×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Długowieczność w dobrym zdrowiu

Agnieszka Krupa
Kurier MP

– Nie sztuką jest żyć długo, ale żyć długo i zdrowo – mówi Anna Okońska-Walkowicz, doradca Prezydenta Miasta Krakowa ds. Polityki Senioralnej w rozmowie o efektywnej polityce senioralnej.

Anna Okońska-Walkowicz. Fot. Mateusz Skwarczek / Agencja Gazeta

Agnieszka Krupa: Czy Kraków to miasto ludzi młodych?

Anna Okońska-Walkowicz: Dzięki napływowi studentów i ludzi młodych poszukujących pracy nie możemy powiedzieć, że jest to miasto starzejące się. Ale jednocześnie Kraków jest miastem, w którym jest najwięcej osób sędziwych, czyli osób powyżej 85. roku życia (najwyższy wskaźnik po Łodzi). Co ciekawe, po Warszawie Kraków ma najwyższy wskaźnik długowieczności – przeciętna krakowianka żyje 81,3 lat (dla porównania w Rudzie Śląskiej, uznanej za miasto najstarszych ludzi w Polsce, średnia długość życia kobiet to 76 lat), a krakowianin żyje średnio 76,5 lat. Jest to imponująca średnia wieku. Na szczęście jest równowaga młodych i starszych, ale seniorów będzie stale przybywać, bo żyjemy dłużej. Nasze miasto musi dołożyć wszelkich starań, aby ta długowieczność krakowian przebiegała w dobrym zdrowiu i radości.

Jakie obserwuje się tendencje demograficzne w Krakowie?

Tendencje są przerażające, ale nie dla Krakowa, który jest rozwijającą się metropolią i atrakcyjnym rynkiem pracy dla ludzi młodych. Kraków nie stanie się miastem starszych ludzi, ale liczba seniorów będzie dynamicznie wzrastać. W tej chwili notujemy około 22% osób w wieku poprodukcyjnym i prawdopodobnie liczba ta będzie rosnąć. Ten trend powoduje konieczność inwestycji miasta z uwzględnieniem potrzeb osób starszych.

Ilu jest seniorów w Krakowie?

Dane z 2014 roku mówią, że w Krakowie żyje 169 tys. osób w wieku poprodukcyjnym.

Kim jest krakowski senior?

Dzisiejszy senior znacznie różni się od seniora sprzed 15 lat. To osoba, która chce być aktywna, chce uczestniczyć w życiu kulturalnym i towarzyskim, więc potrzebuje dobrej komunikacji miejskiej, wygodnych chodników, nadal używa innych źródeł informacji niż internet.

Krakowski senior to osoba 60+, ale także osoba sędziwa po 85. roku życia, która wymaga bardziej starannej i kosztownej opieki. Jest to często osoba wykształcona, obdarzona tradycją rodzinną zajmowania się niesamodzielnymi osobami starszymi przez bliskich w domu. Z naszych obserwacji wynika, że polityka senioralna, zwłaszcza edukacja do starości, powinna być skierowana już do osób 50+.

Jaki jest kierunek polityki senioralnej Krakowa?

Nie sztuką jest żyć długo, ale żyć długo i zdrowo – to główne założenie polityki senioralnej.

Rada Miasta Krakowa w ubiegłym roku uchwaliła przedstawiony przez Pana Prezydenta wyjątkowy projekt Program Aktywności Społecznej i Integracji Osób Starszych 2015-2020 (PASIOS). Jest to chyba jedyny program w Polsce zaadresowany do seniorów realizowany na taką skalę. Projekt, w którym seniorzy są podmiotem, zatem partycypują w jego realizacji zarówno jako uczestnicy, jak i osoby decydujące. Nie robimy niczego bez seniorów. Jesteśmy jedną z pierwszych gmin, które powołały Krakowską Radę Seniorów (obecnie na ponad 3 tys. gmin działa niewiele ponad 100 podobnych rad seniorów). Jest to organ inicjatywny i doradczy dla Gminy Miejskiej Kraków. Mamy bardzo ciekawe gremium 25 członków, do którego aplikowało ponad 100 osób.

We wrześniu kończy się dwuletnia kadencja Rady, której działalność wzbudza pełen podziw. Są to ludzie pełni zapału i inicjatywy, działają pod przewodnictwem Antoniego Wiatra, instruktora harcerskiego, działacza społecznego Dyrektora Miejskiego Dziennego Domu Pomocy Społecznej, a także prezes Stowarzyszenia Pomocy Ludziom Starszym i Niepełnosprawnym im. Papieża Jana Pawła II, więc doskonale zna potrzeby starszych osób. Przy pomocy Pana Prezydenta pomagamy innym gminom w Polsce utworzyć podobne organy, więc staramy się wspierać seniorów także poza Krakowem.

