×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Opieka diabetologiczna – Polska liderem czy skansenem Europy?

Renata Kołton
Kurier MP

W Polsce, mimo rozwoju ekonomicznego, nie zwiększa się wydatków na leczenie cukrzycy. Tymczasem inwestycje w opiekę diabetologiczną na świecie zaczynają już przynosić efekty – mówił w Krakowie podczas XIII Międzynarodowego Sympozjum Evidence-Based Health Care prof. Maciej Małecki, prezes Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego.


Fot. Dominik Gajda / Agencja Gazeta

W czasie spotkania ekspertów z Polski i ze świata, którego tematem przewodnim jest zintegrowana opieka nad pacjentem, prof. Maciej Małecki, prezes Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, omówił opiekę nad chorym na cukrzycę w Polsce.

Cukrzyca – liczba chorych wciąż rośnie

W Europie cukrzyca dotyka około 60 milionów osób. W Polsce choruje 8-9% populacji, czyli 2,7-3 mln ludzi. 85-90% stanowią osoby z cukrzycą typu 2, w tym leczonych jest około 2,1 mln Polaków. Szacuje się, że nawet milion chorych może pozostawać niezdiagnozowanych. Na cukrzycę typu 1 cierpi w naszym kraju około 180 tys. osób, z tego około 20 tys. dzieci.

– Na cukrzycę choruje już około 425 milionów ludzi na świecie i jeśli nie podejmiemy stosownych działań to w ciągu kolejnego ćwierćwiecza, liczba ta zwiększy się o połowę – podkreślił prof. Małecki.

– Od lat pokazujemy, że liczba chorych na cukrzycę jest coraz większa. Jednak wygląda na to, że na nikim nie robi to żadnego wrażenia – mówił prof. Małecki. – Powstaje pytanie, czy dane te wywołują odpowiednią reakcję w świecie medycyny, nauki, polityków i mediów.

Mity dotyczące cukrzycy typu 2

Prof. Maciej Małecki wskazał na trzy mity dotyczące cukrzycy typu 2, które w jego odczuciu funkcjonują wśród decydentów ochrony zdrowia i wpływają na podejmowane przez nich działania.

Pierwszy to przekonanie, że cukrzyca typu 2 jest chorobą łagodną, która nie wymaga szczególnej troski. – To fałsz – cukrzyca typu 2 powoduje wiele powikłań i prowadzi do przedwczesnej śmierci – mówił prof. Małecki. Chorzy cierpią z powodu inwalidztwa powodowanego zespołem stopy cukrzycowej, muszą być dializowani, tracą wzrok. Najczęściej umierają z powodu powikłań sercowo-naczyniowych.

Drugi mit to przeświadczenie, że osoby z cukrzycą typu 2 są sami sobie winni. Prof. Małecki zaznaczył, że cukrzyca typu 2 i otyłość są w znacznym stopniu uwarunkowane genetycznie. Dodał również, że zasada współodpowiedzialności nie jest stosowana w uzależnianiu jakość opieki w przypadku innych grup chorych. – Czy kardiolog, który wykonuje cewnikowanie serca uzależnia wykonanie badania od tego, czy pacjent palił, dobrze się odżywiał bądź odpowiednio dużo ruszał? – pytał prof. Małecki.

Trzeci mit w opinii prof. Małeckiego to przekonanie, że stare leki przeciwcukrzycowe są równie dobre, jak nowe. Profesor podkreślił, że w porównaniu ze standardowym postępowaniem, nowoczesne terapie zmniejszają liczbę zgonów, powikłań sercowo-naczyniowych i hipoglikemii. Przedstawił wyniki badań nad nowymi lekami, z których wynika, że wydłużają one życie i zmniejszają ryzyko zawału serca.

Cukrzyca typu 2 – ocena leczenia w Polsce

Z bieżącego raportu Najwyższej Izby Kontroli wynika, że profilaktyka i leczenie cukrzycy typu 2 są w Polsce niewystarczające. Analizy NIK wykazały, że pomimo uznania cukrzycy za chorobę cywilizacyjną, a jej leczenie za jeden z priorytetów zdrowotnych, minister zdrowia nadal nie opracował ogólnopolskiej strategii działań ukierunkowanych na prewencję i leczenie cukrzycy. Działania ministra miały natomiast charakter doraźny, nie służyły zapobieganiu powstawania choroby i zapewnieniu długofalowych efektów leczenia. W opinii NIK za ustaleniem wieloletniej strategii zapobiegania oraz wczesnego wykrywania tej choroby przemawiają wysokie koszty leczenia jej powikłań.

Prof. Małecki podkreślił, że nie ma na liście refundacyjnej w cukrzycy typu 2 żadnej z nowoczesnych terapii hipoglikemizujących. Nowe leki hipoglikemizujące stosuje się w Polsce najrzadziej w całej Europie. – Taka sytuacja utrzymuje się już od ponad dekady, odkąd te leki są dostępne – mówił Małecki. – Myślę, że ok. 100 tys. chorych kupuje je za własne pieniądze. Jesteśmy jedynym krajem na mapie Europy, który tych leków nie refunduje. Stać na nie Bułgarię, Rumunię, Grecję czy Portugalię. My jesteśmy pod tym względem skansenem – zaznaczył. Problem dotyczy również ograniczonej dostępności do nowoczesnych insulin.

Opieka opiece nierówna

W opinii prof. Małeckiego istnieje w Polsce duża rozbieżność między polityką refundacyjną i organizacją opieki w odniesieniu do cukrzycy typu 1 i typu 2.

Większość nowoczesnych terapii dla cukrzycy typu 1, w szczególności u dzieci, jest w pełni lub przynajmniej częściowo refundowana. Z ponad 18 tys. dzieci z cukrzycą typu 1, aż 12 tys. korzysta z osobistych pomp insulinowych, w większości zakupiony ze środków NFZ. Pompy stosuje prawie 100% małych pacjentów przed 10. rokiem życia Ponad 1000 dzieci ma najnowocześniejsze pompy, z elementami sprzężenia zwrotnego – zakupione przez rodziny ze środków własnych.

W przypadku dzieci mamy do czynienia z pełną refundacją osprzętu pomp i pasków oraz częściową refundacją systemów do ciągłego monitorowania glikemii. Istniej także pełna, refundowana dostępność nowoczesnych, choć niekoniecznie najnowszych, insulin.

– Mówienie, że Polska jest liderem w leczeniu cukrzycy typu 1 byłoby może na wyrost, ale wygląda na to, że nie jest źle. To przyzwoity europejski poziom – komentował prof. Małecki. – Na przyszłość rekomenduję, żeby przede wszystkim tego nie zepsuć oraz umożliwić równy dostęp do nowoczesnej opieki pacjentom po 26. roku życia. Bo dlaczego 27-latek ma mieć gorsze prawa do refundacji opieki zdrowotnej niż 25-latek – pytał specjalista.

Co poprawić?

Ekspert wyróżnił najważniejsze problemy organizacyjne i infrastrukturalne, które należy podjąć w celu poprawy jakości opieki nad chorym na cukrzycę typu 2. Wskazał na: zapewnienie kontynuacji działania dobrze funkcjonującej sieci poradni diabetologicznych, dokończenie tworzenia sieci referencyjnych i podstawowych gabinetów leczenia zespołu stopy cukrzycowej oraz zapewnienie im finansowania, uwzględnienie finansowania edukacji chorych w koszyku świadczeń gwarantowanych, przygotowanie rozwiązań prawnych i finansowych związanych z telemedycyną w diabetologii oraz stworzenie nowoczesnej sieci gabinetów do wykonywania dokumentacji fotograficznej dna oka celem badań przesiewowych.

– W Polsce, mimo rozwoju ekonomicznego, nie zwiększa się wydatków na cukrzycę – mówił prof. Małecki. – Tymczasem inwestycje w opiekę diabetologiczną na świecie zaczynają już przynosić efekty. W Norwegii zauważono, że zmalała liczba nowych przypadków cukrzycy typu 2, w USA odnotowano mniej zawałów serca, w Belgii mniej amputacji kończyn z powodu zespołu stopy cukrzycowej.

W kwestii struktury wydatków, prof. Małecki zwrócił uwagę, że ich olbrzymią część pochłania refundacja pasków do oznaczenia stężenia glukozy we krwi. W jego opinii ustawa refundacyjna utrudnia działanie konkurencji, która mogłaby spowodować obniżenie kosztów z tego tytułu bez ograniczania dostępności dla pacjentów. Dodał również, że paski będę stopniowo wypierane z rynku medycznego przez systemy do ciągłego monitorowania glikemii.

Specjalista postuluje również stworzenie rejestrów chorych na cukrzycę: – Jeśli tego nie zrobimy, to być może dane epidemiologiczne dotyczące zachorowań na cukrzycę w Polsce, które dziś przedstawiłem są ostatnimi, jakie jesteśmy w stanie zaprezentować. Nie będziemy już bowiem w stanie opierać się na rejestrach NFZ tworzonych w oparciu o dane uzyskiwane z aptek na podstawie sprzedaży pacjentom refundowanej metforminy. W 2013 roku wprowadzono refundacje tego leku także dla stanu przedcukrzycowego. Odtąd w jednym worku mamy chorych na cukrzycę i osoby ze stanem przedcukrzycowym.

Brak medycznych rejestrów diabetologicznych sprawia także, że nawet jeśli w przyszłości pojawią się sygnały poprawy opieki na osobami z cukrzycą, to trudno będzie je wychwycić.

Medycyna Praktyczna jest patronem medialnym XIII Międzynarodowego Sympozjum Evidence-Based Health Care, odbywającego się w Krakowie w dniach 8-9 października.

09.10.2018
Zobacz także
  • Cukrzyca – Gdzie jesteśmy? Dokąd zmierzamy?
  • Nie ma strategii walki z cukrzycą
  • Opieka nad młodymi chorymi na cukrzycę – szkolenia dla nauczycieli
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta