przez nieswoiste esterazy osoczowe, 23% ulega eliminacji przez narządy wewnętrzne (głównie przez nerki i wątrobę). Całkowity klirens jest niezależny od dawki i wynosi u dorosłych 4,57–5,7 ml/min/kg mc., u dzieci – 5,89 ml/min/kg mc. Stosowany długotrwale nie ulega kumulacji. Nie wykazano istotnych klinicznie zmian w farmakokinetyce u osób w wieku podeszłym, z krańcową niewydolnością nerek lub wątroby, z otyłością.

Wskazania do stosowania - Cisatrakurium

Zwiotczenie mięśni
Zwiotczenie mięśni podczas znieczulenia ogólnego do zabiegów chirurgicznych i diagnostyczno-terapeutycznych.
Zwiotczenie mięśni w celu ułatwienia intubacji dotchawiczej i wentylacji kontrolowanej na OIOM (w skojarzeniu z anestetykami).

Przeciwwskazania stosowania - Cisatrakurium

Znana nadwrażliwość na lek, atrakurium i/lub kwas benzenosulfonowy.

Szybka intubacja dotchawicza
Nie stosować w przypadku konieczności wykonania szybkiej intubacji dotchawiczej.  Nie stosować, jeśli nie można wykonać intubacji dotchawiczej i zapewnić wentylacji kontrolowanej.

Stany wymagające zachowania szczególnej ostrożności
Ostrożnie u chorych na myasthenia gravis (konieczne zmniejszenie dawek), u chorych z hipertermią złośliwą w wywiadzie, u osób z niedowładem połowiczym lub poprzecznym należy monitorować przewodnictwo nerwowo-mięśniowe w kończynach zdrowych w celu uniknięcia błędnego dawkowania (w kończynach porażonych może wystąpić oporność na cisatrakurium), w oparzeniach, w przypadku występowania ciężkich zaburzeń elektrolitowych i kwasowo-zasadowych – zmiana wrażliwości na cisatrakurium (wymagana zmiana dawkowania).

Hemoliza
Nie podawać i.m. lub do kaniuli, przez którą jest przetaczana krew (preparat jest hipotoniczny i może wywołać hemolizę).

Dzieci do 2. rż.
Nie stosować u dzieci do 2. rż. (brak odpowiednich badań klinicznych).

Przedawkowanie
Przedawkowanie – przedłużona blokada przewodnictwa nerwowo-mięśniowego. Należy zapewnić właściwą wentylację kontrolowaną. W momencie rozpoczęcia samoistnego ustępowania bloku przewodnictwa podać inhibitor acetylocholinoesterazy (neostygmina, edrofonium) wraz z odpowiednim lekiem cholinolitycznym.

Interakcje - Cisatrakurium

Inne niedepolaryzujące leki zwiotczające
Inne niedepolaryzujące leki zwiotczające zastosowane z cisatrakurium wykazują działanie addytywne (atrakurium) lub synergistyczne (wekuronium, rokuronium oraz miwakurium).

Izofluran, enfluran, ketamina, halotan
Izofluran i enfluran, a także halotan i ketamina, mogą przedłużać czas trwania bloku oraz zmniejszyć zapotrzebowanie na cisatrakurium (można zmniejszyć szybkość wlewu o 30–40%).

Inne leki, które potęguja działanie cisatrakurium
Antybiotyki (aminoglikozydy, tetracykliny, polimyksyny, bacytracyna, spektynomycyna, linkomycyna, klindamycyna), sole litu i magnezu, leki moczopędne (w tym furosemid, mannitol, acetazolamid oraz prawdopodobnie tiazydy), leki przeciwarytmiczne (propranolol, antagoniści wapnia, prokainamid, chinidyna, lidokaina), leki blokujące zwoje nerwowe (trimetafan, heksametonium) potęgują działanie cisatrakurium.

Suksametonium
Podanie suksametonium w celu przedłużenia zwiotczenia wywołanego przez cisatrakurium może powodować pojawienie się przedłużonego bloku II fazy, trudnego do odwrócenia z użyciem antagonistów acetylocholinoesterazy.

Działania niepożądane - Cisatrakurium

Rzadko występujące: bradykardia (0,4%), niedociśnienie (0,2%), skurcz oskrzeli (0,2%), uczucie uderzania krwi do głowy, zaczerwienienie skóry i wysypka (0,1%).

Sporadycznie – przedłużenie czasu samoistnego ustępowania bloku przewodnictwa (90 min–33 h), reakcje anafilaktyczne (bardzo rzadko ciężkie).

Ciąża i laktacja - Cisatrakurium

Kategoria B. Brak badań u ludzi nad zastosowaniem cisatrakurium w czasie porodu i cięcia cesarskiego. U kobiet w ciąży stosować wyłącznie w razie zdecydowanej konieczności.

Nie jest znana przenikalność cisatrakurium i jego metabolitów do pokarmu kobiecego. Nie zaleca się stosowania w okresie karmienia piersią.

Dawkowanie - Cisatrakurium

Dawkę należy dobierać indywidualnie dla każdego pacjenta. Wskazane jest monitorowanie przewodnictwa nerwowego.

Dorośli: intubacja dotchawicza – 0,15 mg/kg mc. podane w ciągu 5–10 s, dawka podtrzymująca – 0,03 mg/kg mc. (przedłuża czas trwania bloku o ok. 20 min).

Dzieci 2.–12. rż.: intubacja dotchawicza – dawka początkowa 0,1 mg/kg mc. podane w ciągu 5–10 s, dawka podtrzymująca 0,02 mg/kg mc. (przedłuża czas trwania bloku o ok. 9 minut).

Wlew i.v. – dorośli i dzieci 2.–12. rż.: wlew należy rozpoczynać w momencie pojawienia się objawów samoistnego ustępowania bloku przewodnictwa. Szybkość wlewu dostosować do zamierzonego stopnia zablokowania przewodnictwa. Wlew 3 µg/kg mc./min (0,18 mg/kg mc./h) pozwala na zahamowanie 89–99% przewodnictwa. Po ustabilizowaniu się bloku zalecana szybkość wlewu wynosi 1–2 µg/kg mc./min (0,06–0,12 mg/kg mc./h).

Pacjenci na OIOM: dawka początkowa – 3 µg/kg mc./min, przy czym możliwe są duże różnice osobnicze.

Myasthenia gravis i inne zaburzenia przewodnictwa nerwowo-mięśniowego – do 0,02 mg/kg mc.

Uwagi dla Cisatrakurium

Warunki przechowywania, trwałość
Przechowywać w temp. 2–8°C, nie zamrażać. W temp. 25°C dochodzi do utraty ok. 5% aktywności miesięcznie. Jeśli wyjęto preparaty cisatrakurium z lodówki i przechowywano je w temperaturze pokojowej, należy je zużyć do 21 dni, nawet jeżeli powtórnie umieszczono je w lodówce. Po rozcieńczeniu w warunkach jałowych należy zużyć bezpośrednio po otwarciu (nie zawiera środków konserwujących) lub przechowywać do 24 h w temp. 2–8°C.

Rozcieńczanie roztworów
Nie należy rozcieńczać roztworów cisatrakurium płynem Ringera stabilizowanym mleczanem.

Preparaty na rynku polskim zawierające cisatrakurium