Rzecznik Praw Obywatelskich kilkukrotnie apelował o podjęcie działań legislacyjnych, których następstwo miała stanowić nowelizacja ustawy z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych oraz rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 3 sierpnia 1961 r. w sprawie stwierdzenia zgonu i jego przyczyny.
Urząd Stanu Cywilnego w Kielcach. Fot. Paweł Małecki / Agencja Gazeta
Zmiany te miałyby zapewnić sprawne działanie służb odpowiedzialnych za utrzymanie porządku i bezpieczeństwa w zakresie stwierdzenia zgonu oraz pieczy nad zwłokami i szczątkami ludzkimi. W związku z tym Rzecznik wnosił o rozważenie ustanowienia instytucji koronera.
Minister Zdrowia w piśmie z dnia 13 czerwca 2014 r. zapewnił o pracach nad nowelizacją ustaw, która jednak nie doszła do skutku. Natomiast Minister Sprawiedliwości w piśmie z dnia 10 marca 2015 r. uznał, że nie widzi potrzeby wprowadzania instytucji koronera.
W kolejnym wystąpieniu do Ministra Zdrowia z dnia 23 grudnia 2015 roku, Rzecznik Praw Obywatelskich na skutek niepokojących doniesień prasowych ponownie zaapelował o przeprowadzenie niezbędnych zmian.
W odpowiedzi z dnia 19 stycznia 2016 roku Minister Zdrowia stwierdził, że brzmienie przepisów ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych oraz jej aktów wykonawczych budzą wątpliwości interpretacyjne oraz wymagają doprecyzowania. Wskazują na to jednostki samorządu terytorialnego występując m.in. do ministra właściwego do spraw zdrowia z postulatem uregulowania kwestii spornych oraz uzupełnienia o rozwiązania merytoryczne odnośnie do niektórych przepisów.
Dlatego też Główny Inspektor Sanitarny został upoważniony przez Ministra Zdrowia do opracowania projektu nowej ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych. Minister Zdrowia poinformował, że z dniem 29 października 2015 r. weszło w życie zarządzenie Ministra Zdrowia w sprawie powołania Zespołu do spraw opracowania projektu ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych (Dz. Urz. Min. Zdrów, poz. 68). Głównym zadaniem powołanego Zespołu będzie opracowanie projektu nowej ustawy i jego przedstawienie do akceptacji Ministra Zdrowia do dnia 31 marca 2016 r. Zdaniem Ministra projektowana regulacja kompleksowo unormuje kwestię stwierdzania zgonu, związanej z tym faktem organizacji systemu ochrony zdrowia, a także zasady finansowania osób wykonujących te czynności.
- Kolejne kontrowersyjne informacje prasowe oraz pojawiające się w praktyce ratowniczej problemy skłaniają do postawienia pytania o kompleksowość obowiązujących regulacji prawnych oraz pilnego przyjęcia rozwiązań funkcjonujących w innych państwach w postaci instytucji koronera lub lekarza orzecznika - komentuje Aleksandra Wentkowska, Pełnomocnik Terenowy RPO w Katowicach.
- Instytucja ta nie wypełni wszystkich braków w regulacjach związanych ze stwierdzeniem zgonu, ale może przynajmniej ukierunkować, uściślić i zgrupować odpowiedzialność za orzeczenie o zgonie w zakresie kompetencji jednej osoby (instytucji) - przekonuje Wentkowska. - W kilku miejscowościach starostowie zdecydowali o powierzeniu lekarzom zadań koronera w oparciu o środki samorządowe. Takie osoby zostały dotychczas wyznaczone przez starostów i prezydentów miast na prawach powiatu w 11 samorządach na Podkarpaciu. Nowa procedura doskonale się również sprawdza w Łodzi, Opolu czy Będzinie. W Piotrkowie Trybunalskim Urząd Miasta ma podpisane umowy z pięcioma lekarzami, do których kontakty otrzymała Policja i Straż Miejska.
