W tym roku po raz kolejny liczba przeszczepień prawdopodobnie będzie mniejsza niż w rekordowych latach 2012-2014. – Pod względem zgłaszalności dawców jesteśmy gdzieś między Meksykiem a Maltą – stwierdził podczas konferencji w Warszawie prof. Roman Danielewicz, Dyrektor Centrum Organizacyjno-Koordynacyjnego ds. Transplantacji Poltransplant.
Przeszczepienie nerki w Klinice Chirurgii Ogólnej i Transplantologii w Lublinie, styczeń 2006. Fot. Rafał Michałowski / Agencja Gazeta
Wtorkowe spotkanie zorganizowano w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Mazowieckiego z okazji przypadającego 25. października Światowego Dnia Donacji i Transplantacji, obchodzonego od 2005 r.
Prof. Roman Danielewicz powiedział, że od czasu pierwszej transplantacji nerki w naszym kraju w styczniu 1966 r. – do końca 2015 r. (czyli w ciągu 50 lat) przeszczepiono w Polsce w sumie 28,2 tys. różnych narządów, w tym 21,5 tys. nerek.
Niestety, w ostatnich dwóch latach liczba przeszczepień od zmarłych dawców zmalała. Z danych Poltransplant wynika, że w 2015 r. przeszczepiono 1432 narządy, w tym 958 nerek, czyli o ponad sto organów mniej niż w rekordowym 2012 r., kiedy odbyło się 1546 transplantacji. Od tego czasu liczba tych zabiegów zmniejsza się. W 2013 r. wykonano 1536 przeszczepień, a w 2014 r. – 1531.
Kolejnego zmniejszenia liczby transplantacji można oczekiwać również w 2016 r. Do września tego roku przeprowadzono 1076 przeszczepień narządów od zmarłych dawców, w tym 723 nerek.
Jak powiedział prof. Danielewicz, sondaże wskazują, że Polacy są pozytywnie nastawienie do transplantacji. Przytoczył dane, z których wynika, że ponad 80 proc. ankietowanych rodaków deklaruje, że po śmierci można od nich pobrać narządy do przeszczepień. – Zaledwie 27 tys. osób zgłosiło w tej sprawie swój sprzeciw, to zaledwie kilka promili całego społeczeństwa – podkreślił.
Nadal wiele szpitali nie zgłasza potencjalnych dawców lub robi to w niewielkim zakresie. – W 2006 r. połowa wykorzystanych do przeszczepień narządów została zgłaszana przez 10 najbardziej w tym zakresie aktywnych szpitali. W 2015 r. tak było w przypadku prawie 1/3 organów – powiedział prof. Danielewicz. W tym gronie są głownie ośrodki z woj. wielkopolskiego i mazowieckiego. 2/3 szpitali w całym kraju – spośród tych, które w ogóle zgłaszają potencjalnych dawców – oferuje 2 lub 3 dawców rocznie.
W całym kraju maleje liczba donacji narządów od osób zmarłych. W 2012 r. zgłoszono 615 tzw. rzeczywistych dawców – czyli takich, od których pobrano narządy. W 2015 r. liczba tych dawców zmniejszyła się do 526. W ślad za tym Polska spadła w statystykach międzynarodowych. Na milion mieszkańców w 2015 r. przypadało w naszym kraju 13,6 dawców zmarłych, podczas gdy we Francji – 28, a w Hiszpanii – ponad 41.
Zdaniem Dyrektora Instytutu Transplantologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego prof. Artura Kwiatkowskiego błędne jest dość powszechne przekonanie, że w naszym kraju czeka się dość krótko na przeszczepienie nerki, bo około 2 lat od pierwszej dializoterapii i 10 miesięcy po umieszczeniu na liście osób oczekujących. – To pozór, wynika on z tego, że spośród pacjentów dializowanych do transplantacji zgłaszanych jest zaledwie 5% z nich – podkreślił. – Zdecydowana większość nie jest umieszczana na krajowej liście oczekujących na przeszczepienie nerki.
Dr hab. Przemysław Kunert z Katedry i Kliniki Neurochirurgii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego dodał, że nadal nie wszyscy lekarze w naszym kraju akceptują śmierć mózgową, dzięki której orzeka się śmierć chorego. – Nie znam ani jednego przypadku wybudzenia lub odzyskania jakichkolwiek funkcji mózgu po stwierdzeniu śmierci mózgowej – podkreślił.
W Polsce nadal nie ma jednak przekonania do przeszczepień od żywych dawców. W 2015 r. przeszczepiono 60 nerek i 22 fragmenty wątroby od osób żywych. Do września 2016 r. takich transplantacji było odpowiednio 38 i 19. To nieco lepiej niż w 2013 r., kiedy było 57 przeszczepów nerek od żywych dawców oraz 18 fragmentów wątroby oraz w 2012 r. (odpowiednio 51 i 14 takich zabiegów).
– Na przeszczepienia od żywych dawców przypada w naszym kraju 5% wszystkich transplantacji, podczas gdy w USA stanowią one 30% tych zabiegów, w Europie 20%, a w Holandii nawet 50% – powiedział prof. Kwiatkowski. Specjalista dodał, że sukcesem polskiej transplantologii jest wprowadzenie przeszczepów krzyżowych, czyli między parami, co pozwala lepiej dobrać dawców i biorców narządów. – Jesteśmy gotowi przeprowadzić taką wymianę nerek między kilkoma parami, pochodzącymi nawet z różnych krajów – powiedział prof. Kwiatkowski.