W 2013 roku zarządzeniem Prezydenta Miasta Krakowa zostało powołane Krakowskie Centrum Seniora. Działalność centrum jest ewenementem – w udostępnionych przez urząd miasta pomieszczeniach seniorzy-wolontariusze codziennie pełnią dyżury, a także organizują seniorom czas wolny. Wolontariusze działający zarówno w Radzie Krakowskich Seniorów, jak i w Krakowskim Centrum Seniora przyjmują interesantów, rejestrują ich wnioski, prośby i uwagi dotyczące poprawy jakości ich życia w mieście (np. za wysokie chodniki, niedostateczna ilość toalet w przestrzeni miejskiej etc.). Zebrane wnioski są przedstawiane właściwym organom.

Poza partycypacją, kolejnym celem polityki senioralnej jest integracja społeczna. Ważną potrzebą przedstawianą przez seniorów było stworzenie miejsc do spotkań, gdzie można aktywnie i ciekawie spędzać wolny czas. Ważne, by seniorzy nie odczuwali samotności i wykluczenia, żeby czuli się częścią grupy. Elementem programu PASIOS jest budowa sieci 54 centrów aktywności seniora do 2010 roku – każde z nich powinno być miejscem wspierającym rozwój osób starszych w trzech zakresach rozwoju: intelektualnego w tym rozwoju pasji i zainteresowań; ruchowego oraz wolontariatu osób starszych czyli działania na rzecz dobra wspólnego (obecnie w Krakowie działa już 15 takich centrów).

Czy integracja młodych z osobami starszymi wpływa na rozwój społeczeństwa?

Aktywność osób starszych wiąże się z edukacją. Światowe polityki mocno stawiają na integrację osób starszych i na edukację do starości. Należy zrozumieć, że na dobrą starość pracuje się całe życie – dbając o zdrowie, prowadząc właściwy tryb życia oraz budując przyjaźnie i wzmacniając więzi rodzinne. Tę świadomość powinno się zaszczepiać już w młodych ludziach. Edukacja do starości jest dużym wyzwaniem współczesnych starzejących się społeczeństw. Budowanie pogody ducha, która na starość szczególnie szwankuje, co często powoduje wykluczenie jest związane z edukacją. Szalenie ważne jest więc wychowanie do życia w starości już w dzieciństwie i młodości. Z tym wiąże się integracja międzypokoleniowa i tworzenie przestrzeni wspólnej dla starszych i młodych. Wolontariat, o którym wspomniałam mógłby zostać skierowany do młodych, przecież starsi są nieocenionym źródłem wiedzy, doświadczenia i umiejętności.

W krakowskich szkołach ogłosiliśmy konkurs „Działajmy razem”, przez który chcemy zachęcić uczniów, do realizowania wspólnie z seniorami ciekawych projektów. Najlepsze pomysły otrzymują środki na ich realizację. Musimy nauczyć młodych współbycia z osobami starszymi, rynek pracy będzie się zmieniał, w firmach spotkają się ludzie, których dzielą pokolenia, a powinni umieć ze sobą współpracować.

Obszarem realizowanym w polityce senioralnej związanej z integracją pokoleń jest też opieka, zajmuje się tym Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej. Kraków jest jedynym miastem, w którym czas oczekiwania na miejsce w domu pomocy społecznej nie przekracza 3 miesięcy. Nie brakuje u nas także miejsc w dziennych domach pomocy społecznej.

Bardzo często zadania publiczne z zakresu aktywizowania, opieki i integracji społecznej osób starszych miasto zleca organizacjom pozarządowym, w których bardzo często działają ludzie młodzi. To duża wartość, naturalne środowisko współpracy młodszych i starszych.

Anna Okońska-Walkowicz podczas otwarcia Klubu Seniora przy ul. Weissa w Krakowie, 26 września 2014. Fot. Mateusz Skwarczek / Agencja Gazeta

Czy Kraków czerpie wzorce od państw partnerskich?

W 2013 roku Kraków zadeklarował zaangażowanie się w działania na rzecz osiągnięcia statusu Miasta Przyjaznego Osobom Starszym poprzez udział w Sieci Miast i Wspólnot Przyjaznych Osobom Starszym Światowej Organizacji Zdrowia oraz przyjęcie zasad określonych w dokumencie Deklaracji Dublińskiej 2013.

Bierzemy udział w konferencjach międzynarodowych, wymieniamy doświadczenia i systematycznie chcemy się dowiadywać jak wygląda polityka senioralna w innych krajach. W listopadzie w Krakowie organizujemy konferencję, na której wymienimy się wiedzą o rozwiązaniach, jakie stosują w swoich krajach nasze miasta partnerskie. Kraków ma się czym pochwalić, nasze systemowe rozwiązania budzą duże zainteresowanie, o czym przekonaliśmy się w Brukseli na konferencji państw, które podpisały Deklarację Dublińską.

Gdzie seniorzy znajdują informację o wydarzeniach?

To jest dobre i trudne pytanie, bo niełatwo jest dotrzeć z informacją do osób, które nie są na bieżąco z technologią informacyjną. Myślę, że najwięcej osób dowiaduje się od innych osób starszych w Centrach Aktywności Seniora (15 centrów liczących po 70 członków), w Krakowski Centrum Seniora, w Radzie Krakowskich Seniorów. Wiele informacji można znaleźć na stronie dlaseniora.krkow.pl i w dwutygodniku Kraków.pl, gdzie jedna strona w każdym wydaniu poświęcona jest życiu seniorów.

Przekazywanie informacji to ciągle problem, ale zorganizowany przez nas koncert dla seniorów w Centrum Kongresowym ICE Kraków pokazał, że jednak te informacje do zainteresowanych docierają. Zaproszenia rozeszły się błyskawicznie, a krakowscy seniorzy wypełnili salę na 1700 miejsc.

Za pośrednictwem centrów informujemy seniorów o działalności MOPS-u, który kojarzy się tylko z pomocą dla najuboższych i zasiłkami, a przecież MOPS to także wsparcie psychologiczne dla osób, które nie umieją się odnaleźć w społeczeństwie, sesje terapeutyczne dla dzieci, niekoniecznie z rodzin patologicznych, stypendia dla talentów i wiele innych form pomocy dla potrzebujących.

Czy seniorzy chętnie biorą udział w przygotowywanych wydarzeniach?

Seniorzy sami te wydarzenia przygotowują, to główne założenie programu. Seniorzy partycypują, decydują, a miasto umożliwia realizację pomysłów. Kluby seniora prezentują swoje coroczne sprawozdanie z działalności podczas organizowanych w mieście. Pamiętajmy, że przed centrami, które powstały w ramach programu PASIOS, działały kluby dzielnicowe, grupy parafialne, 13 Uniwersytetów III Wieku – staramy się te wszystkie środowiska jednoczyć. Centra seniorów prowadzą współpracę z miejskimi instytucjami (m.in. Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, Cricoteka), które oferują bezpłatne wydarzenia dla seniorów.

Ciekawą inicjatywą realizowaną przy udziale osób starszych były dwie edycje senioraliów czy Pierwsze Mistrzostwa Krakowa Seniorów o Puchar Prezydenta Miasta 60+, w których udział wzięło 29 zawodników 80+. Obserwacja świetnej formy tych osób budziła olbrzymi podziw.

Obserwujemy olbrzymie zainteresowanie aktywnością fizyczną i zdrowym odżywianiem – zajęcia ruchowe gromadzą wielu uczestników. Obecnie prowadzimy cykl szkoleń z zakresu budżetu obywatelskiego w Centrach Aktywności Seniora, bo mamy nadzieję, że w centrach pojawią się pomysły, które spotkają się z poparciem społecznym.

Czy miasto dostrzega problem ludzi 50+, którzy właśnie stracili pracę?

Tak, Grodzki Urząd Pracy ze środków unijnych i miejskich intensywnie prowadzi programy na rzecz osób 50+, którzy stracili pracę.

Jakie środki z budżetu miasta przeznaczane są na aktywizację seniorów?

14 milionów złotych w programie PASIOS do 2020 roku, do tego należy dodać środki przekazywane do Grodzkiego Urzędu Pracy na aktywizację zawodową, a także środki, którymi dysponuje MOPS.

Rozmawiała Agnieszka Krupa

Anna Okońska-Walkowicz – doradca Prezydenta Miasta Krakowa do Spraw Polityki Senioralnej, doktor nauk humanistycznych.

11.05.2016
Zobacz także
  • Aktywność fizyczna u osób w podeszłym wieku
  • Dieta 50+
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta