Anna Marzec-Bogusławska,dyrektor Krajowego Centrum ds. AIDS (arch. własne)
Adam Chabiński: Jak wygląda opieka medyczna nad osobami zakażonymi HIV w Polsce? Kto może być leczony?
Anna Marzec-Bogusławska: W Polsce specjalistycznym leczeniem antyretrowirusowym (ARV) objęte są wszystkie osoby, u których wykryto zakażenie HIV i które – rzecz jasna – chcą poddać się terapii. Obecnie leczy się blisko 9,5 tys. pacjentów. System opieki medycznej nad osobami zakażonymi HIV i chorymi na AIDS wygląda inaczej niż dla większości jednostek chorobowych. Terapia jest prowadzona oraz finansowana w ramach programu polityki zdrowotnej ministra zdrowia, jako program priorytetowy. Leki antyretrowirusowe, testy do monitorowania terapii, profilaktyka poekspozycyjna, szczepionki dla dzieci urodzonych przez matki zakażone HIV, testy dla kobiet ciężarnych, szczególnie w przypadku ciąży patologicznych, są bezpłatne. Mamy do dyspozycji wszystkie leki ARV, które uzyskały zgodę Europejskiej Agencji Leków (European Medicines Agency, EMA). Leczenie odbywa się w 22 specjalistycznych ośrodkach na terenie całej Polski. Ze względu na brak rejonizacji, wybór placówki należy do pacjenta. Szeroka dostępność programu powoduje, że pacjenci są zadowoleni z możliwości, jakie daje program. Liczne ekspertyzy międzynarodowe potwierdzają, że w naszym kraju opieka medyczna nad zakażonymi HIV prezentuje wysoki, światowy poziom.
Czy obecny system opieki i leczenia osób zakażonych HIV w Polsce jest optymalny?
Oczywiście, aczkolwiek cały czas pracujemy nad jego ulepszaniem. Muszę przyznać, że w porównaniu z krajami ościennymi, a nawet niektórymi państwami Europy Zachodniej, polski program opieki medycznej nad osobami zakażonymi HIV jest oceniany bardzo wysoko. Jako że program jest elastyczny, pozwala – co niezwykle ważne – na optymalizowanie cen leków ARV. Warto tu podkreślić, że ceny wspomnianych preparatów są w Polsce jednymi z najniższych w UE, a dostępność leczenia bardzo duża – nie ma kolejek.
Czym się zajmuje i jakie są zadania Krajowego Centrum ds. AIDS?
Krajowe Centrum ds. AIDS, agenda ministra zdrowia, działa od 1993 roku i zajmuje się tworzeniem i optymalizowaniem narodowej strategii przeciwdziałania zakażeniom HIV oraz opieki nad osobami z AIDS. Obecnie przygotowujemy nową edycję tego programu na lata 2017–2021, który jest na etapie zatwierdzania przez Radę Ministrów. Z jednej strony więc zajmujemy się profilaktyką zakażeń HIV i wszystkim co z tym związane, a z drugiej organizacją systemu leczenia antyretrowirusowego.
Co roku Krajowe Centrum ds. AIDS przeprowadza kampanie informujące o zakażeniu. Na co będzie ukierunkowana kampania w 2017 r.?
W bieżącym roku promujemy jeszcze testowanie w kierunku HIV. Naszym zamierzeniem jest nieustanne zachęcenie ogółu społeczeństwa do poznania swego statusu serologicznego, czyli wykonania testu w kierunku HIV. Leczenie jest bowiem możliwe tylko wtedy, gdy zakażenie zostanie wykryte. Według szacunków w Polsce, podobnie jak i w innych krajach, jedynie połowa osób zakażonych wie o swoim zakażeniu, dlatego kładziemy nacisk na promowanie testowania, jako elementu efektywnej profilaktyki. Tym bardziej, że możliwe jest wykonanie testu anonimowo, bezpłatnie i bez skierowania. Stosowne informacje można znaleźć na stronie internetowej www.aids.gov.pl.
Przyszły rok natomiast upłynie pod hasłem dialogu międzypokoleniowego jako pierwszorzędowej metody profilaktyki. Chcielibyśmy podkreślić rolę rodziny w przeciwdziałaniu zakażeniom wirusem HIV i innymi zakażeniami przenoszonymi drogą płciową. Celem przyszłorocznej kampanii są więc szczególnie dwie grupy: młodzi, którzy dopiero rozpoczynają życie płciowe oraz osoby w wieku 50+, które z racji postępów w farmakologii i medycynie powróciły do aktywności seksualnej.
Rozmawiał Adam Chabiński
Anna Marzec-Bogusławska, lekarz epidemiolog, specjalista w zakresie zdrowia publicznego; od roku 2001 dyrektor Krajowego Centrum ds AIDS, agendy Ministra Zdrowia.
Od r. 2001 członek grupy eksperckiej HIV/AIDS i innych zakażeń powiązanych Partnerstwa Północnego Wymiaru Regionu Morza Bałtyckiego, od roku 2003 ekspert reprezentujący Polskę w Think Tank on HIV/AIDS, przy Komisji Europejskiej.
Autorka wielu artykułów i prezentacji na konferencjach krajowych i kongresach międzynarodowych, wystąpień na forum ONZ, gdzie w latach 2005, 2006 i 2008 prowadziła sesje tematyczne w zakresie problematyki HIV/AIDS.
W latach 2011/2012 była ekspertem koordynującycm prace w zakresie wice- oraz przewodnictwa Polski w Radzie Koordynacyjnej programu UNAIDS.