Nadrzędnym celem transplantologii w Polsce jest wzrost liczby rzeczywistych dawców narządów – powiedział wiceminister zdrowia Sławomir Gadomski podczas międzynarodowej konferencji „EuDonOrgan”, która odbyła się 14 września w Warszawie.– Być może nastąpi korekta wyceny przeszczepienia narządu – zasugerował.
Na zdjęciu od lewej: dyr. „Poltransplantu” Artur Kamiński, wiceminister zdrowia Sławomir Gadomski i wicedyrektor „Poltransplantu” Jarosław Czerwiński. Fot. MZ
– Akcje społeczne muszą zaakcentować to, że przeszczepienie od dawcy żywego odbywa się bez uszczerbku dla jego zdrowia. Warto podkreślić, że przeszczepienie nie jest eksperymentem medycznym – to bezpieczna i powszechnie stosowana metoda leczenia – podkreślił Sławomir Gadomski.
W konferencji wzięli udział także: Przemysław Saleta – bokser, „żywy” dawca nerki, Małgorzata Rejdych – najdłużej żyjąca pacjentka po przeszczepieniu serca, Artur Kamiński – dyrektor Centrum Organizacyjno-Koordynacyjnego do Spraw Transplantacji „Poltransplant” i Krajowego Centrum Bankowania Tkanek i Komórek, Jarosław Czerwiński – z-ca dyrektora ds. medycznych Centrum Organizacyjno-Koordynacyjne do Spraw Transplantacji „Poltransplant” oraz Anna Jakubowska-Winecka – Zakład Psychologii Zdrowia Instytut-Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka.
– Chcemy, żeby pobieranie i przeszczepianie kontrolowała jedna instytucja. Zależy nam, by miała ona pełny ogląd sytuacji. Wyobrażam sobie, że powstałaby na bazie Poltransplantu, który zostanie wzmocniony o ekspertów z banków tkanek – zapowiedział wiceminister Gadomski.
Program EUDONORGAN, w ramach którego odbyła się konferencja naukowa, jest programem, który przez szkolenia i działalność promocyjną podnosi świadomość społeczną w zakresie dawstwa i przeszczepiania narządów w Unii Europejskiej i krajach sąsiednich. O praktycznych aspektach przeszczepiania i nowych możliwościach rozmawiali przedstawiciele organizacji transplantacyjnych z Polski, Czech, Litwy, Łotwy i Słowacji, eksperci międzynarodowi oraz biorcy i dawcy.
W Polsce corocznie wykonuje się około 1500 zabiegów przeszczepienia narządów, ale potrzeby są dużo większe. Wedle danych z września 2018 r. na przeszczep oczekuje prawie 2000 chorych.
W przypadku co dziesiątego potencjalnego dawcy w Polsce odstępuje się od pobrania narządów, pomimo braku wpisu w Centralnym Rejestrze Sprzeciwów oraz braku pisemnego sprzeciwu na bycie dawcą po śmierci, ponieważ bliscy nie są w stanie przekazać jednoznacznej woli osoby zmarłej wyrażonej za życia dotyczącej bycia dawcą, bo jej nie znają.
– Z badań CBOS wynika, że aż 80% Polaków jest gotowych oddać swoje narządy po śmierci. Natomiast niepokojące jest to, że 75% z nich nigdy nie rozmawiało o tym ze swoimi najbliższymi – podkreślił Gadomski.
Liczba zabiegów pobrań i przeszczepień nerek od dawców żywych w Polsce wprawdzie rośnie, ale jest wciąż niska, wynosi do 5% wszystkich przeszczepień nerek, podczas gdy udział takich zabiegów w Europie wynosi do 30%. Wskaźnik ten wynosi w Czechach 10%, na Słowacji – 13%, na Łotwie – 17%, w Norwegii – 19,5%, w Niemczech – 28%, w Szwecji – 31%, w Szwajcarii – 39%, a w Holandii – 57%.
Od 2010 r. Poltransplant zatrudnia szpitalnych koordynatorów pobierania narządów od dawców zmarłych, co umożliwia prowadzenie pobrań w ponad 200 szpitalach w Polsce. W celu zwiększenia liczby przeszczepień nerek od dawców żywych, w ramach programu wieloletniego na lata 2011-2020 pn. „Narodowy Program Rozwoju Medycyny Transplantacyjnej” (NPRMT), utworzono w 2018 r. stanowiska koordynatorów pobierania i przeszczepiania nerek od żywych dawców w Ośrodkach Kwalifikujących biorców nerek do przeszczepienia. Obecnie funkcję tę wykonują 22 osoby, a w najbliższym czasie planowane jest powierzenie jej kolejnym 12 osobom.
Zadaniem takiego koordynatora jest przekazywanie pacjentowi kwalifikowanemu do przeszczepienia nerki oraz jego najbliższym informacji o możliwości przeszczepienia nerki od dawcy żywego i koordynowanie kwalifikacji zarówno biorcy, jak i dawcy. W kolejnym etapie zadaniem koordynatorów będzie organizacja pobrania i przeszczepienia nerki.
– Myślimy o dodatkowym wynagrodzeniu, które motywowałoby koordynatorów do zgłaszania potencjalnych dawców i informowania rodziny o możliwości uratowania życia innej osoby dzięki przeszczepowi organów – tłumaczy minister Gadomski.
Liczba transplantacji przeprowadzonych w Polsce w latach 2010-2018
Rodzaj przeszczepienia | Liczba przeszczepionych narządów w latach 2010-2018 | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | ||
Przeszczepienie wątroby | od dawców zmarłych | 217 | 282 | 314 | 318 | 336 | 310 | 314 | 349 | 202 |
od dawców żywych | 20 | 18 | 14 | 18 | 30 | 22 | 28 | 24 | 15 | |
Przeszczepienie nerki | od dawców zmarłych | 949 | 1002 | 1094 | 1076 | 1066 | 957 | 975 | 1004 | 612 |
od dawców żywych | 50 | 40 | 51 | 57 | 55 | 60 | 50 | 55 | 24 | |
Przeszczepienie nerki i trzustki, trzustki, wysp trzustkowych | 20 | 34 | 43 | 35 | 37 | 41 | 41 | 41 | 11 | |
Przeszczepienie krtani | - | - | - | - | - | 1 | - | 2 | - | |
Przeszczepienie serca | 79 | 80 | 79 | 87 | 76 | 99 | 101 | 98 | 95 | |
Przeszczepienie płuca | 12 | 15 | 16 | 17 | 19 | 24 | 35 | 39 | 23 | |
Przeszczepienie twarzy | - | - | - | 2 | - | - | - | - | - | |
Przeszczepienie kończyny górnej | 2 | 1 | - | - | 1 | - | 1 | - | - | |
Razem | 1349 | 1472 | 1611 | 1610 | 1620 | 1514 | 1545 | 1612 | 982 |